گناه

گناه؛ نافرمانی از دستورات خداوند. سرپیچی از فرمان الهی به دلیل غفلت یا جهل از انسان سر می‌زند و باعث دوری او از خداوند و قساوت قلب و عذاب دنیوی و اخروی می‌شود. انسان می‌تواند با اعمال صالح، برخی از گناهان را محو نموده و با توبه، از درگاه خداوند طلب بخشش نماید.

تعریف لغوی و اصطلاحی

"گناه” در لغت به معنای “اثم” و “عصيان” و در اصطلاح، به معناى “سرپيچى، خطا، مخالفت با امر و نهى مولا” مى‏باشد. در اسلام هر كاری هرچند كوچك و ناچيز، كه خلاف فرمان خداوند باشد گناه است.

اقسام گناه

گناهان از منظرهای مختلف به چند دسته نظیر کبیره و صغیره و همچنین جوانحی و جوارحی تقسیم می-شود.

منشا گناه

سرمنشأ بسیاری از گناهان انسان، دلبستگی به دنیا و فراموشی آخرت و غفلت است. اولین راه نفوذ شیطان در انسان غافل کردن است. اگر شيطان بتواند كسى را از مقام خود، عظمت، علم، حکمت خداوند، نعمت‌های بی‌شمار او … غافل كند، او را به آسانی به نافرمانی می‌کشاند. به علاوه، جهل به ارزش‏هاى وجودى انسان، جهل به عواقب گناه، جهل به اوامر و نواهى الاهى باعث ارتکاب بسیاری از گناهان است.

عواقب گناه

گناه در روح انسان تأثیر منفی گذاشته و به تعبیر برخی از علمای اخلاق، بعضی گناهان، انسان را مدت‌ها از عبادت خدا دور می‌کند. گناه، گناهکار را به انکار ارزش‌های مذهبی و بی‌دینی می-رساند. از دیگر آثار گناه، محرومیت انسان از بسیاری از توفیقات معنوی، علمی و اخلاقی است که انسان را به تلخ‌ترین پیامد؛ یعنی خودفراموشی دچار می‌سازد. همچنین، گناه بسترساز نزول عذاب الهی در دنیا و فروافتادن در عذاب برزخ و جهنم است.

آثار کوچک شمردن گناه

کوچک شمردن نافرمانی خدا، باعث بخشیده نشدن گناهان می‌شود؛ امام صادق(ع)، انسان را از کوچک و سبک شمردن گناهان و نافرمانی خدا برحذر داشته، زیرا چنین انسان‌هایی بخشیده نمی‌شوند. همچنین، طبق گفتار پیامبر (ص)، سبک شمردن معصیت و گناهان رضایت شیطان از انسان را به همراه دارد. همچنین، این امر سبب افزایش فساد در جامعه است.تکرار گناه و انس با آن، موجب جسارت انسان به گناه، تکثیر شر و زشتی‌ها و افزایش کیفیت و کمیت آنها می‌شود.

تکفیر گناه

با توجه به آیات قرآن، برخی از اعمال نیک، باعث پاک‌شدن گناهان می‌شوند. به این اتفاق تکفیر می‌گویند. براساس برخی روایات، خداوند به وسیله چیزهایی چون بیماری و فقر، گناهان بندگانش را محو می‌کند. همچنین در قرآن آمده که اگر گناهکاری توبه کند، خداوند از گناهان او درمی‌گذرد.

توبه

توبه، زنگارهای گناه را از چهره ظلمانی قلب می‌زداید. امام علی(ع) می‌فرماید: «هرگز شفيعی موفق‌تر از توبه نيست». اگر انسان مرتکب گناهی می‌شود، باید به درگاه خدا توبه کند. وقت توبه بلافاصله بعد از ارتکاب گناه است. البته، توبه واقعی مشروط به ایمان و عمل صالح است و چنین توبه‌ای گناهان را محو می‌کند.

منابع

اسلام پدیا

ویکی‌پدیا

ویکی شیعه

ایکنا