حقارت

نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۴:۳۳ توسط Parsaeiyan (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - ' می ' به ' می‌')

حقارت؛ حس خودکم بینی و کوچک شمردن تواناییهای خود. حقارت، یکی از امراض روحی است که به دلایل مختلف از جمله ضعف جسمی، بی توجهی به خود، مقایسه نادرست با دیگران و ... شکل می‌گیرد. احساس حقارت گرچه گاهی سبب انگیزه تلاش است، اما آثار زیانباری نیز می‌تواند به همراه داشته باشد. افسردگی، ناامیدی، اضطراب، اختلال شخصیت، حس انتقام گیری، و خود کشی از جمله عوارض حاصل از حقارت است. شناخت خود و ارزشهای والای خود و پای بندی به شاخصه‌های دینی از جمله راهکارهای برون رفت از این مرض روانی است.

تعریف حقارت

حقارت در لغت به معنای ذلت، خواری، زبونی، فرومایگی، کوچک شدن و خدشه‌دار کردن غرور است. حقارت می‌تواند موجب رنجش و خجالت شود یا ایجادگر حالتی از فروتنی یا فرومایگی و تسلیم شدن باشد. این احساس در فردی حس می‌شود که پایگاه اجتماعی‌اش یا با زور یا به میل خود کاهش یافته‌است.[۱]

دیدگاه اسلام درباره تحقیر کردن

بر اساس آیات قرآن و تعالیم دین اسلام تحقیر و تمسخر هیچ انسانی جایز نیست.[۲] در برخی از آیات انجام گناهان سبب ذلت و تاریک شدن چهرۀ گناهکاران است.[۳] در برخی از آیات (زمر / 24 و 25) نیز تحقیر کردن را به عنوان عذاب روحی مجرمان در قیامت معرفی نموده است.[۴] در روایات نیز طمع ورزی عاملی برای حقارت معرفی شده است.[۵] از سوی دیگر در برخی از روایات، احساس حقارت زمینه و عاملی است برای انجام گناه.[۶] از منظر اسلام رفع احساس حقارت از مددجو با عنایت به سیره معصومان (ع) نوعی عبادت است.[۷]

علل شکل گیری حقارت در انسان

علل متعددی در شکل‌گیری حقارت در انسان موثر هستند از جمله؛ ضعف جسمانی، نادیده گرفتن شخص،عدم توجه والدین به کودک، احساس بی‎ارزشی، ناتوانی، مقایسه به‌جای تشویق کودک و شرمنده کردن او در بین جمع،[۸] فخرفروشی، [۹] و طمع‌ورزی.[۱۰]

آثار و پیامدهای تحقیر کردن و حقارت

احساس حقارت همانند سکه‎ای دورو است، یعنی در برخی از افراد آثار مثبت به همراه داشته و فرد را به تکاپو و تلاش در جهت جبران ضعف‎ها و حقارت خویش مجبور می‎کند[۱۱] اما غالبا آثار منفی آن در افراد بیشتر به چشم می‌خورد؛ فردی که از تحقیر شدید رنج می‌برد دچار اختلال افسردگی عمده حتی حالت‌های خودکشی یا اضطراب شدید، ناتوانی در رفتار طبیعی، آمادگی برای انتقام جویی شدید، احساس بی‌ارزشی، ناامیدی و درماندگی گردند.[۱۲] از جمله آثار دیگر آن می‌توان به رنجش و خجالت،[۱۳] توبه شکنی،[۱۴]دروغگویی،[۱۵] بدبینی و سوءظن،[۱۶] خشم و عصبانیت،[۱۷] کاستن از اثرات موعظه،[۱۸] منت گذاشتن،[۱۹] جنگ و خونریزی،[۲۰] تقویت روحیه انتقام گیری[۲۱]و فروپاشی جامعه اسلامی،[۲۲] اشاره کرد.[۲۳]

راهکارهای جلوگیری از حقارت

عمل کردن مطابق شاخصه‌های دینی و اسلامی،[۲۴] برخورداری از شخصیت قوی، حقیقت و عبودیت را ملاک و معیار انسانیت قرار دادن،[۲۵] و تکریم و محبت به ایتام[۲۶] از جمله راهکارهای جلوگیری از حقارت است.

منابع

سایت ایکنا

ویکی پدیا

دانشنامه آزاد فارسی

ارجاعات

  1. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . دانشنامه آزاد فارسی ؛ ویکی پدیا ]
  2. . يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لايَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لانِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ...؛ « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، نبايد قومى قوم ديگر را ريشخند كند، شايد آنها از اينها بهتر باشند، و نبايد زنانى زنانِ [ديگر] را [ريشخند كنند]، شايد آنها از اينها بهتر باشند،(حجرات / 11)
  3. . وَ الَّذينَ كَسَبُوا السَّيِّئاتِ جَزاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِها وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ... ؛ «و كسانى كه مرتكب بديها شده‏اند، [بدانند كه‏] جزاى [هر] بدى مانند آن است و خوارى آنان را فرو مى‏گيرد» (یونس/ 27)
  4. [../حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "../حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر؛ بدترین شکنجه روحی]
  5. [حقارت-علیزاده.docx . طمع‌ورزی؛ ریشه اصلی ذلت و عجز نفس ]
  6. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ضعف اراده و احساس حقارت، دليل توبه‌شكنی است ]
  7. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . رفع احساس حقارت از مددجو عبادت است ]
  8. [حقارت-علیزاده.docx . خودکم‌بینی؛ یکی‎از مرض‌های روح و روان]
  9. [حقارت-علیزاده.docx . «هب لی» از زبان انسان مومن نمی‌افتد/ نهایت حقارت از نظر امیرالمومنین(ع)؛ عقده حقارت از نگاه قرآن/ جهل و ناآگاهی، عامل خودکم‌بینی است]
  10. [حقارت-علیزاده.docx . طمع‌ورزی؛ ریشه اصلی ذلت و عجز نفس ]
  11. [حقارت-علیزاده.docx . خودکم‌بینی؛ یکی‎از مرض‌های روح و روان ]
  12. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ویکی پدیا ؛ خودکم‌بینی؛ یکی‎از مرض‌های روح و روان ]
  13. [حقارت-علیزاده.docx . ویکی پدیا ]
  14. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . ضعف اراده و احساس حقارت، دليل توبه‌شكنی است ]
  15. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . احساس حقارت و خودكم‌بينی يكی از ريشه‌های اصلی دروغگويی است ؛ حدیث‌نگاشت/ احساس حقارت؛ از ریشه‌های دروغگویی ؛ خودکم‌بینی و حقارت؛ از عوامل اصلی دروغ‌گویی ؛ ضعف در ايمان از عوامل دروغ‌گويی است ]
  16. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . بدبینی از دیدگاه قرآن/ عقده حقارت، مهم‌ترین عامل در بدبینی نسبت به دیگران است ]
  17. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر شدن؛ عامل اصلی بروز خشم در مردم/ راه‎های رسیدن به آرامش ]
  18. [حقارت-علیزاده.docx . تحقیر اثر موعظه را از بین می‌برد/ تاکید بر ایجاد درس فقه‌القرآن ]
  19. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . منت گذاشتن خدا برای نعمات، با هدف رشد بشر است نه تحقیر او ]
  20. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تحقیر و تبعیض؛ بذر رویش جنگ‌ها ؛ علامه طباطبايی، تحقير و تبعيض را دو عامل ايجاد تفرقه در امت اسلامی می‌داند ]
  21. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . زوجین حق تحقیر یکدیگر را ندارند ]
  22. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . علامه طباطبايی، تحقير و تبعيض را دو عامل ايجاد تفرقه در امت اسلامی می‌داند ]
  23. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . نسبت به ديگران همان‌گونه رفتار كن كه می‌پسندی با تو رفتار كنند ]
  24. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . شخص دروغ‌گو جایگاه نفسانی و وجود ارزشی مستقلی ندارد ]
  25. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . تجمل‌گرایی؛ یک نوع حقارت شخصیتی ]
  26. [حقارت-علیزاده.docx HYPERLINK "حقارت-علیزاده.docx" . کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی از ثمرات اکرام ایتام است/ جایگاه والای یتیم‌نوازی در آموزه‌های دین ]