ویراستار
۳٬۲۵۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<div style="text-align:justify">↵' به '') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: واگردانی دستی |
||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
تفسیر علمی قرآن کریم<ref>ارجاعات این مقاله به ماهنامۀ رایحه، سال پنجم شماره شصت و نهم، بهمن ماه 1388 که به موضوع تفسیر علمی قرآن کریم اختصاص دارد، است.</ref>؛ تفسیر قرآن بر اساس علوم تجربی. عدهای سده چهارم را ابتدای شکلگیری تفسیر علمی، برمیشمارند، برخی نیز این روش تفسیری را مربوط به دوره جدید و متأخر میدانند و تحولات شگرف علوم تجربی و کشف بسیاری از اسرار طبیعی در قرن چهاردهم را از عوامل شکلگیری این نوع از مطالعه و پژوهش برای مفسران قرآن میدانند. استخراج علوم، تطبيق علوم بر آیات و استخدام علوم در فهم قرآن، سه روش و رویکرد در تفسیر علمی به شمار میروند که از این میان، استخدام علوم قطعی تجربی در فهم قرآن، صحیح و دو روش دیگر چون منتهی به تفسیر به رأی میشوند، ناصحیح هستند. برخی از دلایل امکان و ضرورت تفسیر علمی قرآن عبارتند از: جامعیت قرآن در علوم و حکمتها، مراجعه نو به آیات و تفسیر قرآن در جهت تمدنسازی و تولید علم و جلوگیری از انحطاط فکری و تمدنی مسلمین. از آسیبهای تفسیر علمی میتوان به مواردی همچون دور شدن از هدف اصلی قرآن، وهم تعارض قرآن با علوم، تفسیر به رأی و تأویل غیر جایز اشاره کرد. | '''تفسیر علمی قرآن کریم'''<ref>ارجاعات این مقاله به ماهنامۀ رایحه، سال پنجم شماره شصت و نهم، بهمن ماه 1388 که به موضوع تفسیر علمی قرآن کریم اختصاص دارد، است.</ref>؛ تفسیر قرآن بر اساس علوم تجربی. عدهای سده چهارم را ابتدای شکلگیری تفسیر علمی، برمیشمارند، برخی نیز این روش تفسیری را مربوط به دوره جدید و متأخر میدانند و تحولات شگرف علوم تجربی و کشف بسیاری از اسرار طبیعی در قرن چهاردهم را از عوامل شکلگیری این نوع از مطالعه و پژوهش برای مفسران قرآن میدانند. استخراج علوم، تطبيق علوم بر آیات و استخدام علوم در فهم قرآن، سه روش و رویکرد در تفسیر علمی به شمار میروند که از این میان، استخدام علوم قطعی تجربی در فهم قرآن، صحیح و دو روش دیگر چون منتهی به تفسیر به رأی میشوند، ناصحیح هستند. برخی از دلایل امکان و ضرورت تفسیر علمی قرآن عبارتند از: جامعیت قرآن در علوم و حکمتها، مراجعه نو به آیات و تفسیر قرآن در جهت تمدنسازی و تولید علم و جلوگیری از انحطاط فکری و تمدنی مسلمین. از آسیبهای تفسیر علمی میتوان به مواردی همچون دور شدن از هدف اصلی قرآن، وهم تعارض قرآن با علوم، تفسیر به رأی و تأویل غیر جایز اشاره کرد. | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
برخی تفسیر علمی را عبارت از تفسیر آیات قرآن در پرتو کشفیات علمی میدانند برخی دیگر نیز ارتباط دادن حقایق علمی ثابت شده توسط علوم هستیشناسی و طبیعتشناسی را به معانی آیات قرآن، بر طبق دلالت مشهور و معهود معانی لغات، تفسیر علمی نامیدهاند.<ref>ص84</ref> | برخی تفسیر علمی را عبارت از تفسیر آیات قرآن در پرتو کشفیات علمی میدانند برخی دیگر نیز ارتباط دادن حقایق علمی ثابت شده توسط علوم هستیشناسی و طبیعتشناسی را به معانی آیات قرآن، بر طبق دلالت مشهور و معهود معانی لغات، تفسیر علمی نامیدهاند.<ref>ص84</ref> | ||
پیروان تفسیر علمی بر این عقیدهاند که حوزه علمی و آیات مربوط به حقایق علمی یکی از ابعاد و وجوه اعجاز قرآن و بلکه مهمترین بعد اعجاز آن است. قائلان به این روش تفسیری تأکید دارند که پیشتر علم و اکتشافات علمی به تمام آیات الهی وجود داشته و خداوند از علوم و اسرار خلقت و مرموز دانش به عنوان دلیلی بر ماندگاری و اعجاز قرآن یاد کرده است بنابراین به زعم اینان، علم و توجه به دانشهای جدید به عنوان مهمترین رویکرد در تفسیر قرآن | پیروان تفسیر علمی بر این عقیدهاند که حوزه علمی و آیات مربوط به حقایق علمی یکی از ابعاد و وجوه اعجاز قرآن و بلکه مهمترین بعد اعجاز آن است. قائلان به این روش تفسیری تأکید دارند که پیشتر علم و اکتشافات علمی به تمام آیات الهی وجود داشته و خداوند از علوم و اسرار خلقت و مرموز دانش به عنوان دلیلی بر ماندگاری و اعجاز قرآن یاد کرده است بنابراین به زعم اینان، علم و توجه به دانشهای جدید به عنوان مهمترین رویکرد در تفسیر قرآن میتواند مورد تأمل قرار گیرد. محمدحسین ذهبی، صاحب التفسير و المفسرون، بهره بردن از علم در تفسیر آیات جهت نمایاندن اعجاز علمی قرآن را تفسیر علمی مینامد.<ref>8و9</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
دیدگاه دیگر، دیدگاه اعتدالی است که معتقد است اولاً قرآن کتاب هدایت، تربیت و انسانسازی است اما برای اهداف علمی نازل نشده است. اگر هدف قرآن، بیان اینگونه مطالب بود قطعا بسیار دقیقتر و گستردهتر به بیان مطالب علمی میپرداخت. دوم اینکه مباحث علمی در قرآن، مباحث فرعی هستند که پرداختن به آن هیچ ضرورتی ندارد و هدف قرآن سوق دادن مردم به این مباحث نیست. مطلب سوم این است که پرداختن به مباحث علمی برای عدهای جاذبه دارد افرادی هستند که اگر به آنها گفته شود قرآن ۱۴ قرن قبل، کروی بودن زمین را مطرح کرده است بیشتر به آن ایمان میآورند؛ لذا تبیین این مسائل خوب است اما نباید نظریههای علمی را به قرآن تحمیل کرد و مباحث روز را بر قرآن تطبیق داد به عنوان مثال اعجاز عددی قرآن که شیمیدان معروف رشاد خلیفه مطرح کرده است با تحمیل و تکلف به آیات قرآن ربط داده میشود.<ref>ص50و51.</ref> برخی از عالمانی که دیدگاه معتدل دارند عبارتنداز: علامه طباطبائی، محمد رشید رضا، احمد امین حسن البنا، سید قطب، ناصر مکارم شیرازی، محمد غزالی، محمد رجب البیومی، یوسف قرضاوی، محمدباقر صدر، مرتضی مطهری، محمدهادی معرفت و... . <ref>ص86و 87.</ref> | دیدگاه دیگر، دیدگاه اعتدالی است که معتقد است اولاً قرآن کتاب هدایت، تربیت و انسانسازی است اما برای اهداف علمی نازل نشده است. اگر هدف قرآن، بیان اینگونه مطالب بود قطعا بسیار دقیقتر و گستردهتر به بیان مطالب علمی میپرداخت. دوم اینکه مباحث علمی در قرآن، مباحث فرعی هستند که پرداختن به آن هیچ ضرورتی ندارد و هدف قرآن سوق دادن مردم به این مباحث نیست. مطلب سوم این است که پرداختن به مباحث علمی برای عدهای جاذبه دارد افرادی هستند که اگر به آنها گفته شود قرآن ۱۴ قرن قبل، کروی بودن زمین را مطرح کرده است بیشتر به آن ایمان میآورند؛ لذا تبیین این مسائل خوب است اما نباید نظریههای علمی را به قرآن تحمیل کرد و مباحث روز را بر قرآن تطبیق داد به عنوان مثال اعجاز عددی قرآن که شیمیدان معروف رشاد خلیفه مطرح کرده است با تحمیل و تکلف به آیات قرآن ربط داده میشود.<ref>ص50و51.</ref> برخی از عالمانی که دیدگاه معتدل دارند عبارتنداز: علامه طباطبائی، محمد رشید رضا، احمد امین حسن البنا، سید قطب، ناصر مکارم شیرازی، محمد غزالی، محمد رجب البیومی، یوسف قرضاوی، محمدباقر صدر، مرتضی مطهری، محمدهادی معرفت و... . <ref>ص86و 87.</ref> | ||
== | == ارجاعات == | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:انواع تفسیر قرآن]] |