حقوق زن: تفاوت میان نسخه‌ها

حقوق زن در قرآن به مجموعه حقوقی گفته می شودکه زنان طبق آن در بخش های مختلف جامعه از مزایا و امکانات برخوردار می شوند و افراد نیز باید آن را در قبال زن رعایت کنند. این حقوق با توجه به دوره مکه و مدینه متمایز بوده است و طبق آیات مکی به دلیل نبود تسلط کامل اسلام بر اعراب و شرایط سخت، زنان از حقوق کمی برخوردار بودند و یا اینکه حقوق به صورت رسمی و جزئی بیان نشده بود. از این رو، خطاب  به زنان نیز کلی بوده است و تنها به عنوان همسر انبیاء و یا همسر فرعون و عزیر مصر از آنها یاد شده است؛ اما در آیات مدنی به دلیل تشکیل حکومت اسلامی و تشریح حقوق زن به صورت جزیی، حقوق زناشویی، خانوادگی، ارث، اقتصادی و حقوق سیاسی و عمومی بیان شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4101831/%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%A8-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82-%D9%85%D8%B5%D8%B1%DB%8C<nowiki> . زن در خطاب قرآنی به روایت بانوی محقق مصری ]</nowiki></ref>

یکی از حقوق های زن، حقوق سیاسی و اجتماعی زن است که در قرآن نمونه هایی از آن به چشم می خورد. بیعت<ref>. يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا جاءَكَ الْمُؤْمِناتُ يُبايِعْنَكَ عَلى‏ أَنْ لا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئاً وَ لا يَسْرِقْنَ وَ لا يَزْنِينَ وَ لا يَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ وَ لا يَأْتِينَ بِبُهْتانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ وَ لا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبايِعْهُنَّ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‏؛ «اى پيامبر، چون زنان باايمان نزد تو آيند كه [با اين شرط] با تو بيعت كنند كه چيزى را با خدا شريك نسازند، و دزدى نكنند، و زنا نكنند، و فرزندان خود را نكشند، و بچه‏هاى حرامزاده‏اى را كه پس انداخته‏اند با بُهتان [و حيله‏] به شوهر نبندند، و در [كار] نيك از تو نافرمانى نكنند، با آنان بيعت كن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه، زيرا خداوند آمرزنده مهربان است». (ممتحنه/12)</ref> نوعی قرارداد سیاسی میان حاکم و مردم بوده است که زنان نیز اجازه مشارکت در آن داشته اند. ایشان در زمینه رأی‌ دادن زنان تلاش بسیاری کرده است تا آن را موجه نشان دهد، در حالی که همان موقع برخی برای زنان حق رأی قائل نبودند؛ دو نظریه در مورد رأی‌ دادن زنان وجود داشت و مرحوم مطهری تلاش کرد که رأی را به باب وکالت ببرد؛ یعنی حکومت همان وکالت است و رأی‌ دادن به معنای وکالت‌ دادن است و مردم به نمایندگان خودشان وکالت می‌دهند و زنان از این نظر حق رأی دارند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4139521/%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87%E2%80%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%AA%D9%82%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D9%81%D9%82%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7 شهید مطهری دغدغه‌ مسائل زنان را به حوزه منتقل کرد/ لزوم توجه فقها به بازتاب فتاوا]</ref> اقدامات آسیه همسر فرعون اقداماتی عقیدتی و سیاسی بوده است که در برابر ستم شوهر خود ایستادگی کرد.<ref>[http://encyq.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/15212/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82 %D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C %D8%B2%D9%86 %D8%A7%D8%B2 %D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87 %D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82 %D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D9%87 %D9%88 %D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85 %D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 . دائره المعارف قرآن کریم؛ حقوق شهروندی زن از دیدگاه حقوق موضوعه و مفاهیم قرآن]</ref> علاوه بر این، نقش حضرت فاطمه(س) در عرصه‌های حساس سیاسی و اجتماعی و خواندن خطبه‌های غرای سیاسی در مقابل حکمرانان وقت،<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4118606/%D8%A7%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%82-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D9%88%D8%B8%D8%A7%DB%8C%D9%81-%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%86%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 . احقاق حقوق بانوان مانع وظایف اصلی آنها نشود/ نظر اسلام درباره زندگی متفاوت دختران امروزی + فیلم؛«حقوق زن در اسلام» با تأكيد بر مطالعه آيات و تفاسير قرآن‌كريم بررسی شد؛ «حقوق زن در اسلام و غرب» منتشر شد]</ref> فعالیت مذهبی و سیاسی دختران امام موسی کاظم(ع) از جمله حقوق سیاسی و اجتماعی زنان در تاریخ اسلام به شمار می-رود.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/12454 . دانشنامه جهان اسلام؛ حقوق زن]</ref>

شهادت دادن زن<ref>. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا فَإِنْ كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجَالِكُمْ فَإِنْ لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا وَلَا تَسْأَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلَّا تَرْتَابُوا إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ وَإِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، هر گاه به وامى تا سررسيدى معين‏، با يكديگر معامله كرديد، آن را بنويسيد. و بايد نويسنده‏‌اى (صورت معامله را) بر اساس عدالت‏، ميان شما بنويسد. و هيچ نويسنده‏ اى نبايد از نوشتن خوددارى كند؛ همان گونه (و به شكرانه آن‏) كه خدا او را آموزش داده است‏ و كسى كه بدهكار است بايد املا كند، و او (=نويسنده‏) بنويسد. و از خدا كه پروردگار اوست پروا نمايد، و از آن‏، چيزى نكاهد. پس اگر كسى كه حق بر ذمه اوست‏، سفيه يا ناتوان است‏، يا خود نمى‏ تواند املا كند، پس ولىّ او بايد با (رعايت‏) عدالت‏، املا نمايد. و دو شاهد از مردانتان را به شهادت طلبيد، پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن‏، از ميان گواهانى كه (به عدالت آنان‏) رضايت داريد (گواه بگيريد)، تا (اگر) يكى از آن دو (زن‏) فراموش كرد، (زنِ‏) ديگر، وى را يادآورى كند. و چون گواهان احضار شوند، نبايد خوددارى ورزند. و از نوشتن (بدهى‏) چه خرد باشد يا بزرگ‏، ملول نشويد، تا سررسيدش (فرا رسد). اين (نوشتنِ‏) شما، نزد خدا عادلانه‏ تر، و براى شهادت استوارتر، و براى اينكه دچار شک نشويد (به احتياط) نزديكتر است‏، مگر آنكه داد و ستدى نقدى باشد كه آن را ميان خود (دست به دست‏) برگزار مى ‏كنيد؛ در اين صورت‏، بر شما گناهى نيست كه آن را ننويسيد. و (در هر حال‏) هر گاه داد و ستد كرديد گواه بگيريد. و هيچ نويسنده و گواهى نبايد زيان ببيند، و اگر چنين كنيد، از نافرمانى شما خواهد بود. و از خدا پروا كنيد، و خدا (بدين گونه‏) به شما آموزش مى‏ دهد، و خدا به هر چيزى داناست‏» (بقره/282)</ref> نیز ار جمله حقوق سیاسی و اجتماعی محسوب می شود که در قرآن شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد در نظر گرفته شده است و دلیل صحیح بودن شهادت دو نفر از زنان این است که بعد عاطفی در زنان بسیار قوی است و احتمال خطا با شهادت دو زن از بین می رود .<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4098156/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86<nowiki> . چند نکته درباره حقوق زن در قرآن؛آیا شهادت ۲ زن برابر با ۱ مرد است / آیات قرآن را تقطیع نکنیم؛نگاه درجه دوم به زن، در قرآن جایگاهی ندارد/ بی‌اعتباری برخی روایات درباره زنان؛ نهضت دفاع از حقوق زن در غرب خیانت به جامعه بشری بود ]</nowiki></ref>