عدل (ریشه)
ریشه «عدل» (ˁDL)؛ عدل، برابری. این ریشه 28 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
عدل: برابرى. و آنچه گفتهاند از قبيل: مثل، فديه، ضدّ جور، همه از مصاديق معنى اولاند در اقرب آمده: «عَدَلَ فُلَاناً: وَازَنَهُ- عَدَلَ القَاضِي عَدْلًا: أَنْصَفَ». ايضا عدل و عدول بمعنى ميل كردن و ظلم آمده است.
«فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً» نساء: 3. اگر بيم آن داشتيد كه ميان زنان بعدالت رفتار نكنيد، فقط يكى را تزويج كنيد «وَ لَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ» نساء: 129.
«وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ» بقره: 48. مراد از عدل فديه است يعنى برابر گناه چيزى از شخص گرفته نميشود بلكه عذاب فقط بر وجود آدمى است مثل «وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَ عَدْلٍ لا يُؤْخَذْ مِنْها» انعام: 70.
«ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ» انعام: 1. شايد مراد از يَعْدِلُونَ عدول باشد يعنى آنانكه بخدايشان كفر ورزيدهاند از حق عدول ميكنند و شايد «بِرَبِّهِمْ» مفعول يَعْدِلُونَ باشد يعنى بخدايشان مثل و نظير قائل ميشوند (قاموس قرآن، ج4، ص302).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عَدَلَ (فعل مجرد): 14 بار
عَدل (اسم): 14 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عَدَلَ | عَدَلَ | عَدَلَ | عدل: برابرى | قاموس قرآن، ج4، ص: 301 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| آفروآسیایی | *Hadil- (?) | هدل | divide | تقسیم کردن | ||
| سامی | *ʕVdil- | عدل | 'be just' | "عادل بودن" | ||
| سامی | *ʕVdil- | عدل | 'be just' | "عادل بودن" | ||
| عربی | ʕdl | عدل |