ضیر (ریشه)

نسخهٔ تاریخ ‏۱۹ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۳ توسط Tabasi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «ضیر» (ḌYR)؛ ضرر رساندن. این ریشه تنها یک بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

ضير: ضرر رساندن. «ضَارَهُ الْأَمْرُ ضَيْراً: أَضَرَّ بِهِ» «قالُوا لا ضَيْرَ إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا مُنْقَلِبُونَ» شعراء: 50. گفتند: در اينكه ما را بكشى ضررى نيست كه ما در آنصورت بسوى پروردگار خويش بر ميگرديم. طبرسى آنرا ضرر فرموده و ضير و ضرّ را يكى ميداند (قاموس قرآن، ج4، ص203).

ساخت‌های صرفی در قرآن

ضَیر (اسم): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن ضَیر ضَیر ضَیر ضير: ضرر رساندن قاموس قرآن، ج‏4، ص: 203
آفروآسیایی *ĉ̣ayr- ضیر be hostile خصمانه بودن
سامی *ṣ̂arr- 1, *ṣ̂rr- 2, 3 ضرر 'enemy' 1, 'be hostile' 2, 'inflict harm' 3 "دشمن" 1، "خصومت داشتن" 2، "ضرر وارد کردن" 3
اکدی ṣerru 1 صِررُ  'Feindschaft; Feind' دشمنی؛ دشمن» (CAD ṣ, 137)

(AHw., 1093)

اگاریتی ṣr-t 1 صر-ت  (DUL, 792)

(DUL\ 79)

فنیقی ṣrt صرت 'fellow wife' "همسر همکار" (T 281)
عبری ṣar 1, ṣwr 2 صَر  صور  (KB deutsch, 984-5)

(KB deutsch, 952)

آرامی Samal *ṣr, DA Pl. abs. ḳrn 1   صر\  فل. َبس. قرن  (\ 97) (HJ, 974)
آرامی بایبل Bib. *ʕar   عَر 'Widersacher' دشمن (KB deutsch, 1762)
آرامی یهودی JPA ʕrr   عرر 'to make an objection, protest, to make a claim against someone', ʕrʕr'to contest' "مخالفت کردن، اعتراض کردن، ادعا کردن بر علیه کسی"، "رقابت" (Sokoloff 421)

(Sokoloff 420)

عربی جنوبی Sab. ḍr 1; ḍrrw 2; Qat. ḍr سبائی. ضر \ ضررو قتبانی. ضر 'war', Min. ḍr 'guerre' جنگ (SD, 42)

(Ricks, 140)

(LM, 31)

گعز ḍar 1, ḍrr 2 ضَر \ ضرر  (LGz., 152)

(L.\ 5)

مهری źǝr ضر 'to harm' آسیب رساندن (JM, 477)
جبالی ź_err ضِرر 'to harm' آسیب رساندن (JJ, 326)
حرصوصی źer/yeźráwr ضِر/یِضرَور 'to harm' آسیب رساندن (JH, 152)
سقطری ḍér(r) ضِر(ر) 'battre' کوبیدن (LS, 364)
عربی ḍrr ضرر
عربی جدید ḍar 1 ضَر


نیز رجوع کنید: ضرر (ریشه)

منابع

ضیر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2