ویراستار
۸٬۳۴۱
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «'''تفکر انتقادی'''؛ نوعی خاص از تفکر که فرد پس از ارزیابی اطلاعات به صحت و اعتبار آن حکم می دهد. قرآن مجید همگان را به این نوع تفکر دعوت نموده است. همچنین عواملی مانند ایجاد فرهنگ نقد پذیری و آموزش از خانواده و مدارس و سپس دانشگاه و فضاهای علمی مکا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== عوامل توسعه تفکر انتقادی == | == عوامل توسعه تفکر انتقادی == | ||
از عوامل موثر در گسترش تفکر انتقادی، فرهنگ نقد و نقدپذیری است که پیشرانهای اصلی یک جامعه انسانی پیشرفته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4128719/%D8%AA%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%82-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 .ایکنا. سیدوحید عقیلی در گفتوگو با ایکنا تبیین کرد؛ تشویق فرهنگ ملی و دینی به تفکر انتقادی]</ref> همچنین ایجاد رویکرد فرایندی چندبعدی که از مدرسه و خانواده آغاز شود و با رسانه و دانشگاه ادامه یابد، به طوری که افراد در آن آزادانه و آگاهانه به نقد بپردازند و خود نیز نقدپذیر باشند<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3882807/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%87%D9%85-%D8%AE%D8%B7%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%AF | از عوامل موثر در گسترش تفکر انتقادی، فرهنگ نقد و نقدپذیری است که پیشرانهای اصلی یک جامعه انسانی پیشرفته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4128719/%D8%AA%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%82-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 .ایکنا. سیدوحید عقیلی در گفتوگو با ایکنا تبیین کرد؛ تشویق فرهنگ ملی و دینی به تفکر انتقادی]</ref> همچنین ایجاد رویکرد فرایندی چندبعدی که از مدرسه و خانواده آغاز شود و با رسانه و دانشگاه ادامه یابد، به طوری که افراد در آن آزادانه و آگاهانه به نقد بپردازند و خود نیز نقدپذیر باشند<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3882807/%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%87%D9%85-%D8%AE%D8%B7%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%AF خسرو باقری تبیین کرد: ضرورت و راهکارهای پرورش تفکر انتقادی/ اسوههای قرآنی هم خطای خود را میپذیرفتند]</ref>. از دیگر عناصر مهم تفکر انتقادی آزاداندیشی است، به این معنا که انسان بتواند خودش را از قید و بندها رها کند. عمیق، نقاد و خلاق بودن <ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3816195/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C حاکمیت تفکر انتقادی؛ راهکار حل معضلات اجتماعی]</ref> و استفاده از خرد اجتماعی نیز به عنوان جانمایههای تفکر انتقادی، از آنها نام برده میشود<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3985110/%D8%B3%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C سه کارویژه بنیادین تفکر انتقادی]</ref>. در ضمن دانشگاهها در تقويت روحيه آزادانديشی بسیار موثرند، فضاهای علمی میتوانند محل رشد استعدادهای جوانان و توسعه تفكر انتقادی باشند؛ چراكه در چنين فضايی، خلاقيت رشد میيابد<ref>[https://zanjan.iqna.ir/fa/news/2590738/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%81%D9%83%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA توسعه تفكر انتقادی در دانشگاهها، عامل رشد خلاقيت است]</ref>. تالیف و مطالعه کتابهای مهارتهای انتقادی و راههای مختلف منتقدانه فکر کردن در مورد اطلاعات شامل اندیشهزایی، بازبینی کردن، ترکیب کردن و ارزیابی کردن موثر میباشد<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3906109/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C معرفی کتب مذهبی/ ۸ / واکاوی تمایلات و مهارتهای انتقادی در کتاب «اندیشه انتقادی]</ref>. برای ایجاد تمدن نوین اسلامی به ابزار اندیشهورزی نقادانه، خلاقانه و آزاداندیشی در جامعه نیاز است.<ref>[https://iqna.ir/00GIpC بایستههای تقویت تفکر انتقادی اخلاقی / تفکرمحوری را وارد مدارس کنیم + فیلم]</ref> | ||
== موانع تفکر انتقادی == | == موانع تفکر انتقادی == | ||
دلایل مختلف سیاسی، فلسفه سیاسی، سیاستگذاریهای فرهنگی، نظام آموزش و پرورش، عدم برنامهریزی لازم و کافی مخصوصاً در مدارس از موانع ترویج تفکر انتقادی در جامعه است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4128719/%D8%AA%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%82-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 .ایکنا. سیدوحید عقیلی در گفتوگو با ایکنا تبیین کرد؛ تشویق فرهنگ ملی و دینی به تفکر انتقادی]</ref>. علی رغم اینکه تفکر نقادانه یک ضرورت اجتماعی و آموزشی است متاسفانه در عرصه تعلیم و تربیت کمتر به آن پرداخته شده است.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3906109/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C | دلایل مختلف سیاسی، فلسفه سیاسی، سیاستگذاریهای فرهنگی، نظام آموزش و پرورش، عدم برنامهریزی لازم و کافی مخصوصاً در مدارس از موانع ترویج تفکر انتقادی در جامعه است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4128719/%D8%AA%D8%B4%D9%88%DB%8C%D9%82-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 .ایکنا. سیدوحید عقیلی در گفتوگو با ایکنا تبیین کرد؛ تشویق فرهنگ ملی و دینی به تفکر انتقادی]</ref>. علی رغم اینکه تفکر نقادانه یک ضرورت اجتماعی و آموزشی است متاسفانه در عرصه تعلیم و تربیت کمتر به آن پرداخته شده است.<ref>[https://shahrekord.iqna.ir/fa/news/3906109/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C معرفی کتب مذهبی/ ۸ / واکاوی تمایلات و مهارتهای انتقادی در کتاب «اندیشه انتقادی]</ref> | ||
== آثار ترویج تفکر انتقادی در جامعه == | == آثار ترویج تفکر انتقادی در جامعه == | ||
از آثار تفکر انتقادی، شناسایی فرضیات غیردقیق، وضوح و تشخیص و تمیز در میان ایدههای مطرح شده، تفسیر دادهها برای ارزیابی کردن شواهد و سنجش استدلالها، شناخت وجود یا عدم وجود روابط منطقی بین گزاره های ارائه شده در یک صحبت یا گفتار است. همچنین بازسازی کردن الگوی عقاید خود بر اساس تجربیات گستردهتر، تصمیمگیریهای دقیق از برکات این نوع تفکر است<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C . ویکی پدیا]</ref>. | از آثار تفکر انتقادی، شناسایی فرضیات غیردقیق، وضوح و تشخیص و تمیز در میان ایدههای مطرح شده، تفسیر دادهها برای ارزیابی کردن شواهد و سنجش استدلالها، شناخت وجود یا عدم وجود روابط منطقی بین گزاره های ارائه شده در یک صحبت یا گفتار است. همچنین بازسازی کردن الگوی عقاید خود بر اساس تجربیات گستردهتر، تصمیمگیریهای دقیق از برکات این نوع تفکر است<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C . ویکی پدیا]</ref>. | ||
اگر ذهن صاحب تفکر انتقادی شود، میتواند تحلیل درست و آیندهنگرانه ای ارائه داده و برای معضلات موجود در جامعه راهحل صحیح بیابد<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3816195/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C | اگر ذهن صاحب تفکر انتقادی شود، میتواند تحلیل درست و آیندهنگرانه ای ارائه داده و برای معضلات موجود در جامعه راهحل صحیح بیابد<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3816195/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C حاکمیت تفکر انتقادی؛ راهکار حل معضلات اجتماعی]</ref>، مثلاً لایه سطحی تفکر انتقادی این است که روحیه پرسشگری در انسان ایجاد شود اما لایه عمیقتر تفکر انتقادی، ایجاد جامعه مطالبهگر و پرسشگر است. تفکر خلاق به دنبال این است که روحیه کشف، روحیه جستجوگری، روحیه تولید جدید برای بشر را در انسان تقویت کند و در لایه اولیه خودش به خلاقیت انسان میپردازد و در لایه عمقی به دنبال جامعه توسعهیافته و پیشرفته است<ref>[https://iqna.ir/00GIpC بایستههای تقویت تفکر انتقادی اخلاقی / تفکرمحوری را وارد مدارس کنیم + فیلم]</ref>. | ||
از دیگر برکات و آثار این گونه تفکر کردن این است که انسان را پویا و فعال و نقاد بار میآورد و ضمن فربهگی روح و اندیشه انسان، آستانه تحمل و سماحت اجتماعی را بالا می برد<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3816195/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C .ایکنا. حاکمیت تفکر انتقادی؛ راهکار حل معضلات اجتماعی]</ref>. از طرفی خردورزی انتقادی یابنده و آشکارگر نیست؛ بلکه سازنده و آفرینشگر است. این نگرش در کنه خود با اینجا و اکنون پیوسته است و پشتیبان زنجیرهای از انگارههای پیشداده و ناپیوسته با دشواریهای اینجایی و اکنونی مردمان نیست. کارآمدی و پرداختگی برجستهترین، کارویژه خردورزی انتقادی کارآمدی آن است. خردورزی انتقادی پیامد بههمرسیدنهای پیاپی انگارههای ناهمسان است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3985110/%D8%B3%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C . ایکنا. سه کارویژه بنیادین تفکر انتقادی]</ref> | از دیگر برکات و آثار این گونه تفکر کردن این است که انسان را پویا و فعال و نقاد بار میآورد و ضمن فربهگی روح و اندیشه انسان، آستانه تحمل و سماحت اجتماعی را بالا می برد<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3816195/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C .ایکنا. حاکمیت تفکر انتقادی؛ راهکار حل معضلات اجتماعی]</ref>. از طرفی خردورزی انتقادی یابنده و آشکارگر نیست؛ بلکه سازنده و آفرینشگر است. این نگرش در کنه خود با اینجا و اکنون پیوسته است و پشتیبان زنجیرهای از انگارههای پیشداده و ناپیوسته با دشواریهای اینجایی و اکنونی مردمان نیست. کارآمدی و پرداختگی برجستهترین، کارویژه خردورزی انتقادی کارآمدی آن است. خردورزی انتقادی پیامد بههمرسیدنهای پیاپی انگارههای ناهمسان است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3985110/%D8%B3%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C . ایکنا. سه کارویژه بنیادین تفکر انتقادی]</ref> |