صعق (ریشه)

ریشه «صعق» (ṢˁQ)؛ صدای بلند، صوت رعد، صاعقه. این ریشه 11 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

صعق: شدت صوت رعد. در اقرب گفته: «صعق الرّعد صعقا: اشتدّ صوته» قاموس آنرا شدت صوت گويد. پس، صعق (بر وزن فلس) اشتداد صوت است و صاعقه نيز از آن ميباشد «وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ‏ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرى‏ فَإِذا هُمْ قِيامٌ يَنْظُرُونَ» زمر: 68. صعق را در آيه مرگ و بيهوشى گفته‏اند، آن لازم معناى صعق است و مرگ و بيهوشى در اثر صيحه و صعق خواهد بود. همين طور است آيه‏ «فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً» اعراف: 143. يعنى چون خدايش بكوه تجلّى كرده آنرا ريز ريز نمود و موسى بيهوش افتاد (قاموس قرآن، ج4، ص129).

ساخت‌های صرفی در قرآن

صَعِقَ (فعل مجرد): 2 بار

صَعَق (صفت مشبهه): 1 بار

صاعِقَة (اسم): 8 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن صَعِقَ صَعِقَ صَعِقَ صعق: شدت صوت رعد قاموس قرآن، ج‏4، ص: 128
آفروآسیایی *c̣aʕaḳ- صعق shout فریاد
سامی *ṣVʕaḳ- صعق 'shout' 1, 'call' (v.) 2, 'thunder' (v.) 3 "فریاد" 1، "صدا زدن" 2، "رعد و برق زدن" 3
عبری ṣ`q 1 صعق
آرامی یهودی ṣ`q 1 صعق
عربی جنوبی ṣ`q 2 صعق
جبالی ṣaʕak 1 صَعَک
عربی ṣ`q صعق

منابع

صعق (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2