شعر (دانستن)
ریشه «شعر» (ŠˁR)؛ دانستن، شعر. این ریشه 37 بار در این معنا، در قرآن کریم آمده است. بدون احتساب مشعر و شعری
معنای لغوی
شِعر: (بكسر- ش) دانستن. زيركى «شَعَرَ شَعْراً: عَلِمَ بِهِ- شَعَرَ لِكَذَا: فَطَنَ لَهُ» و در نزد اهل عربيّت كلامى است كه وزن و قافيه داشته باشد (اقرب الموارد).
«بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ» بقره: 154. «وَ ما يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ» بقره: 9. شعر در اينگونه آيات بمعنى دانستن و درك است «وَ لْيَتَلَطَّفْ وَ لا يُشْعِرَنَ بِكُمْ أَحَداً» كهف: 19. اشعار بمعنى اعلام است يعنى ناشناسى كند و كسى را بوضع شما با خبر ننمايد.
شعائر: جمع شعيره است بمعنى علامت و نشانه «إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ ...» بقره: 158.
شِعر: کلام آهنگین. «وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِينٌ» يس: 69. ما باو شعر نياموختهايم و شعر باو سزاوار نيست بلكه كلام او تذكر و قرآن مبين است (قاموس قرآن، ج4، ص47).
ساخت‌های صرفی در قرآن
شَعَرَ (فعل مجرد): 25 بار
اَشعَرَ (فعل باب افعال): 2 بار
شِعر (اسم): 1 بار
شاعِر (اسم فاعل): 5 بار
شَعائِر (جمع شَعیرۀ): 4 بار
مَشعَر (علم مکان): 1 بار
شِعرَی (علم ستاره): 1 بار.
دو واژه اخیر معلوم نیست از این ریشه باشند. زیرا ارتباط معنایی آنان روشن نیست.
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | شَعَرَ | شَعَرَ | شَعَرَ | شِعر: دانستن | قاموس قرآن، ج4، ص: 43 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *ŝVʕur- | شعر | 'know' | "دانستن" | ||
| عربی | šʕr u,1,2 | شعر ُ\\ | ||||