مطر (ریشه)
ریشه «مطر» (MṬR)؛ باران. این ریشه 15 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
مطر: (بر وزن فرس) باران در قاموس و اقرب گفته: «المطر:
ماء السّحاب» در مفردات گفته: «الماء المنسكب».
ناگفته نماند در قرآن كريم فقط در يك محلّ مطر بمعنى باران معمولى آمده لا جُناحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كانَ بِكُمْ أَذىً مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ ... نساء: 102. و بقيّه همه در باريدن سنگ عذاب و فعل آن همه از باب افعال است. نحو وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ حجر: 74. مگر در آيه «مُمْطِرُنا» كه خواهد آمد.
در آياتى نظير: وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ نمل: 58. مراد از «مَطَراً» كه نكره آمده مطر عجيب و مطر بخصوصى است كه همان سنگهاى باريده باشد.
مُمْطِرٌ: باران دهنده: قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا احقاف: 24. گفتند: اين ابر ظاهرى است كه بما باران دهنده است در اين آيه «امطر» در باران معمولى و باران رحمت بكار رفته است (قاموس قرآن، ج6، ص261).
ساخت‌های صرفی در قرآن
مَطَر (اسم): 7 بار
اَمطَرَ (فعل باب افعال): 7 بار
مُمطِر (اسم فاعل باب افعال): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | مَطَر | مَطَر | مَطَر | مطر: باران در قاموس و اقرب گفته: «المطر: | قاموس قرآن، ج6، ص: 261 | |
| آفروآسیایی | ||||||
| سامی | *miṭar- | مطر | 'streaming water' 1, 'rain' 2 | 'آب جاری' 1, 'باران' 2 | ||
| اکدی | miṭirtu 1 | مِطِرتُ | ||||
| اگاریتی | mṭr 2 | مطر | ||||
| عبری | māṭār 2 | مَطَر | ||||
| آرامی | Pal mṭr | مطر | ||||
| سریانی | meṭr- 2 | مِطر- | ||||
| آرامی جدید | Urm miṭr- | مِطر- | ||||
| مندایی | miṭr- | مِطر- | ||||
| عربی | maṭar- 2 | مَطَر- | ||||
| عربی جدید | Mec maṭar | مَطَر | ||||