عصر (فشردن)
ریشه «عصر» (ˁṢR)؛ فشردن، فشار دادن. این ریشه در این معنا 4 بار به کار رفته است.
معنای لغوی
عصر: فشردن. «عَصَرَ الْعِنَبَ: اسْتَخْرَجَ ماءَهُ» قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً يوسف: 36. يكى از آندو گفت من خودم را در خواب مىبينم كه انگور ميفشارم.
ثُمَّ يَأْتِي مِنْ بَعْدِ ذلِكَ عامٌ فِيهِ يُغاثُ النَّاسُ وَ فِيهِ يَعْصِرُونَ يوسف: 49. پس از آن سالى ميايد كه در آن مردم باران داده ميشوند و ميفشارند.
آنچه احتياج بفشردن و آب گرفتن داشته باشد از قبيل انگور و زيتون و غيره. بعضى «يُعْصَرُونَ» را بصيغه مجهول خواندهاند.
أَ يَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَ أَعْنابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ... فَأَصابَها إِعْصارٌ فِيهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ بقره: 266. اعصار را گرد باد. باديكه غبار بلند ميكند گفتهاند ولى بايد اعصار بمعنى فشار و بهم سائيدن باشد (قاموس قرآن، ج5، ص5).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عَصَرَ (فعل مجرد): 2 بار
مُعصِرات (اسم فاعل باب افعال): 1 بار
اِعصار (اسم): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عَصَرَ | عَصَرَ | عَصَرَ | عصر: فشردن | قاموس قرآن، ج5، ص: 5 | |
| آفروآسیایی | *ʕVĉay- | عشی | press, squeeze | "فشار، فشار دادن" | ||
| سامی | *ʕVŝVy- | عشی | 'press, squeeze' | "فشار، فشار دادن" | ||
| عبری | ʕŝy | عشی | ||||