طعم (ریشه)
ریشه «طعم» (ṬˁM)؛ خوردن، چشیدن، طعام و غذا، طعم و مزه. این ریشه جمعا 48 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.
معنای لغوی
طَعْم: (بر وزن فلس) طعام خوردن.
«طَعِمَ طَعْماً و طَعَاماً: أَكَلَهُ». و نيز بمعنى مزه آمده مثل شورى و شيرينى.«فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا» احزاب: 53. پس چون در خانه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله طعام خورديد متفرق شويد. «وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ» محمد: 15. طعم در اين آيه بمعنى مزه است.
بنظر بعضى طعم در آشاميدن نيز بكار ميرود آيه «فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ» بقره: 249.
طعام: مصدر است بمعنى طعام خوردن چنانكه در «طعم» گذشت و نيز بمعنى خوردنى است «وَ إِذْ قُلْتُمْ يا مُوسى لَنْ نَصْبِرَ عَلى طَعامٍ واحِدٍ» بقره: 61. در قرآن مجيد ظاهرا طعام بمعناى مصدرى نيامده مگر در آيه «فَلْيَنْظُرْ أَيُّها أَزْكى طَعاماً ...» كهف: 19. كه ميشود گفت بمعناى مصدر است.
در آيات «وَ لا يَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْكِينِ» حاقّه: 34، ماعون: 3. بنظر مجمع البيان مضاف مقدر است يعنى: «لا يحض على اطعام طعام المسكين (قاموس قرآن، ج4، ص213-215).
ساخت‌های صرفی در قرآن
طَعِمَ (فعل مجرد): 5 بار
اَطعَمَ (فعل باب افعال): 13 بار
اِستَطعَمَ (فعل باب استفعال): 1 بار
طاعِم (اسم فاعل): 1 بار
طَعام (اسم): 24 بار
طَعم (اسم): 1 بار
اِطعام (مصدر باب افعال): 3 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | طَعِمَ | طَعِمَ | طَعِمَ | طَعْم: طعام خوردن | قاموس قرآن، ج4، ص: 213 | |
| آفروآسیایی | *ṭaʕam- | طعم | taste, eat | مزه کردن، خوردن | ||
| سامی | *ṭVʕam- | طعم | 'eat, taste' | "خوردن، مزه کردن" | ||
| عبری | ṭʕm | طعم | ||||
| آرامی | Pal ṭʕm | طعم | ||||
| گعز | ṭʕm | طعم | ||||
| مهری | ṭam | طَم | ||||
| جبالی | ṭaʕam | طَعَم | ||||
| حرصوصی | ṭam | طَم | ||||
| سقطری | ṭaʕam | طَعَم | ||||
| عربی | ṭʕm | طعم | ||||