احد (ریشه)
ریشه «احد» (ˀḤD)؛ یک، یکتا. این ریشه با دو صورت «أحَد» و «إحدی»، جمعا 85 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
اين كلمه داراى دو استعمال می‌باشد. يکی اسم «احد» به‌معنى يكى و يك‌نفر است. استعمال دوم آن است كه وصف باشد، به‌معنی يكتا و بی همتا که در اين استعمال، فقط به ذات بارى تعالى اطلاق مي‌شود (قاموس قرآن، ج1، ص34)
ساخت‌های صرفی در قرآن
أحَد (اسم شمار): 74 بار
إحدَی (اسم): 11 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
| فارسی | بین‌المللی | فارسی | انگلیسی | ||||
| آفروآسیایی باستان | |||||||
| سامی باستان | |||||||
| عبری | אֶחָד | اِحاد | ˀeḥād | یک | one | Gesenius, 25 | |
| اوگاریتی | aḥd | احد | یک، فقط یکی، یک نفر | one, only one, oneself | DelOlmo, 32 | ||
| آرامی | חַד | حَد | ḥad | یک، مفرد، خاص | one, singular, particular | رابطه با حد (تیز)؟ | Jastrow, 425 |
| سریانی | ܚܕ
ܐܚܕ |
حد | ḥad | یک، هر، کسی، هر کس | one, each, someone, anyone | PayneSmith, 126 | |
| فنیقی، پونیک | ˀḤD | احد | یک؛ هر کدام، هر کدام یک | one; each, each one | Krahmalkov, 43 | ||
| نبطی، پالمیری | ˀḥd | احد | یک | one | Hoftijzer, 32-34 | ||
| اکدی/آشوری | (w)ēdu
ah̬adu |
وِدو | مفرد، منحصر، تنها | single, sole, alone | Black, 438 | ||
| حبشی | ˀaḥadu | احَدو | یک، مشخص، همان، فقط یکی | one, a certain, same, only one | Leslau, 12 | ||
| سبائی | ˀḤD | احد | یک، یکی | one | Beeston, 4 | ||
| عربی | احد | مشکور، ج1، ص8
Zammit, 69-70 | |||||