مهاجرت: تفاوت میان نسخه‌ها

تعریف

در تعریف رایج، مهاجرت (به انگلیسی[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C ]: immigration) جابه‌جایی مردم از مکانی به مکانی دیگر برای کار یا زندگی است. در عربی مهاجرت از مادّۀ «هجر» به معنای بریدن از دیگری و ترک وی است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15362/1/536/%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%86 راغب اصفهانی، مفردات راغب؛ «هجر»، ج۱، ص۵۳۶. ]</ref>  

مهاجرت در قرآن

  قرآن کریم از مهاجرت¬های سرنوشت سازی همچون مهاجرت حضرت ابراهیم (ع)،<ref>به عنوان مثال: « وَ نَجَّیْناهُ وَ لُوطاً إِلَى الْأَرْضِ الَّتِی بارَکْنا فِیها لِلْعالَمِینَ؛ و او و لوط را [براى رفتن‏] به سوى آن سرزمينى كه براى جهانيان در آن بركت نهاده بوديم، رهانيديم» (انبیاء/ 71).</ref> حضرت موسی (ع)<ref>به عنوان مثال: « وَ لَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلىَ‏ مُوسىَ أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِى فَاضْرِبْ لهَمْ طَرِيقًا فىِ الْبَحْرِ يَبَسًا لَّا تخَفُ دَرَكًا وَ لَا تخَشى‏ضهسه؛ و در حقيقت به موسى وحى كرديم كه: «بندگانم را شبانه ببر، و راهى خشك در دريا براى آنان باز كن كه نه از فرارسيدن [دشمن‏] بترسى و نه [از غرق‏شدن‏] بيمناك باشى.» (طه/ 77).</ref> و هجرت پیامبر (ص)<ref>به عنوان مثال: « إِلاَّ تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذينَ كَفَرُوا ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ‏ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَرُوا السُّفْلى‏ وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيا وَ اللَّهُ عَزيزٌ حَكيم‏؛ اگر او [پيامبر] را يارى نكنيد، قطعاً خدا او را يارى كرد: هنگامى كه كسانى كه كفر ورزيدند، او را [از مكّه‏] بيرون كردند، و او نفر دوم از دو تن بود، آن گاه كه در غار [ثَور] بودند، وقتى به همراه خود مى‏گفت: «اندوه مدار كه خدا با ماست.» پس خدا آرامش خود را بر او فرو فرستاد، و او را با سپاهيانى كه آنها را نمى‏ديديد تأييد كرد، و كلمه كسانى را كه كفر ورزيدند پست‏تر گردانيد، و كلمه خداست كه برتر است، و خدا شكست‏ناپذير حكيم است.» (توبه/ 40).</ref> بارها سخن به میان آورده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1901482/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA موضوع «هجرت در قرآن و سنت» مورد بررسی قرار گرفت]</ref> هسته مرکزی و انگیزه اصلی بحث مهاجرت در قرآن را می¬توان حفظ و تکامل دین افراد دانست.

«هجرت» در عرف دینی به معنی «کوچ» و «خروج» از یک سرزمین به منظور حفظ و تحکیم مبانی عقیدتی و ایمانی است و «مهاجر» کسی است که از محدوده طاغوت و استبداد خارج می شود تا بتواند معاشرت، تربیت و عباداتش را متناسب با شریعت و آرمان خود ترتیب دهد. آنچه در آموزه‌های دینی بر آن تاکید شده است، لزوم گسستن از جامعه جاهلی و تلاش برای پیوستن به جامعه‌ای متکامل و شرایطی تعالی بخش است. اصولاً فلسفه هجرت در قرآن و سنّت پیامبر اکرم (ص) گویای آن است که انسان در هر جا و هر جامعه‌ای به طبیعت فطری و کمال باطنی خویش دست نمی‌یابد، بنابراین وظیفه یکایک افرادی که خواهان دست یابی به تکامل هستند، این است که از گروه و جامعه‌ای که در آن ظلم و فحشا، انسان پرستی و .... رواج دارد روی گردانند و به جمعی که شرایط و زمینه موحد شدن و موحد ماندن در آن بیشتر است بپیوندد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3550216/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 نشانه‌های هجرت پیامبر در آیات قرآن]</ref>  

دلیل دیگری بر دینی بودن مهاجرت در فرهنگ قرآن کنار هم قرار گرفتن عبارات ارض الله، وسیع بودن زمین، مهاجرت و استضعاف زدایی است. از این ارتباط فهمیده می شود که کارکرد مهاجرت این است که با بهره گیری از فرصت ها و ظرفیت های نهفته در فراخنایی زمین، تنگناهای موجب پیدایش استضعاف فکری، معلوماتی، بینشی، روحی، اقتصادی، فرهنگی، تعصبی و طائفه ای درهم شکسته شوند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3713928/%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B6%D8%B9%D8%A7%D9%81-%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8-%D8%B1%D8%A7%C2%A0%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AF فعال کردن «منطق قرآنی هجرت» استضعاف فکری در روابط بین‌المذاهب را می‌شکند]</ref>   

قرآن کریم با درک ترس¬های انسان از سختی¬های راه مهاجرت دینی<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3637989/%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87 راهکار قرآنی هجرت در هنگامه مواجهه با گناه]</ref> به او بشارت فرصت¬های بهتر را می¬دهد: « وَ مَنْ يُهاجِرْ في‏ سَبيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُراغَماً كَثيراً وَ سَعَة؛ و هر كه در راه خدا هجرت كند، در زمين اقامتگاه‏هاى فراوان و گشايشها خواهد يافت» (انبیاء/ 100). و در ادامه به او وعده می¬دهد اگر در این راه جانش را بدهد پاداشش بر عهده خداوند خواهد بود: « وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيماً؛ و هر كس [به قصد] مهاجرت در راه خدا و پيامبر او، از خانه‏اش به درآيد، سپس مرگش دررسد، پاداش او قطعاً بر خداست، و خدا آمرزنده مهربان است» (همان).

منابع