طلع (ریشه)
ریشه «طلع» (ṬLˁ)؛ طلوع، آشکار شدن خورشید، آگاهی و اطلاع یافتن. این ریشه 19 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
طلع: طلوع و مطلع بمعنى آشكار شدن است. «طَلَعَ الشَّمْسُ و الكوكبُ طُلُوعاً وَ مَطْلَعاً: ظَهَرَ». راغب معناى ديگر را از قبيل آمدن و رو كردن و دانستن از باب استعاره ميداند.
«وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها» طه: 130. «سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» قدر: 5. مطلع در آيه مصدر ميمى و بمعنى طلوع است. و در آيه «حَتَّى إِذا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَها تَطْلُعُ عَلى قَوْمٍ ...» اسم مكان و بمعنى محل طلوع شمس است (قاموس قرآن، ج4، ص229).
ساخت‌های صرفی در قرآن
طَلَعَ (فعل مجرد): 2 بار
اَطلَعَ (فعل باب افعال): 1 بار
اِطَّلَعَ (فعل باب افتعال): 7 بار
مُطَّلِع (اسم فاعل، باب افتعال): 1 بار
طُلوع (اسم): 2 بار
مَطلَع (اسم زمان): 1 بار
مَطلِع (اسم مکان): 1 بار
طَلع (اسم): 4 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | طَلَعَ | طَلَعَ | طَلَعَ | طلع: طلوع و مطلع بمعنى آشكار شدن است | قاموس قرآن، ج4، ص: 229 | |
| آفروآسیایی | *ṭiluʕ- | طلع | rising (moon) | طلوع (ماه) | ||
| سامی | *ṭVluʕ- | طلع | 'rise (of the sun)' | "طلوع (خورشید)" | ||
| عربی | ṭlʕ u,26 | طلع ُ\6 | ||||