پرش به محتوا

خشم: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '¬' به '‌'
جز (جایگزینی متن - '<div style="text-align:justify">↵' به '')
جز (جایگزینی متن - '¬' به '‌')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱: خط ۱:
خشم؛ حالتی نفسانی در برابر ناملایمات. خشم را حالتی نفسانی دانسته¬اند که موجب حرکت روح حيواني از داخل به خارج می¬شود. در آیات قرآن یکی از صفات برجسته انسانی فرو بردن خشم معرفی شده است. البته خشم از نگاه اسلامی همواره منفی نیست و خشم و غضب از صفاتی است که در قرآن به خدا نسبت داده شده و گرفتن انتقام برای کسی که زیر ستم قرار گرفته اجازه داده شده است.  
خشم؛ حالتی نفسانی در برابر ناملایمات. خشم را حالتی نفسانی دانسته‌اند که موجب حرکت روح حيواني از داخل به خارج می‌شود. در آیات قرآن یکی از صفات برجسته انسانی فرو بردن خشم معرفی شده است. البته خشم از نگاه اسلامی همواره منفی نیست و خشم و غضب از صفاتی است که در قرآن به خدا نسبت داده شده و گرفتن انتقام برای کسی که زیر ستم قرار گرفته اجازه داده شده است.  


== تعریف ==
== تعریف ==
خشم را می¬توان مترادف «غضب» در عربی دانست. کلمه «غضب» به معنای خشم گرفتن<ref>لغت نامه دهخدا، ج33، ص246.</ref> و خلاف خشنودی<ref>لسان العرب، ج10، ص78.</ref> به کار رفته است. خشم يک حالت نفساني است و موجب حرکت روح حيواني (صفات درندگان) از داخل به خارج می¬شود. این رفتار جهت غلبه بر طرف مقابل و انتقام از او صورت می¬گیرد و در صورت شدت، حرارت زيادي در بدن ايجاد مي کند. رنگ انسان در وضعیت مذکور ملتهب وتيره، رگ ها پر خون و نور عقل بي فروغ مي شود. بنابراين هيچ نصيحت و اندرزي بر او اثر ندارد. بلکه چه بسا درشتي و شدت پيدا کند.<ref>جامع السعادات، ج1، ص257</ref>
خشم را می‌توان مترادف «غضب» در عربی دانست. کلمه «غضب» به معنای خشم گرفتن<ref>لغت نامه دهخدا، ج33، ص246.</ref> و خلاف خشنودی<ref>لسان العرب، ج10، ص78.</ref> به کار رفته است. خشم يک حالت نفساني است و موجب حرکت روح حيواني (صفات درندگان) از داخل به خارج می‌شود. این رفتار جهت غلبه بر طرف مقابل و انتقام از او صورت می‌گیرد و در صورت شدت، حرارت زيادي در بدن ايجاد مي کند. رنگ انسان در وضعیت مذکور ملتهب وتيره، رگ ها پر خون و نور عقل بي فروغ مي شود. بنابراين هيچ نصيحت و اندرزي بر او اثر ندارد. بلکه چه بسا درشتي و شدت پيدا کند.<ref>جامع السعادات، ج1، ص257</ref>


== خشم در قرآن ==
== خشم در قرآن ==
خط ۱۱: خط ۱۱:


== فرو بردن خشم در قرآن ==
== فرو بردن خشم در قرآن ==
دو آیه از قرآن به فروبردن خشم اشاره دارد که یکی آیه 37 سوره شوری: «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ؛ و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها خود را به دور مى‏دارند و چون به خشم درمى‏آيند درمى‏گذرند». وی دیگری آیه 124 سوره آل عمران است: «وَ الْكاظِمينَ‏ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ؛ و خشم خود را فرو مى‏برند؛ و از مردم در مى‏گذرند؛ و خداوند نكوكاران را دوست دارد». فهم معنای کظم در آیه اخیر منوط به درک فضای تاریخی عصر نزول است. در آن دوران بر بسته شدن در مشک‌‌های شیر و دوغ کظم اطلاق می¬شد. بدین روی کظم غیط، به معنای آن است که انسان بتواند«غیظ» خود را «کظم» کند و بر عصبانیت خود کنترل داشته باشد. امام کاظم(ع) را به این خاطر «کاظم» می‌‌گفتند که ایشان اهل «کظم‌ غیظ» بود.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3716939/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%86%D8%B0%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA خشم کلید تمام بدی‌هاست/ یکسال روزه، نذر عصبانیت]</ref>
دو آیه از قرآن به فروبردن خشم اشاره دارد که یکی آیه 37 سوره شوری: «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ؛ و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها خود را به دور مى‏دارند و چون به خشم درمى‏آيند درمى‏گذرند». وی دیگری آیه 124 سوره آل عمران است: «وَ الْكاظِمينَ‏ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ؛ و خشم خود را فرو مى‏برند؛ و از مردم در مى‏گذرند؛ و خداوند نكوكاران را دوست دارد». فهم معنای کظم در آیه اخیر منوط به درک فضای تاریخی عصر نزول است. در آن دوران بر بسته شدن در مشک‌‌های شیر و دوغ کظم اطلاق می‌شد. بدین روی کظم غیط، به معنای آن است که انسان بتواند«غیظ» خود را «کظم» کند و بر عصبانیت خود کنترل داشته باشد. امام کاظم(ع) را به این خاطر «کاظم» می‌‌گفتند که ایشان اهل «کظم‌ غیظ» بود.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3716939/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%86%D8%B0%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA خشم کلید تمام بدی‌هاست/ یکسال روزه، نذر عصبانیت]</ref>
در فرهنگ اسلامی اما خشم به‌طور کامل تخطئه نشده بلکه بسیاری از خشم‌ها که تحت کنترل عقل هستند و آگاهانه اِعمال می‌شوند، به‌عنوان خشم مقدس و مبارک معرفی‌شده است.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4036137/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D9%81%D9%82%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D9%88-%D8%AF%D8%B9%D8%A7-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF خشم فقط با خواندن ذکر و دعا کنترل نمی‌شود]</ref>  قرآن می¬فرماید: «‌وَ الَّذِينَ إِذا أَصابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ؛ و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد، يارى مى‏جويند [و به انتقام برمى‏خيزند]» (شوری/39)؛  یعنی كسانى كه هرگاه به آنان ظلمی رسد، تسليم نمى‌شوند و از یکدیگر يارى مى‌طلبند. یعنی در مقابل دشمن مقاومت می‌کنند و انتقام می‌گیرند.  خشم و گذشت مؤمن، سمت‌وسوی خدایی دارد؛ انسان مؤمن و متقی، از سر هوای نفس انتقام نمی‌گیرد. اگر مسئله‌ای شخصی و مربوط به نفس خودش باشد، گذشت می‌کند، اما اگر ظلمی در حق خدا و یا بندگان خدا باشد، کوتاه نیامده و انتقام می‌گیرد؛ در اینجا او احساس نمی‌کند که خودش زور دارد و انتقام می‌گیرد، بلکه خداوند با دست او ظالم را تنبیه می‌کند.<ref>[https://sb.iqna.ir/fa/news/3909373/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D9%88-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86-%D8%B3%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF خشم و گذشت مؤمن، سمت‌وسوی خدایی دارد]</ref>
در فرهنگ اسلامی اما خشم به‌طور کامل تخطئه نشده بلکه بسیاری از خشم‌ها که تحت کنترل عقل هستند و آگاهانه اِعمال می‌شوند، به‌عنوان خشم مقدس و مبارک معرفی‌شده است.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4036137/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D9%81%D9%82%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D9%88-%D8%AF%D8%B9%D8%A7-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF خشم فقط با خواندن ذکر و دعا کنترل نمی‌شود]</ref>  قرآن می‌فرماید: «‌وَ الَّذِينَ إِذا أَصابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنْتَصِرُونَ؛ و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد، يارى مى‏جويند [و به انتقام برمى‏خيزند]» (شوری/39)؛  یعنی كسانى كه هرگاه به آنان ظلمی رسد، تسليم نمى‌شوند و از یکدیگر يارى مى‌طلبند. یعنی در مقابل دشمن مقاومت می‌کنند و انتقام می‌گیرند.  خشم و گذشت مؤمن، سمت‌وسوی خدایی دارد؛ انسان مؤمن و متقی، از سر هوای نفس انتقام نمی‌گیرد. اگر مسئله‌ای شخصی و مربوط به نفس خودش باشد، گذشت می‌کند، اما اگر ظلمی در حق خدا و یا بندگان خدا باشد، کوتاه نیامده و انتقام می‌گیرد؛ در اینجا او احساس نمی‌کند که خودش زور دارد و انتقام می‌گیرد، بلکه خداوند با دست او ظالم را تنبیه می‌کند.<ref>[https://sb.iqna.ir/fa/news/3909373/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D9%88-%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86-%D8%B3%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF خشم و گذشت مؤمن، سمت‌وسوی خدایی دارد]</ref>


== راه کارهای کنترل خشم ==
== راه کارهای کنترل خشم ==
در آموزه¬های دینی روش¬هایی برای کنترل خشم بیان شده است: به یاد آوردن غضب الهی، وضو گرفتن، تغییر وضعیت از نظر ایستادن و نشستن و حلم ورزیدن از جمله آنهاست.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4065329/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D8%BA%D8%B6%D8%A8-%D9%85%D8%B0%D9%85%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 راهکارهای کنترل غضب مذموم را بشناسیم]</ref> به طور خلاصه می¬توان گفت برای کنترل خشم یک قانون کلی وجود دارد و آن این است که بین عاملی که ایجاد خشم کرده و عکس‌العملی که می‌خواهیم نشان دهیم، یک وقفه یا فاصله ایجاد کنیم.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3934708/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%83%D9%86%DB%8C%D9%85 چگونه خشم خود را مدیریت كنیم]</ref>
در آموزه‌های دینی روش‌هایی برای کنترل خشم بیان شده است: به یاد آوردن غضب الهی، وضو گرفتن، تغییر وضعیت از نظر ایستادن و نشستن و حلم ورزیدن از جمله آنهاست.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4065329/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84-%D8%BA%D8%B6%D8%A8-%D9%85%D8%B0%D9%85%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 راهکارهای کنترل غضب مذموم را بشناسیم]</ref> به طور خلاصه می‌توان گفت برای کنترل خشم یک قانون کلی وجود دارد و آن این است که بین عاملی که ایجاد خشم کرده و عکس‌العملی که می‌خواهیم نشان دهیم، یک وقفه یا فاصله ایجاد کنیم.<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3934708/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%83%D9%86%DB%8C%D9%85 چگونه خشم خود را مدیریت كنیم]</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۴٬۸۳۱

ویرایش