پرش به محتوا

اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' می ' به ' می‌'
جز (جایگزینی متن - '<div style="text-align:justify">↵' به '')
جز (جایگزینی متن - ' می ' به ' می‌')
خط ۸: خط ۸:
== مفهوم اصطلاحی اسلام ==
== مفهوم اصطلاحی اسلام ==
در اصطلاح شرع، اسلام عبارت است از اعتقاد به شریعت محمدی (ص) و تسلیم شدن در برابر اوامر و نواهی و احکام آن.<ref>نک: فرهنگ شیعه، ص۲۵۰؛ مجموعه آثار، ج۲، ص۸۷.</ref> تسلیم شدن نشان دهنده این حقیقت است که اولین شرط مسلمان بودن، تسلیم واقعیّت‌ها و حقیقت‌ها بودن است. هر نوع عناد، لجاج، تعصّب، تقلیدهای کورکورانه، جانب‌داری‌ها، خودخواهی‌ها نظری که برخلاف روح حقیقت‌خواهی و واقع‌گرایی است، از نظر اسلام محکوم و مطرود است.<ref>سیری در سیره نبوی، ص۱۰۵.</ref> به عبارتی دیگر اسلام آخرین شریعت الهی است که در حدود چهارده قرن پیش بوسیله پیامبر اکرم (ص) به مردم ابلاغ شد. در واقع علت نامگذاری شریعت خاتم به اسلام این است که در این دین بنده تسلیم اراده خدای سبحان است.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌16؛ ص 193.</ref>
در اصطلاح شرع، اسلام عبارت است از اعتقاد به شریعت محمدی (ص) و تسلیم شدن در برابر اوامر و نواهی و احکام آن.<ref>نک: فرهنگ شیعه، ص۲۵۰؛ مجموعه آثار، ج۲، ص۸۷.</ref> تسلیم شدن نشان دهنده این حقیقت است که اولین شرط مسلمان بودن، تسلیم واقعیّت‌ها و حقیقت‌ها بودن است. هر نوع عناد، لجاج، تعصّب، تقلیدهای کورکورانه، جانب‌داری‌ها، خودخواهی‌ها نظری که برخلاف روح حقیقت‌خواهی و واقع‌گرایی است، از نظر اسلام محکوم و مطرود است.<ref>سیری در سیره نبوی، ص۱۰۵.</ref> به عبارتی دیگر اسلام آخرین شریعت الهی است که در حدود چهارده قرن پیش بوسیله پیامبر اکرم (ص) به مردم ابلاغ شد. در واقع علت نامگذاری شریعت خاتم به اسلام این است که در این دین بنده تسلیم اراده خدای سبحان است.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌16؛ ص 193.</ref>
کلمه اسلام در قرآن کاربردهایی دارد و بنابر برخی آیات هر دینی به جز اسلام غیرمقبول است<ref>آل عمران/ ۸۵</ref> و بعد از آمدن اسلام، تنها دین معتبر نزد خداوند اسلام است.<ref>همان 19</ref> هر فرد با گفتن دو جمله «اشهد ان لااله الا الله» و «اشهد ان محمدا رسول الله» وارد دین اسلام می‌شود.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱؛ ص۳۰۱-۳۰۳.</ref> اما مسلمان به معنایی عام‌تر نیز بیان شده است که اغلب کاربردی ندارد: هر کسی که نوعی وحی الهی را می‌پذیرد خواه مسلمان، یهودی، مسیحی و یا زرتشتی باشد مسلمان محسوب می شود.<ref>آرمانها و واقعیت‌های اسلام، ص 41-31.</ref>
کلمه اسلام در قرآن کاربردهایی دارد و بنابر برخی آیات هر دینی به جز اسلام غیرمقبول است<ref>آل عمران/ ۸۵</ref> و بعد از آمدن اسلام، تنها دین معتبر نزد خداوند اسلام است.<ref>همان 19</ref> هر فرد با گفتن دو جمله «اشهد ان لااله الا الله» و «اشهد ان محمدا رسول الله» وارد دین اسلام می‌شود.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱؛ ص۳۰۱-۳۰۳.</ref> اما مسلمان به معنایی عام‌تر نیز بیان شده است که اغلب کاربردی ندارد: هر کسی که نوعی وحی الهی را می‌پذیرد خواه مسلمان، یهودی، مسیحی و یا زرتشتی باشد مسلمان محسوب می‌شود.<ref>آرمانها و واقعیت‌های اسلام، ص 41-31.</ref>


== تفاوت اسلام و ایمان ==
== تفاوت اسلام و ایمان ==
تفاوت اسلام به مفهوم نخست با ایمان، در آن است که اسلام، گرویدن به آیین حضرت محمد(ع) در زبان است، لیکن ایمان، گرویدن به آن در زبان همراه با اعتقاد قلبی و عمل به احکام و دستورهای آن می باشد. البته برای ایمان دو معنای دیگر نیز ذکر شده است؛ یکی عام که هم معنای با اسلام است و دیگری خاص که عبارت است از اعتقاد داشتن و پذیرش ولایت و امامت دوازده امام معصوم(ع).<ref>جواهر الکلام، ج۶، ص۵۹.</ref>
تفاوت اسلام به مفهوم نخست با ایمان، در آن است که اسلام، گرویدن به آیین حضرت محمد(ع) در زبان است، لیکن ایمان، گرویدن به آن در زبان همراه با اعتقاد قلبی و عمل به احکام و دستورهای آن می‌باشد. البته برای ایمان دو معنای دیگر نیز ذکر شده است؛ یکی عام که هم معنای با اسلام است و دیگری خاص که عبارت است از اعتقاد داشتن و پذیرش ولایت و امامت دوازده امام معصوم(ع).<ref>جواهر الکلام، ج۶، ص۵۹.</ref>


== حقیقت اسلام ==
== حقیقت اسلام ==
دين اسلام، مجموعه‌ای از قوانين و مقررات و برنامه كاملی است برای هدايت بشر و نقش حياتی و تعيين كننده‌ای در تعالی انسان و جامعه دارد. دين عبارتست از جعل و تنظيم اسرار تكوينی و طبيعی سير تكاملی انسانی كه برطبق متن حقيقت و واقعيت خارج به لسان انبياء الهی بيان شده است و همان صراط مستقيم است؛ صراط مستقيم يك راه و يك حقيقت بيش نيست.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/2605700/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA- دیدگاه اسلام، نگاهی سازنده در راستای تعامل همه ادیان الهی است]</ref>
دين اسلام، مجموعه‌ای از قوانين و مقررات و برنامه كاملی است برای هدايت بشر و نقش حياتی و تعيين كننده‌ای در تعالی انسان و جامعه دارد. دين عبارتست از جعل و تنظيم اسرار تكوينی و طبيعی سير تكاملی انسانی كه برطبق متن حقيقت و واقعيت خارج به لسان انبياء الهی بيان شده است و همان صراط مستقيم است؛ صراط مستقيم يك راه و يك حقيقت بيش نيست.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/2605700/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA- دیدگاه اسلام، نگاهی سازنده در راستای تعامل همه ادیان الهی است]</ref>
اما در بیان این حقیقت که اسلام مبتنی بر چه اصول ابتدایی و بنیادی است، آراى گوناگونى از سوى مفسران ارائه شده که منشأ آنها در بسیارى از موارد برداشتهاى متفاوت از آیات یا مبانى خاص کلامى است. برخى حقیقت اسلام را صرفاً اظهار شهادتین و امرى صورى دانسته‌اند.<ref>جامع البیان عن تأویل آى القرآن، ج 26، ص 182- 184؛ تفسیر التحریر و التنویر، ج 2؛ ص 277.</ref> برخى دیگر حقیقت اسلام را امرى فراتر از الفاظ و امور ظاهرى دانسته‌اند<ref>تفسیر المنار، ج 3؛ ص 358.</ref> به عقیده این گروه اسلام عبارت است از اذعان عملى به شریعت نبى‌اکرم(ص) و این اذعان هنگامى اسلام صحیح و پذیرفته خداوند است که تصدیقى وجدانى و نفسانى بوده و ایمان به نبوت نبى اکرم (ع) آن را همراهى کند. البته اذعان عملى به احکام اسلام، با ترک برخى واجبات، که گاهى بر اثر جهالت صورت مى‌پذیرد و پشیمانى و توبه را در پى دارد منافاتى ندارد<ref>همان، ج 10؛ ص 170.</ref> در این میان علامه طباطبایی اسلام را امری ذومراتب می‌داند که عدم پذیرش برخی مراتب آن باعث خروج از جرگه مسلمین می شود.<ref> المیزان، ج 1؛ ص 301- 302.</ref>
اما در بیان این حقیقت که اسلام مبتنی بر چه اصول ابتدایی و بنیادی است، آراى گوناگونى از سوى مفسران ارائه شده که منشأ آنها در بسیارى از موارد برداشتهاى متفاوت از آیات یا مبانى خاص کلامى است. برخى حقیقت اسلام را صرفاً اظهار شهادتین و امرى صورى دانسته‌اند.<ref>جامع البیان عن تأویل آى القرآن، ج 26، ص 182- 184؛ تفسیر التحریر و التنویر، ج 2؛ ص 277.</ref> برخى دیگر حقیقت اسلام را امرى فراتر از الفاظ و امور ظاهرى دانسته‌اند<ref>تفسیر المنار، ج 3؛ ص 358.</ref> به عقیده این گروه اسلام عبارت است از اذعان عملى به شریعت نبى‌اکرم(ص) و این اذعان هنگامى اسلام صحیح و پذیرفته خداوند است که تصدیقى وجدانى و نفسانى بوده و ایمان به نبوت نبى اکرم (ع) آن را همراهى کند. البته اذعان عملى به احکام اسلام، با ترک برخى واجبات، که گاهى بر اثر جهالت صورت مى‌پذیرد و پشیمانى و توبه را در پى دارد منافاتى ندارد<ref>همان، ج 10؛ ص 170.</ref> در این میان علامه طباطبایی اسلام را امری ذومراتب می‌داند که عدم پذیرش برخی مراتب آن باعث خروج از جرگه مسلمین می‌شود.<ref> المیزان، ج 1؛ ص 301- 302.</ref>


== پیشینۀ اسلام و گسترش آن ==
== پیشینۀ اسلام و گسترش آن ==
خط ۵۲: خط ۵۲:


== مذاهب اسلامی و گسترۀ آن‌ها ==
== مذاهب اسلامی و گسترۀ آن‌ها ==
مسلمانان به دو مذهب عمده شیعه و سنی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو فرقه نیز خود به انشعابات مختلفی تقسیم می شوند. برای نمونه صوفی‌گری در میان شیعه و سنی وجود دارد. در بیان اختلاف‌های امت اسلامی، مهمترین اختلاف میان امت اسلامی را در مسئله امامت و خلافت پس از پیامبر اسلام دانسته‌اند.<ref>دانستنی ادیان و مذاهب، ص۳۵۵.</ref> برخی فاصله گرفتن از فرهنگ اصیل اسلامی را عامل تفرقه و فرقه‌گرایی میان مسلمانان دانسته‌اند.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/1431595/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84-%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA مسئول دارالقرآن ایلام: بی‌توجهی به شالوده دین، معضل کنونی دنیای اسلام است]</ref> مختصری از عقاید و گسترۀ جغرافیایی هر دو گروه در ادامه بیان می‌شود:
مسلمانان به دو مذهب عمده شیعه و سنی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو فرقه نیز خود به انشعابات مختلفی تقسیم می‌شوند. برای نمونه صوفی‌گری در میان شیعه و سنی وجود دارد. در بیان اختلاف‌های امت اسلامی، مهمترین اختلاف میان امت اسلامی را در مسئله امامت و خلافت پس از پیامبر اسلام دانسته‌اند.<ref>دانستنی ادیان و مذاهب، ص۳۵۵.</ref> برخی فاصله گرفتن از فرهنگ اصیل اسلامی را عامل تفرقه و فرقه‌گرایی میان مسلمانان دانسته‌اند.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/1431595/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84-%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA مسئول دارالقرآن ایلام: بی‌توجهی به شالوده دین، معضل کنونی دنیای اسلام است]</ref> مختصری از عقاید و گسترۀ جغرافیایی هر دو گروه در ادامه بیان می‌شود:


==== شیعه ====
==== شیعه ====
۴٬۸۳۱

ویرایش