ذقن (ریشه)

نسخهٔ تاریخ ‏۶ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۶ توسط Tabasi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ریشه «ذقن» (D̠QN)؛ چانه. این واژه 3 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

ذقن: چانه. «إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا يُتْلى‏ عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ‏ لِلْأَذْقانِ‏ سُجَّداً ...» اسراء: 107، اذقان جمع ذقن بمعنى چانه‏هاست. در مجمع و الميزان گويد: علت اعتبار اذقان آنست كه چانه در وقت سجده نزديكترين اجزاء صورت بزمين است (قاموس قرآن، ج3، ص14).

ساخت‌های صرفی در قرآن

اَذقان (اسم، جمع ذَقَن): 3 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن اَذقان اَذقان اَذقان ذقن: چانه قاموس قرآن، ج‏3، ص: 14
آفروآسیایی *ǯiḳ-an/m/l- ذق chin, cheek, beard چانه، گونه، ریش
سامی *d_iḳan- ذقن (bearded) chin, beard چانه (ریش دار)، ریش
اکدی ziḳnu OA, OB on زِقنُ \  ُن [CAD z 125], [AHw 1530]
ابلایی /d_aḳa/ūnum/ in SU6DÙ = ša-ga-núm, ša-gu-nu-um (cf. /tuztáḳḳinum/ KAxKID.SAR = tù-uš-tá-gi-nu/núm /ذَقَ/ُنُم/ ِن [DLU 135]
اگاریتی dḳn دقن 'barba, mentón' ریش، چانه [DLU 135]
فنیقی zḳn زقن [T 95]
عبری zāḳān زَقَن 'side whiskers and (pointed) beard' "سبیل های کناری و ریش (نیز)" [KB 278]
آرامی OLD zḳn   زقن [JH 339]
آرامی یهودی dǝḳan (diḳnā) دقَن (دِقنَ) 'bearded chin' "چانه ریش دار" [Ja 319], [Sok 154]
سریانی daḳnā دَقنَ [Brock 164]
آرامی جدید MAL d_eḳna   ذِقنَ 'Bart'  'Bart' ریش [Berg 22] MLH deḳno
مندایی diḳna (also ziḳna) دِقنَ (زِقنَ) [DM 167, 109]
سقطری díḳehon (dáḳehan, dóḳehan) دِقِهُن (دَقِهَن\ دُقِهَن) 'barbe'  'menton; barbiche de chèvre' ریش' 'چانه [LS 134]; QALAN.-V dǝ́ḳhɔn
عربی d_aḳan-, d_iḳan- ذَقَن-\ ذِقَن- 'menton, barbe' چانه، ریش [BK 1 776]
عربی جدید NYEM d_iḳin   ذِقِن [Behnstedt 416]; YEM dign [Piamenta 168]

منابع

ذقن (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2