صغر (ریشه)

نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۲ توسط Tabasi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «صغر» (ṢĠR)؛ کوچک، حقیر. این ریشه 13 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

صغر: (بر وزن فرس و عنب) كوچكى. مقابل كبر. و آن در مقايسه چيزى با چيز ديگر گفته ميشود خواه باعتبار زمان باشد مثل كوچكى سنّ. يا باعتبار. جثّه باشد يا قدر و مرتبه. صغير: كوچك. صغار: بفتح (ص) ذلت و خوارى. صاغر: بقول راغب كسى است كه به پستى راضى است.

«وَ لا تَسْئَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ‏ صَغِيراً أَوْ كَبِيراً إِلى‏ أَجَلِهِ» بقره: 282. «وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي‏ صَغِيراً» اسراء: 24. «سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُوا صَغارٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ عَذابٌ شَدِيدٌ» انعام: 124. صغار در آيه بمعنى ذلت و هوان است.

«حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ‏ صاغِرُونَ‏» توبه: 29. صاغر در آيه ظاهرا بمعنى خضوع و طاعت است كه يكنوع خوارى است (قاموس قرآن، ج4، ص130).

ساخت‌های صرفی در قرآن

صاغِر (اسم فاعل): 5  بار

صَغیر (صفت فعیل): 5 بار

اَصغَر (صفت تفضیل): 2 بار

صَغار (اسم): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن صاغِر صاغِر صاغِر صغر: كوچكى قاموس قرآن، ج‏4، ص: 129
آفروآسیایی
سامی *ṣVɣVr- صغر be small کوچک بودن
اکدی ṣe/aḫr- AHw, ṣiḫr- صِ/َخر- صِخر- 'small, young' "کوچک، جوان" CAD
ابلایی sa-ḫu-ru سَ-خُ-رُ 'small' کوچک
اگاریتی ṣɣr صغر
فنیقی Pun ṣʕr صعر 'small, trivial' "کوچک و بی اهمیت" DLU415

DLU5

HAL 1041

عبری ṣʕw/yr صعو/یر
آرامی یهودی ṣʕr صعر 'to think little of, insult' "کم فکر کردن، توهین کردن"
سریانی ṣǝʕīr- صعِر- 'despised, disgraceful', ṣǝʕar 'to be insulted' حقیر، ننگین، "توهین شدن"
عربی جنوبی ṣɣr صغر
عربی ṣaɣīr- صَغِر- 'small, insignificant, young' کوچک، بی اهمیت، جوان
عربی جدید Mec ṣaɣiyr صَغِیر

منابع

صغر (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2