صعق (ریشه)

ریشه «صعق» (ṢˁQ)؛ صدای بلند، صوت رعد، صاعقه. این ریشه 11 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

صعق: شدت صوت رعد. در اقرب گفته: «صعق الرّعد صعقا: اشتدّ صوته» قاموس آنرا شدت صوت گويد. پس، صعق (بر وزن فلس) اشتداد صوت است و صاعقه نيز از آن ميباشد «وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ‏ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرى‏ فَإِذا هُمْ قِيامٌ يَنْظُرُونَ» زمر: 68. صعق را در آيه مرگ و بيهوشى گفته‏اند، آن لازم معناى صعق است و مرگ و بيهوشى در اثر صيحه و صعق خواهد بود. همين طور است آيه‏ «فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً» اعراف: 143. يعنى چون خدايش بكوه تجلّى كرده آنرا ريز ريز نمود و موسى بيهوش افتاد (قاموس قرآن، ج4، ص129).

ساخت‌های صرفی در قرآن

صَعِقَ (فعل مجرد): 2 بار

صَعَق (صفت مشبهه): 1 بار

صاعِقَة (اسم): 8 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	صَعِقَ	صَعِقَ	صَعِقَ	صعق: شدت صوت رعد		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 128
آفروآسیایی	*c̣aʕaḳ-	صعق	shout	فریاد
سامی	*ṣVʕaḳ-	صعق	'shout' 1, 'call' (v.) 2, 'thunder' (v.) 3	"فریاد" 1، "صدا زدن" 2، "رعد و برق زدن" 3
عبری	ṣ`q 1	صعق
آرامی یهودی	ṣ`q 1	صعق
عربی جنوبی	ṣ`q 2	صعق
جبالی	ṣaʕak 1	صَعَک
عربی	ṣ`q	صعق

منابع

صعق (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2