هلک (ریشه)

ریشه «هلک» (HLK)؛ رفتن، از بین رفتن، هلاک شدن. این ریشه 68 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

هلك‏: هلاك در اصل بمعنى ضايع شدن و تباه گشتن است. چنانكه طبرسى ذيل‏ وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى‏ التَّهْلُكَةِ بقره: 195. گفته و اضافه كرده: آن بودن چيزى است بطوريكه دانسته نيست كجا است. در اقرب الموارد گفته: بكار نميرود مگر در مرگ بد. از راغب نيز استفاده ميشود كه ذمّ در آن منظور است و آن عنقريب بررسى خواهد شد.

مَهْلِك‏: (بر وزن مغرب) مصدر ميمى است بمعنى هلاكت. وَ جَعَلْنا لِمَهْلِكِهِمْ‏ مَوْعِداً كهف: 59. براى هلاكت آنان و عده‏اى قرار داديم. ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ ما شَهِدْنا مَهْلِكَ‏ أَهْلِهِ‏ نمل: 49. سپس بولى و جانشين او ميگوئيم: ما شاهد مرگ خانواده او نبوديم و از مرگ آنها بى‏خبريم.

تَهْلُكَة: بقولى مصدر است بمعنى‏ هلاك و بقولى هر چيزى است كه عاقبتش هلاكت باشد در كلام عرب مصدرى بر وزن تفعله (مضموم اللام) نيست مگر اين مصدر (مجمع) در صحاح نقل كرده تهلكه از نوادر مصدرها و بر غير قياس است. وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى‏ التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ‏ بقره: 195. در راه خدا مال خرج كنيد و خودتان را بهلاكت نياندازيد و نيكى كنيد كه خدا نيكو- كاران را دوست ميدارد (قاموس قرآن، ج7، ص159).

ساخت‌های صرفی در قرآن

هَلَکَ (فعل مجرد): 5 بار

اَهلَکَ (فعل باب افعال): 51 بار

هالِک (اسم فاعل): 2 بار

مَهلِک (اسم مکان): 2 بار

تَهلُکَة (مصدر): 1 بار

مُهلِک (اسم فاعل، باب افعال): 6 بار

مُهلَک (اسم مفعول، باب افعال): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن هَلَکَ هَلَکَ هَلَکَ هلك‏: هلاك در اصل بمعنى ضايع شدن و تباه گشتن است قاموس قرآن، ج‏7، ص: 159
آفروآسیایی *hVlak- (?) هلک رفتن، راندن
سامی *hVlVk- هلک 'come' 1, 'go' 2 "آمدن" 1، "رفتن" 2
اکدی alāku 1 َلَکُ
اگاریتی hlk هلک
فنیقی hlk هلک
عبری hlk 2 هلک
آرامی بایبل hlk هلک
سریانی hlk هلک

منابع

هلک (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2