آیه تبلیغ: تفاوت میان نسخه‌ها

در پایان آیه می فرماید که کافران در اجرای مقاصد خود موفق نمی شوند، یعنی خداوند مانع رسیدن آنها به مقاصد خود می شود که همان معنای عدم هدایت آنها توسط خداست. آیا اطمینان دادن خداوند به پیامبر گویای آن نیست که گروهی که پیامبر اکرم(ص) از آن بیمناک بوده ممکن است در مقابل ابلاغ این دستور، عکس العمل ناشایست و نگران کننده ای از خود نشان دهند و لذا خداوند عدم موفقیت آنها را تضمین می کند. هر مفسر قرآن و مسلمان مخاطب پیامبر اکرم(ص) باید به این سؤالات پاسخ دهد. یکی از نشانه های اتخاذ رویکرد عقلی برای تفسیر آیه شریفه توجه به سؤالات پنج گانه فوق در پاسخ های ارائه شده می باشد.بدون تردید این آیه در میان تمامی آیات قرآن کریم، از حیث اینکه با لحنی بسیار جدی و تهدیدآمیز پیامبر اکرم(ص) را متذکر به انجام رسانیدن وظیفه خود نموده است، وضعیتی یگانه و استثنائی دارد. خداوند همراه با تهدید بیان می کند که انجام ندادن این مأموریت و عدم ابلاغ پیام مورد نظر خداوند معادل انجام ندادن تمامی رسالت از جانب پیامبر اکرم(ص) به صورت یکجا می باشد. سپس خداوند با اشاره به نگرانی های پیامبر اکرم(ص) درباره انجام این مأموریت خطرناک به پیامبر خود دلداری می دهد که ما خود، تو را از همه تهدیدهای احتمالی حفظ می کنیم و مخالفان پیام مزبور را در رسانیدن هر گونه آسیب به تو و پیام تو ناکام خواهیم گذاشت. مهمترین سؤال برای هر مسلمان و بالتبع برای هر مفسر قرآن کریم این است که این چه پیام خطیری است که پیامبر اکرم(ص) را این چنین در معرض هشدار و تهدید الهی قرار داده است؟ مسأله وقتی پیچیده تر می شود که ببینیم این آیه در سوره مائده واقع شده که به عقیده عموم مفسرین آخرین سوره نازل شده بر رسول اکرم(ص) است و این آیه در سال آخر عمر شریفشان در مسیر مکه و مدینه در بازگشت از حجة الوداع نازل شده است، البته در خصوص زمان نزول آیه مورد بحث اختلاف است. تمامی علمای شیعه و غالب علمای اهل سنت، نزول آیه را در روز هجدهم ذی حجه در محل موسوم به غدیرخم دانسته اند و گفته اند که این آیه توسط پیامبر اکرم(ص) در خطبه ایشان در عید غدیرخم برای مردم قرائت شده است. پاره ای از مفسران اهل سنت نیز نزول آیه را به دلایل استنباطی یا به حسب برخی روایات، مربوط به سالهای اولی اسلام می دانند. پس نکته مهم این است که بدانیم آن پیام ابلاغ شده توسط پیامبر اکرم(ص) چه بوده و یا به عبارتی چه می توانسته بوده باشد. هر نظریه ای که ابراز شود باید اولاً با تمامی جملات آیه و مفاهیم قابل استنباط از آن و ثانیاً با روایات مربوط به شأن نزول آیه و زمان نزول آن بسیار سازگار باشد.

براساس این آیه، چیزی بر پیامبر نازل شده و پیامبر مامور بیان آن است و آن سه ویژگی دارد؛ اول اینکه آن مطلب نازل شده معادل رسالت پیامبر و همسنگ آن است و اگر انجام نشود رسالت پیامبر انجام نشده است؛ دوم اینکه از «وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» معلوم می‌شود که پیامبر را خطراتی در ابلاغ این رسالت، تهدید می‌کرده است ولی خداوند به او فرمان داده که نترس. همچنین خداوند تهدید کرده است که اگر کسانی زیر بار آن نروند در مسیر کفر قرار می‌گیرند؛ مفسران اهل سنت وقتی به این آیه رسیده‌اند درمانده شده‌اند؛ برخی می‌گویند بیان گوشت‌های حلال و حرام بوده ولی آیا بیان این احکام معادل رسالت می‌شود و انسان را به سمت کفر می‌برد.این سوره از آخرین سور نازله بر پیامبر(ص) است و پیامبر(ص) همه احکام را بیان فرموده است، آیا این جز خلافت و ولایت است که قرآن با قاطعیت در مورد آن حرف زده است؛ بنابراین بیان گویای قرآن در مسئله ولایت است و هیچ تفسیری جز این نمی‌توان کرد و هرقدر هم دست و پا کرده‌اند نتوانسته‌اند چیزی برای آن بیابند. پیداست دینی که رسالت در آن باشد ولی خلافت و ولایت نباشد نقصان دارد ولی ویژگی‌های سه گانه آن تنها بر ولایت منطبق می‌شود.در قسمت پايانی آيه شريفه خداوند می‌فرمايد إِنّ اللّهَ لاَیَهدِی القَومَ الكـفِرينَ يعنی كافران از هدايت خداوند بی‌بهره خواهند ماند. به نظر می‌آيد كه منظور از اين جمله مبارك آن است كه اگر كسانی بين مردم خلافت علی(ع) را قبول نكنند خداوند نقشه‌های شوم آنان را بی اثر می‌كند.  <ref>[https://iqna.ir/00Fhkp آیه تبلیغ بر چیزی جز ولایت قابل تفسیر نیست]</ref><ref>[https://iqna.ir/007mSP آيه تبليغ بر ضرورت تبيين امر امامت تأكيد دارد]</ref>