دیوان‌سالاران، مدیران، ویراستار
۴٬۸۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' های ' به 'های '
Parsaeiyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می ' به ' می') |
Parsaeiyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ارتداد؛ بازگشت یا انصراف از دین از طریق انکار علنی یکی از اصول یا | ارتداد؛ بازگشت یا انصراف از دین از طریق انکار علنی یکی از اصول یا ضروری‌های دین. این مفهوم در قرآن با تعابیر گوناگونی مورد اشاره قرار گرفته است و در صورت اقرار خود فرد و یا دو شاهد عادل و با وجود عقل، بلوغ، اختيار و قصد مجازات اعدام برای آن در نظر گرفته شده است. | ||
== تعریف ارتداد == | == تعریف ارتداد == | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
== ابعاد ارتداد == | == ابعاد ارتداد == | ||
ارتداد را در دو سطح می‌توان مورد توجه قرار داد. سطح اول ارتداد به ارتباط بین انسان و خدا بر می‌گردد و سطح دوم به رابطه انسان با دیگر انسان ها و | ارتداد را در دو سطح می‌توان مورد توجه قرار داد. سطح اول ارتداد به ارتباط بین انسان و خدا بر می‌گردد و سطح دوم به رابطه انسان با دیگر انسان ها و قدرت‌های سیاسی باز می‌گردد. در سطح اول مجازات مرتد محروم شدن از ثواب اخروی و به وجود آمدن خلل در رابطه بین او و خداست؛ چنانکه خداوند در آیه ۲۱۷ سوره بقره می‌فرماید: «وَ مَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ، فَيَمُتْ وَ هُوَ كَافِرٌ، فَأُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ». اما در سطح دوم، مجازات مرتد اعدام است. <ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3818721/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF . تفسیر رحمانی و عقلانی از دین مانع دین‌گریزی و ارتداد می‌شود.]</ref> احکامی که در حوزه ارتداد وجود دارد بیشتر ناظر به بعد اخیر ارتداد می‌باشد که بیشتر جنبه عینی و اجتماعی دارد تا ذهنی و انتزاعی.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3691510/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D9%88-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%DA%A9%DB%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . بررسی ارتداد از منظر فقه و حقوق کیفری/ ارتداد در نظام حقوق جزایی ایران جرم است.]</ref> بر همین اساس احکام مرتبط با حوزه ارتداد در كشورهای اسلامی تنها بر افراد و گروه هایی جاری می‌شود که به دنبال توطئه و مقابله با اسلام باشند و الا حکم جزایی خاصی برای کسی که عليه نظام اسلامی تبليغ نكند نیز جاری نخواهد شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1959723/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D9%83%D8%B1%D8%AF . ارتداد نوعی توطئه عليه نظام است و بايد با آن مقابله كرد.]</ref> | ||
اسباب ارتداد | اسباب ارتداد | ||
اسبابی که باعث ارتداد یک مسلمان می‌گردد عبارتند از انکار یکی از اصول دین(مثلا توحید، معاد و ...)<ref>. النساء/150-151.</ref>؛ انکار ضروری دین(مثلاً نماز، روزه، ...)<ref>. المائده/44.</ref>؛ انکار ضروری مذهب(مثلاً امامت) و تمسخر و دشنام به مقدسات<ref>[https://quran.isca.ac.ir/fa/Cyclopedia/240/62198 . دایرة المعارف قرآن.]</ref> | اسبابی که باعث ارتداد یک مسلمان می‌گردد عبارتند از انکار یکی از اصول دین(مثلا توحید، معاد و ...)<ref>. النساء/150-151.</ref>؛ انکار ضروری دین(مثلاً نماز، روزه، ...)<ref>. المائده/44.</ref>؛ انکار ضروری مذهب(مثلاً امامت) و تمسخر و دشنام به مقدسات<ref>[https://quran.isca.ac.ir/fa/Cyclopedia/240/62198 . دایرة المعارف قرآن.]</ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
]</ref> | ]</ref> | ||
== تفاوت ارتداد با سایر | == تفاوت ارتداد با سایر حوزه‌های مشابه == | ||
=== تفاوت ارتداد با تغییر دین === | === تفاوت ارتداد با تغییر دین === | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
به باور آیت‌الله فاضل لنکرانی، شک و شبهه در توحید و نبوت، تا زمانی که به انکار و تکذیب نینجامد، به ارتداد نمی‌انجامد.<ref>. جامع المسائل، ج۲: ص۵۰۴ (به نقل از: سروش محلاتی، آزادی، عقل و ایمان، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۲-۲۸۳).</ref> به تصریح علامه شعرانی «پژوهشگری كه به دنبال دلیل و برهان است، اگر با شک مواجه شود و درصدد يافتن دین حق باشد، شک موجب کفر و ارتدادش در دوره تحقیق نمی‌شود؛ البته به شرط آن که با زبان به انکار نپردازد».<ref>. وسائل الشيعه، ج۱۸: ص ۵۹۶ (به نقل از: سروش محلاتی، آزادی، عقل و ایمان، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۴).</ref> | به باور آیت‌الله فاضل لنکرانی، شک و شبهه در توحید و نبوت، تا زمانی که به انکار و تکذیب نینجامد، به ارتداد نمی‌انجامد.<ref>. جامع المسائل، ج۲: ص۵۰۴ (به نقل از: سروش محلاتی، آزادی، عقل و ایمان، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۲-۲۸۳).</ref> به تصریح علامه شعرانی «پژوهشگری كه به دنبال دلیل و برهان است، اگر با شک مواجه شود و درصدد يافتن دین حق باشد، شک موجب کفر و ارتدادش در دوره تحقیق نمی‌شود؛ البته به شرط آن که با زبان به انکار نپردازد».<ref>. وسائل الشيعه، ج۱۸: ص ۵۹۶ (به نقل از: سروش محلاتی، آزادی، عقل و ایمان، ۱۳۸۱ش، ص۲۸۴).</ref> | ||
== برخی از مصادیق اشخاص و | == برخی از مصادیق اشخاص و گروه‌های مرتد == | ||
مصادیق مربوط به صدر اسلام | مصادیق مربوط به صدر اسلام | ||
در کتاب‌های تفسیری و تاریخی، نمونه‌هایی از ارتداد در زمان پیامبر اسلام(ص)، گزارش شده است. از آن میان دو پسر ابوالحصین‌اند که از انصار بود. اینان به‌دعوت گروهی از مسیحیان، از اسلام خارج شده، به دین مسیحیت در‌آمدند. پیامبر آنها را نفرین کرد و نخستین افراد مرتد نامید.<ref>. ارتداد، ص۲۹۴.</ref> همچنین عُقبة اَبی‌مُعیط که از بزرگان قریش بود برای آنکه پیامبر(ص) از غذایش بخورد، شهادتین گفت؛ اما پس از چندی به خواست دوستش، به صورت پیامبر آب دهان انداخت و مرتد شد. پیامبر پس از دستگیری او در جنگ بدر، به قتلش دستور داد.<ref>. ارتداد، ص۲۹۵و۲۹۶.</ref> اُم‌ُّحَکَم دختر ابوسفیان و فاطمه خواهر ام‌ُّسَلَمه همسر پیامبر نیز از جمله زنان مرتد در دوره پیامبر بودند. ام‌حکم هنگام فتح مکه، دوباره مسلمان شد.<ref>. ارتداد، ص۳۱۲.</ref> | در کتاب‌های تفسیری و تاریخی، نمونه‌هایی از ارتداد در زمان پیامبر اسلام(ص)، گزارش شده است. از آن میان دو پسر ابوالحصین‌اند که از انصار بود. اینان به‌دعوت گروهی از مسیحیان، از اسلام خارج شده، به دین مسیحیت در‌آمدند. پیامبر آنها را نفرین کرد و نخستین افراد مرتد نامید.<ref>. ارتداد، ص۲۹۴.</ref> همچنین عُقبة اَبی‌مُعیط که از بزرگان قریش بود برای آنکه پیامبر(ص) از غذایش بخورد، شهادتین گفت؛ اما پس از چندی به خواست دوستش، به صورت پیامبر آب دهان انداخت و مرتد شد. پیامبر پس از دستگیری او در جنگ بدر، به قتلش دستور داد.<ref>. ارتداد، ص۲۹۵و۲۹۶.</ref> اُم‌ُّحَکَم دختر ابوسفیان و فاطمه خواهر ام‌ُّسَلَمه همسر پیامبر نیز از جمله زنان مرتد در دوره پیامبر بودند. ام‌حکم هنگام فتح مکه، دوباره مسلمان شد.<ref>. ارتداد، ص۳۱۲.</ref> | ||
=== مصادیق دوره معاصر === | === مصادیق دوره معاصر === | ||
سلمان رشدی،<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/1743812/%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C-%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA- حكم ارتداد سلمان رشدی قابل برگشت نيست.]</ref> پارورو دانگ تاو(Paruru Daeng Tau) )، <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3861616/%D9%85%D8%AA%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%E2%80%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B9%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF متهم‌شدن رهبر مدعی پیامبری در اندونزی به ارتداد.]</ref> رافق تقی‌اف<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2229452/%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%87-%D8%A2%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84-%D9%84%D9%86%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%88%D9%8A%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C- بيانيه آيت‌الله فاضل لنكرانی درباره اجرای حكم ارتداد نويسنده آذربايجانی.]</ref> از | سلمان رشدی،<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/1743812/%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C-%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA- حكم ارتداد سلمان رشدی قابل برگشت نيست.]</ref> پارورو دانگ تاو(Paruru Daeng Tau) )، <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3861616/%D9%85%D8%AA%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%E2%80%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B9%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF متهم‌شدن رهبر مدعی پیامبری در اندونزی به ارتداد.]</ref> رافق تقی‌اف<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2229452/%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%87-%D8%A2%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84-%D9%84%D9%86%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%83%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%88%D9%8A%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C- بيانيه آيت‌الله فاضل لنكرانی درباره اجرای حكم ارتداد نويسنده آذربايجانی.]</ref> از نمونه‌های معاصری هستند که مراجع و سازمان‌های دینی حکم به ارتداد آنها صادر نموده اند. | ||
== ارتداد در سایر فرهنگ ها == | == ارتداد در سایر فرهنگ ها == | ||
ارتداد اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه در بیشتر ادیان و مذاهب قابل پیجویی است. بر اساس آمار بیست و یک کشور برای ارتداد ماهیت حقوقی و مجازات تعیین کرده اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4012912/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . کریمی‌نیا: ارتداد ماهیت حقوقی دارد / خواجه‌پور: حکم ارتداد چالش‌برانگیز است.]</ref> برای مثال در دین مسیحیت نیز قوانینی برای اراتداد وجود دارد. یولیانوس مرتد، امپراتور روم، یکی از | ارتداد اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه در بیشتر ادیان و مذاهب قابل پیجویی است. بر اساس آمار بیست و یک کشور برای ارتداد ماهیت حقوقی و مجازات تعیین کرده اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4012912/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . کریمی‌نیا: ارتداد ماهیت حقوقی دارد / خواجه‌پور: حکم ارتداد چالش‌برانگیز است.]</ref> برای مثال در دین مسیحیت نیز قوانینی برای اراتداد وجود دارد. یولیانوس مرتد، امپراتور روم، یکی از نمونه‌های جالب ارتداد در مسیحی است. وی منکر تربیت مسیحی خود و مانع از رشد مسیحیت در امپراتوری شد و کوشید ادیان کهن روم و یونان را احیا کند. در کلیسای کاتولیک رومی به تَرک کامل مسیحیت یا پشت‌پازدن راهب یا راهبه به عهدهای دینی‌اش اطلاق می‌شود. ارتداد در یونانی ابتدا به معنی زیر پاگذاشتن ارزش‌های نظامی به‌کار می‌رفت، اما بعد به تغییر تابعیت دینی معنی شد.<ref>[https://wikijoo.ir/index.php?title=%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF . ویکی جو.]</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||