آسیب شناسی جلسات قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آسیب شناسی جلسات قرآن'''؛ به معنای این است که مجموعه از آسیب‌ها و معضلات در جلسات قرآن وجود دارد که لازم به شناسایی است. اعضای جامعه قرآنی اعم از قاریان، مردم و دولت با این آسیب‌ها مواجه هستند. این آسیب‌ها می تواند در سطح ملی و بین المللی باشد. برخی از آسیب های ملی عبارتند از: رها شدن جلسات سنتی و عمومی قرآن، تقویت انگیزه های دنیوی و جایزه گرفتن در میان قاریان قرآن، عدم حمایت مالی از قاریان و قرآن پژوهان، تشریفاتی شدن قرآن در هیئت های امروزی و نقش پررنگ مسابقات قرآنی و جلسات تخصصی قرآن نسبت به جلسات عمومی و خانگی قرآن. برخی از آسیب های بین المللی عبارتند از: ترویج الگوی قرائت مصری‌ها و بی توجهی به شیوه قرائت صدر اسلام، عدم ملاک صحیح در انتخاب قاریان مسابقه.

آسیب های جلسه قرآن به مجموعه معضلات و آفت هایی گفته می شود که مردم و دولت در برگزاری جلسه های قرآن با آن مواجه هستند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4103246/%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . تقریری بر مهم‌ترین آسیب‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌های جلسات قرآن؛  چگونه می‌توان جلسات عمومی قرآن را احیا کرد .]</ref> برخی از این آسیب‌ها در سطح ملی همانند جلسات عمومی قرآن، مسابقات ملی و جشنواره های قرآنی و جلسات خانگی هویدا است. برخی دیگر از این آسیب‌ها در سطح بین المللی است که در برگزاری مسابقات بین المللی در ایران و دیگر کشورها وجود دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4103246/%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . تقریری بر مهم‌ترین آسیب‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌های جلسات قرآن]</ref>

=== آسیب های جلسات قرآن در سطح ملی ===

جلسات قرآن ماهیت دینی، فرهنگی و قرآنی جامعه را رقم می‌زند. بسیاری از همین فعالیت‌های دینی و فرهنگی در جلسات قرآن شکل می گیرد؛<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2771340/%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . برپایی مسابقات جلسات قرآن آغاز راه حمایت است.]</ref> اما این جلسات خالی از آسیب و مشکل نیست. یکی از آسیب‌ها این است که قرآن در هیئت‌های امروزی، جنبه تشریفاتی پیدا کرده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4111941/%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%86%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF . هنر تلاوت نباید مانع انسان‌سازی جلسات قرآن باشد]</ref> در یک هیئت عزاداری، میزان توجه به مداح با میزان توجه به قاری قرآن بسیار متفاوت است و در این مجالس قاریان، به طور تقریبی، هیچ جایگاهی ندارند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4102926/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . نبود متولی؛ بزرگترین آسیب جلسات سنتی قرآن]</ref> یکی دیگر از آسیب‌ها این است که انگیزه های مقامی و مالی در میان قاریان و شاگردان قرآن زیاد شده است؛ یعنی استاد می‌خواهد شاگردی را پرورش بدهد که در مسابقات موفق شود و بعد از استاد به نیکی یاد شود که توانسته است چنین شاگردی را تربیت کند. این مسئله نشان می دهد که اساتید هم کمتر از جلسات سنتی و عمومی استقبال می‌کنند. همچنین، گاهی اوقات حق‌الزحمه استادان و نداشتن برنامه مدون سبب می‌شود که این جلسات در حاشیه قرار گیرند؛ چه اینکه ممکن است مکان و پشتیبانی مناسبی نداشته باشند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4102926/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . نبود متولی؛ بزرگترین آسیب جلسات سنتی قرآن.]</ref> البته، گاهی اوقات، این مسئله در برخی از جلسات قرآن بالعکس است؛ یعنی حمایت‌ مادی از قاریان قرآن و قرآن پژوهان به اندازه کافی صورت نمی گیرد. در این صورت، نمی‌توان نسبت به مسائل معیشتی استادان قرآنی بی‌تفاوت بود. به ویژه مسئولین مساجد، حسینیه‌ها و هیئت‌ها کمتر به فکر این مسائل هستند و این یکی از دلایلی است که سبب شده جلسات عمومی تعطیل شوند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4102926/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . نبود متولی؛ بزرگترین آسیب جلسات سنتی قرآن]</ref>  

همچنین، آسیب های زیادی به واسطه برگزاری مسابقات قرآن به وجود آمده است. یکی از آسیب های مسابقات قرآن این است که قاریان اهل مسابقه، کمتر اهل یادگیری علوم قرائت هستند و مسابقات را بر کارهای علمی مقدم می‌کنند. یکی از دلایل جذابیت تلاوت قاریانی نظیر عبدالباسط، مصطفی اسماعیل و منشاوی این است‌ که از قرائت‌های مختلف در تلاوت‌هایشان بهره می‌برند و افراد با شنیدن همین تلاوت‌ها برای یادگیری قرائت‌های مختلف جذب می‌شوند؛ درحالی‌که طبق آیین‌نامه، مسابقات قاری باید چند دقیقه تلاوت کند، آن هم فقط به یک روایت. از این رو، جلسات قرآن، قاریان و تمرین‌هایشان طبق همین آیین‌نامه، یک آسیب محسوب می‌شود؛.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4100159/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D8%A3%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4-%D9%82%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . اهمیت تأمین معاش قاریان در توسعه جلسات قرآن]</ref>اما به هر حال برخی قاریان ما هم جایزه‌بگیر شده‌اند و همین امر آن‌ها را به سمت مسابقات سوق می‌دهد، در حالی که قاریان توانمندی در کشور داریم و حتی گاهی اوقات که این تلاوت‌ها از رادیو پخش می‌شود، تصور این است که تلاوت قاریان مصری است؛ اما نمی‌توان به خوبی به حرکت آن‌ها جهت داد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4100159/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D8%A3%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4-%D9%82%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 اهمیت تأمین معاش قاریان در توسعه جلسات قرآن]</ref> همچنین، امکان دارد که قاری در سال‌های ابتدایی حضورش در مسابقات، نتواند انتظاراتی را که از خودش دارد، برآورده کند. قاری تصور می‌کند، سطح تلاوت خوبی دارد؛ اما در ادامه رقبای جدی‌تر را می‌بیند و ممکن است در سال‌های ابتدایی به رتبه‌های خوبی دست نیابد و همین امر موجب می‌شود که انگیزه‌ افراد کمرنگ شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4112677/%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87-%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%D9%85%D9%82%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85 . دغدغه کم‌رمقی جلسات آموزش قرآن را نداریم.]</ref> اما آسیب دیگر مسابقات قرآن این است که با برگزاری مسابقات، جلسات عمومی قرآن خلوت شده‌اند و قاری پروری در جلسات تخصصی در اولویت قرار گرفته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4112677/%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87-%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%D9%85%D9%82%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85 . دغدغه کم‌رمقی جلسات آموزش قرآن را نداریم.]</ref> <ref>[https://iqna.ir/fa/news/4103246/%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . تقریری بر مهم‌ترین آسیب‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌های جلسات قرآن]</ref>  

==== آسیب های جلسات قرآن در سطح بین المللی ====

بخش دیگری از آسیب های جلسات قرآن به سطح جهان اسلام و در ابعاد بین‌المللی اختصاص دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4082716/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B2%DB%8C . تحلیل و آسیب‌شناسی جلسات قرآن با حضور سعید پرویزی.]</ref> یکی از آسیب هایی که در مورد تلاوت قاریان ایرانی وجود دارد، رها کردن شیوه ای است که در صدر اسلام در مورد تلاوت قرآن رواج داشته است. تلاوت قرآن از دوره طلایی قاریان مصری شروع شده است و قاریان مصری الگوی قاریان ایرانی در تلاوت شده اند و سنت اسلامی قرائت به فراموشی سپرده شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4080001/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . تعریف نادرست از جلسه آموزش قرآن و قاری آغاز آسیب است.]</ref>