رشوه: تفاوت میان نسخه‌ها

رشوه؛ دادن مال به یک مسئول در جهت پیش برد اهداف شخصی. در اصطلاح فقهی رشوه به مالی گفته می¬شود که به قاضی داده می¬شود تا حکم را تغییر دهد. قرآن و روایات به شدت این عمل را تقبیح کرده¬اند. در روایات رشوه مترداف با کفر به خدا تلقی شده است. رشوه تبعات گسترده¬ای در جامعه¬ای می¬گذارد که مهم¬ترین آنها ایجاد ناعدالتی در جامعه است. از نظر فقهی، رشوه گیرنده مالک رشوه نمی¬شود و باید آن را به صاحبش برگرداند.  

«رشوه» در اصطلاح فقهی به‌معنای دادن مال به قاضی برای تغییر حکم است. در ابعاد وسیع¬تر می¬توان رشوه را چیزی دانست که به کسی داده می‌شود تا کاری برخلاف وظیفه خود انجام بدهد؛ یعنی حق کسی را ضایع کند و یا حکمی برخلاف حق و عدالت صادر کند.<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/2729241/%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%258 رشوه‌خواری از نگاه قرآن/ رشوه؛ از مهم‌ترین موانع رشد اقتصادی]</ref>

توضیح بیشتر اینکه عبارت «وَ تُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِيقاً مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» به دو صورت تفسیر شده است. نخست اينكه: بخشى از مالی که برای دیگران است را به صورت هديه يا رشوه به قضات دهند تا بقيه را تملك كنند. دوم اينكه: منظور آن است كه مسائل مالى را براى سوء استفاده به نزد حكام نبريد، مثل اينكه امانتى، يا اموال يتيم بدون شاهد نزد انسان باشد و هنگامى كه طرف مطالبه مى‏كند، او را به نزد قاضى ببرند و چون دليل و شاهدى ندارد، اموالش را به حكم قاضى تملك كند.<ref>[https://khouzestan.iqna.ir/fa/news/4064100/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87%E2%80%8F%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%89-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%25 تأثیر رشوه‏‌خوارى در نابودی جامعه اسلامی]</ref> از این دو تفسیر تنها تفسیر اول نشان می¬دهد که آیه مرتبط با مسئله رشوه است.

هنگامی¬که اشعث بن قیس شبانه مقداری حلوا برای امام علی (ع) آورد تا نظر حضرت را به‌سوی خود جلب کند، امام علی (ع) فرمود: «واعجبا! این کوبنده درب، ظرف کادو کرده و شیره تلخ‌کننده را که گویی با آب دهان یا زهر مار آمیخته، پیشکش ما کرده! به او گفتم: جایزه است؟ صله است؟ زکات است؟ گفت: هدیه است.گفتم: وای به حال تو، آیا آمده‌ای مرا بفریبی و از دین خدا گمراه سازی؟».<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/2729241/%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%258 رشوه‌خواری از نگاه قرآن/ رشوه؛ از مهم‌ترین موانع رشد اقتصادی]</ref>

آثار سوء جرم رشوه ابعاد بسیار وسیعی دارد که می‌تواند در سرنوشت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و تاریخی یک ملت تاثیر تعیین‌کننده داشته باشد. با گسترش رشوه امید اجتماعی می‌میرد و اعتقاد به قانون و ضوابط از بین می‌رود و هرکس چاره را در زور و ارتباط و پول و قدرت و تقلب خواهد دید<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3690187/%D8%A8%D9%86%D8%AF-%D9%BE-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87 بند «پ» یا کفر به خدای یگانه/ تبعات رشوه]</ref> و در یک کلام ناعدالتی بر جامعه حاکم می-شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3308099/%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80 رشوه یکی از گناهان کبیره و از بارزترین آسیب‌های اجتماعی است]</ref> با توجه به ذم شدید رشوه در روایات، جامعه¬ای که به این عمل ناپسند دچار شده باشد خود را برای جنگ با خدا آماده کرده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3690187/%D8%A8%D9%86%D8%AF-%D9%BE-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%B4%D9%88%D9%87 بند «پ» یا کفر به خدای یگانه/ تبعات رشوه

یکی از مسائل مهم درباره رشوه، عاقبت مال رشوه داده شده است. در اینباره گفته¬اند دريافت کننده رشوه مالک آن نمى‌شود و واجب است آن را به صاحبش برگرداند و چنانچه تلف شود ضامن مثل يا قیمت آن است؛ ليکن اگر گرفتن رشوه در قالب عقد هبه يا بیع محابات باشد، بنابر قول به صحّت عقد، برگرداندن آن واجب نيست و بنابر قول به بطلان، بازپس دادن آن واجب است. در اينکه در اينفرض نيز با تلف شدن نزد مرتشی وى ضامن است يا نه، مسئله میان فقها محل اختلاف است.