ابق (ریشه)

نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۴ توسط Shojaei (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «ابق» (ABQ)؛ فرار کردن. این ریشه تنها یک بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

إِبَاق: رفتن در حال خشم. «إِذْ أَبَقَ‏ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ» صافّات: 140 يعنى آنگاه كه يونس در حال خشم و نارضائى بطرف كشتى پر شده رفت. اكثر اهل لغت إِبَاق را فرار معنى كرده‏اند گويند: أَبَقَ‏ الْعَبْدُ يعنى غلام از آقايش فرار كرد. ولى قاموس آنرا رفتن بدون ترس و زحمت و نيز رفتن پس از مخفى شدن نوشته است. با در نظر گرفتن آيه‏ «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً» انبياء: 78 كه ظاهرا عبارت اخراى‏ «إِذْ أَبَقَ‏ إِلَى الْفُلْكِ» است، روشن ميشود كه أَبَقَ بمعنى رفتن در حال خشم و قهر است و سخن قاموس درست است با إِضَافه قيد ناراحتى و انزجار. و اينكه إِباق را بمعنى فرار گفته‏اند و عبد آبِق بغلام فرار كننده اطلاق شده، منظور دويدن و فرار نيست بلكه رفتن در حال قهر از مولاى خود است.

ساخت‌های صرفی در قرآن

اَبَقَ (فعل مجرد): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن أبَقَ أبَقَ أبَقَ إِبَاق: رفتن در حال خشم قاموس قرآن، ج‏1، ص: 18
آفروآسیایی *(ʔa-)bVḳ- بق run away فرار کردن
سامی *ʔVbiḳ- ءبق 'run away (of slaves)' "فرار (بردگان)"
عربی ʔbq ءبق

منابع

ابق (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2