سعی (ریشه)

ریشه «سعی» (SˁY)؛ دویدن، تلاش کردن. این ریشه 30 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

سعى: تند رفتن. كوشش. راغب گويد: سعى مشى سريع است كه بحد دويدن نيست و بطور استعاره بجدّيت در كار اطلاق ميشود.

در قرآن مجيد بمعنى تند رفتن و دويدن و بمعنى تلاش و كوشش بكار رفته است‏ «وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعى‏ ...» قصص: 20. «وَ جاءَ مِنْ أَقْصَا الْمَدِينَةِ رَجُلٌ‏ يَسْعى‏ ...» يس: 20. مردى از آخر شهر شتابان يا در حاليكه ميدويد، آمد. سعى در اين آيات بمعنى بشتاب رفتن است.

«وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعى‏ لَها سَعْيَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ كانَ‏ سَعْيُهُمْ‏ مَشْكُوراً» اسراء: 19. يعنى: هر كه آخرت را بخواهد و كوشش مخصوص آنرا انجام دهد و ايمان داشته باشد كوشش و تلاش آنها پاداش داده خواهد شد. سعى در اين آيه و نظير آن بمعنى تلاش و عمل است (قاموس قرآن، ج3، ص269).

ساخت‌های صرفی در قرآن

سَعَیَ (فعل مجرد): 20 بار

سَعی (اسم): 10 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن سَعَیَ سَعَیَ سَعَیَ سعى: تند رفتن قاموس قرآن، ج‏3، ص: 269
آفروآسیایی
آفروآسیایی *saʕ- سع do, make انجام دادن، ساختن
سامی *šVʕay- شعی 'go' رفتن' 3 سع (برو)
سامی *šVʕay- شعی 'do, act' "انجام دادن، عمل کردن"
جبالی šaʕe شَعِ
سقطری šeʕe شِعِ
عربی sʕy سعی
عربی sʕy سعی

منابع

سعی (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2