ناقه (ریشه)
ریشه «ناقۀ» (nāq-at)؛ شتر ماده. این واژه 7 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
ناقة: شتر ماده. هذِهِ ناقَةُ اللَّهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوها تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللَّهِ اعراف: 73. اين ناقه خدا است براى شما نشانه قدرت خدا است او را بگذاريد در زمين خدا بچرد. اين لفظ هفت بار در كلام اللّه مجيد آمده و همه در باره ناقه صالح عليه السّلام است.
در باره آن ناقه آمده قالَ هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَ لَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَعْلُومٍ شعراء: 155. يعنى صالح فرمود: اين ناقهايست كه براى آن نصيبى است از آب و براى شما نصيب روز معيّنى است و نيز آمده: إِنَّا مُرْسِلُوا النَّاقَةِ فِتْنَةً لَهُمْ فَارْتَقِبْهُمْ وَ اصْطَبِرْ. وَ نَبِّئْهُمْ أَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَيْنَهُمْ كُلُّ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ قمر: 27 و 28. ما ناقه را براى امتحان آنها خواهيم فرستاد منتظر و مراقب آنها باش و اگر اذيّتت كنند صبر كن و بآنها بگو كه آب ميان ناقه و آنها مقسوم است در هر قسمت صاحب آن حاضر ميشود نه ديگرى (قاموس قرآن، ج7، ص131).
ساخت‌های صرفی در قرآن
ناقَة (اسم): 7 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | ناقَة | ناقَة | ناقَة | ناقة: شتر ماده | قاموس قرآن، ج7، ص: 130 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *nāḳ-at- | نق | she-camel | شتر ماده | ||
| اکدی | na-ḳa-ti | نَ-قَ-تِ | 'she-camel' NB | شتر ماده | [Livingstone 260]. Hapax in ABL 527 rev. 11. The form a-na-ḳa-a-te (and simi- lar) is better known because of its wide use in NA royal ins- criptions. Both forms are universally recongized as Arabisms ([Salonen Hippologica 89], | |
| عبری | pB. nǝḳāʔā, nāḳā, ʔănāḳā | نقَءَ\ نَقَ\ ءَنَقَ | 'camel' | "شتر" | [Ja. 867]. | |
| آرامی یهودی | nā(ʔ)ḳǝtā, nāḳā | نَ(ء)قتَ\ نَقَ | 'camel' | "شتر" | [Ja. 867], [Levy WTM III 436]; ʔnḳh | |
| عربی جنوبی | Sab. nḳt | نقت | 'she-camel' | شتر ماده | [SD 101]. See [Sima 125-7] for a detailed description of the two passages where n. is found (one of them, on the palm-list stick). | |
| گعز | nāḳat, nāḳāt | نَقَت\ نَقَت | 'she-camel' | شتر ماده | [LGz. 401]. | |
| عربی | nāḳ-at- | نَق-َت- | 'chamelle' | شتر | [BK 2 1370], [LA X 362] (with a variety of broken plural forms listed and discussed). More details see in | |