ویراستار
۵۱۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «آیه وحدت؛ یا آیه اعتصام، به آیه صد و سوم سوره آل‌عمران گفته میشود. براساس این آیه خداوند به مسلمانان دستور داده به ریسمان الهی چنگ زنند. مفسران این آیه را مبنای اصلی این آیه را دعوت به اتحاد و مبارزه با هر گونه تفرقه میان مسلمانان دانسته اند. ==...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
آیه وحدت؛ یا آیه اعتصام، به آیه صد و سوم سوره آل‌عمران گفته | '''آیه وحدت؛''' یا آیه اعتصام، به آیه صد و سوم سوره آل‌عمران گفته میشود. براساس این آیه خداوند به مسلمانان دستور داده به ریسمان الهی چنگ زنند. مفسران این آیه را مبنای اصلی این آیه را دعوت به اتحاد و مبارزه با هر گونه تفرقه میان مسلمانان دانسته اند. | ||
== تبیین مفهوم آیه == | == تبیین مفهوم آیه == | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== وحدت در نگاه قرآن == | == وحدت در نگاه قرآن == | ||
اتحاد به‌معناى يكى شدن، در اصل از ريشه وحدت به مفهوم يكتایى و يگانگى است. | اتحاد به‌معناى يكى شدن، در اصل از ريشه وحدت به مفهوم يكتایى و يگانگى است.اتحاد اساسی‌ترين عنصر برای تحقق بخشيدن به آرمان‌های يك امت يا ملت است. به‌همين دليل، يكی از عهد و پيمان‌های الهی با پيامبران، ايجاد وحدت و يگانگی در جامعه است، قرآن كريم به اهميت مسئله اتحاد بسيار تأكيد كرده و برای ايجاد و حفظ اين يگانگى در امت، راهكارهاى گوناگونى را ارائه داده است. در كتاب وحی آيات بسياری را می‌توان يافت كه در آنها به مسئله وحدت اشاره شده است؛ از جمله مفاهيمی، چون «واعتصموا...»نساء/ ۱۶۴، «تعاونوا...»مائده/ ۲، «اصلحوا...»نساء/ ۱۶۴، «اصلاح بين الناس...»همان/ ۱۱۴، «الَّف بينهم...»انفال/ ۶۳، «امّةٌ واحدة...»انبياء. آيه ۹۲، «امّة وسط...»بقره/ ۱۴۲، «حزب الله»مجادله/۲۲، «صبغة الله...»بقره، آيه ۱۲۸ و «اخوة».سوره حجرات، آيه ۱۰. همچنين در آيه ۱۳ سوره حجرات می‌خوانيم: «يا اَیُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ اُنْثی وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاكُمْ»، (ای مردم، ما شما را مرد و زن آفريديم و شما را تيره‌ها و قبايلی قرار داديم تا همديگر را درك كنيد و زندگی هماهنگ داشته باشيد) با فضيلت‌ترين شما در نزد خداوند با تقواترين شماست. | ||
در اين آيه تأكيد ويژه‌ای بر وحدت قبايل و گروه‌های انسان‌ها وجود داشته است. بشر تشنه آزادی، عدالت و حق است كه اسلام با دعوت به اتحاد توانسته است به‌اين خواسته‌ها پاسخ مثبت دهد. تمسك به‌آيات قرآن كريم هديه و ميراث گرانبهايی است كه در قرآن بر آن تاكيد شده است. قرآن كريم در صريحترين آيه خود در مورد وحدت، همه مؤمنان را به چنگ زدن به ريسمان الهى و پرهيز از تفرقه فراخوانده است. | در اين آيه تأكيد ويژه‌ای بر وحدت قبايل و گروه‌های انسان‌ها وجود داشته است. بشر تشنه آزادی، عدالت و حق است كه اسلام با دعوت به اتحاد توانسته است به‌اين خواسته‌ها پاسخ مثبت دهد. تمسك به‌آيات قرآن كريم هديه و ميراث گرانبهايی است كه در قرآن بر آن تاكيد شده است. قرآن كريم در صريحترين آيه خود در مورد وحدت، همه مؤمنان را به چنگ زدن به ريسمان الهى و پرهيز از تفرقه فراخوانده است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
بايد مسلمانان آگاه، به‌اهميت اين شعار قرآنی «امت واحد» پی‌ببرند و عظمت آن را درك كنند و تفرقه‌ها را از ميان بردارند و نابود سازند و هرگونه حركتی كه به دوگانگی و تفرقه مسلمانان بينجامد حركتی خواسته دشمنان و برخلاف دعوت قرآن كريم است. در اينجا می‌توان محور وحدت در ديدگاه قرآن را توحيد و در مرتبه ديگر دين اسلام دانست. قرآن كريم، پيامبر(ص) را به سوی اهل كتاب می‌فرستد و از آنان برای پيوستن به شعار توحيد و جدايی از غير او دعوت می‌كند، (ای پيامبر به اهل كتاب بگو، بياييد براساس كلمه‌ای كه بين ما و شما مشترك است، غير از خدا را نپرستيم و يك ديگر را در برابر خداوند به‌عنوان رب و پروردگار نگيريم پس اگر روی برگرداندند بگوييد، شاهد باشيد كه ما اهل تسليم در برابر حق هستيم). قرآن كريم وجود پيامبر(ص) را محورى براى همبستگى و يگانگى مسلمانان می‌شناسد(آل عمران/ ۱۵۹)، همچنين مراجعه به سنت حضرت را راهكارهایى براى ايجاد و حفظ يگانگى معرفى كرده است، «فَإِن تَنازَعْتُمْ فِى شَىْءٍ فَرُدُّوهُ إِ لَى اللَّهِ وَالرَّسُول». (نساء/ ۵۹). اين آيه يادآور میشود كه اگر در امری اختلاف پيدا كرديد، به خدا و رسول او رجوع كنيد.<ref>[https://iqna.ir/009WSy بررسی آيات وحدت در قرآن كريم] | بايد مسلمانان آگاه، به‌اهميت اين شعار قرآنی «امت واحد» پی‌ببرند و عظمت آن را درك كنند و تفرقه‌ها را از ميان بردارند و نابود سازند و هرگونه حركتی كه به دوگانگی و تفرقه مسلمانان بينجامد حركتی خواسته دشمنان و برخلاف دعوت قرآن كريم است. در اينجا می‌توان محور وحدت در ديدگاه قرآن را توحيد و در مرتبه ديگر دين اسلام دانست. قرآن كريم، پيامبر(ص) را به سوی اهل كتاب می‌فرستد و از آنان برای پيوستن به شعار توحيد و جدايی از غير او دعوت می‌كند، (ای پيامبر به اهل كتاب بگو، بياييد براساس كلمه‌ای كه بين ما و شما مشترك است، غير از خدا را نپرستيم و يك ديگر را در برابر خداوند به‌عنوان رب و پروردگار نگيريم پس اگر روی برگرداندند بگوييد، شاهد باشيد كه ما اهل تسليم در برابر حق هستيم). قرآن كريم وجود پيامبر(ص) را محورى براى همبستگى و يگانگى مسلمانان می‌شناسد(آل عمران/ ۱۵۹)، همچنين مراجعه به سنت حضرت را راهكارهایى براى ايجاد و حفظ يگانگى معرفى كرده است، «فَإِن تَنازَعْتُمْ فِى شَىْءٍ فَرُدُّوهُ إِ لَى اللَّهِ وَالرَّسُول». (نساء/ ۵۹). اين آيه يادآور میشود كه اگر در امری اختلاف پيدا كرديد، به خدا و رسول او رجوع كنيد.<ref>[https://iqna.ir/009WSy بررسی آيات وحدت در قرآن كريم] | ||
</ref><ref>[ | </ref><ref>[https://iqna.ir/009Wgk بررسی آيات وحدت در قرآن كريم]</ref> | ||
== اهمیت انسجام و همبستگی ملل == | |||
در آيه ۱۳ سوره حجرات آمده است: «يا اَیُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ اُنْثی وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاكُمْ، ای مردم، ما شما را از مردی و زنی آفريديم و شما را تيره‌ها و قبايلی قرار داديم تا همديگر را درك كنيد (و زندگی هماهنگ داشته باشيد) بافضيلت‌ترين شما در نزد خداوند باتقواترين شماست». در اين آيه تأكيد ويژه‌ای بر وحدت قبايل و گروه‌های انسان‌ها وجود داشته است. بشر تشنه آزادی، عدالت و حق است كه اسلام با دعوت به اتحاد توانسته است به اين خواسته‌ها پاسخ دهد. تمسك به آيات قرآن هديه و ميراث گرانبهايی است كه در قرآن بر آن تأكيد شده است. احيای ارزش‌های دينی و قرآنی در همه ابعاد در پرتو تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی از دستاوردهای عمل به آموزه‌های قرآن درباره اتحاد است. مصلحت‌انديشی برای حفظ وحدت امت اسلام با وجود عدم تسامح در اصول و احكام اسلامی مورد تأكيد قرار داشته و در تحقق ارزش‌های اسلامی و قرآنی با توجه به شرايط زمان موضوع اتحاد مورد توجه بوده است. اتحاد اسلامی‌از زمان رسول اعظم(ص) در تعاليم دينی جايگاه ويژه‌ای داشت و از اولين اقداماتی كه رسول گرامی اسلام(ص) بعد از تشكيل حكومت اسلامی در شهر مدينه انجام داد و به وسيله آن آئين آسمانی خود را تقويت كرد، همبستگی مسلمانان در ظاهر و باطن بود. آن حضرت مسلمانان را همچنان كه در ظاهر به گرد پرچم اسلام جمع شده بودند و همه آنان «لا اله الا الله» گويان در اطراف پيامبر(ص) حلقه می‌زدند، دل‌ها و باورهايشان را نيز با اسلام و كلمه توحيد به هم نزديك كرد و روح برادری و همدلی را بر وجود آنان دميد و به اين ترتيب از سويی همبستگی ملی مسلمانان كامل شد و از سوی ديگر خطر تفرقه، يكی از مهمترين خطراتی كه اين آئين جهانی را تهديد می‌كرد و بيم آن می‌رفت كه جمعيت نوپای مسلمانان را پراكنده كند، از ميان برداشته شد. | |||
اعلام همبستگی ميان مسلمانان با اجرای برنامه عقد اخوت از سوی پيامبر عظيم‌الشأن اسلام(ص) كه از سوی خداوند متعال مأموريت يافته بود به نحو شايسته‌ای پايان پذيرفت. آن حضرت به اين وسيله ميان ياران و هواداران خويش پيمان برادری جاری كرد و در محفل انسی كه تشكيل يافته بود، به مسلمانان فرمود: «هر يك از شما با يك نفر از مسلمانان پيمان اخوت ببندد و به اين ترتيب، پيام قرآنی همبستگی را در قالب «انما المومنون اخوه» به مناسبت اهميت اين پيام قرآنی و ضرورت همبستگی مسلمانان عالم به ويژه امت اسلامی‌ايران و شيوه‌های حفظ همبستگی در پرتو قرآن را به كار گرفت. وجود پیامبر (ص) را که نعمت و رحمت الهی است، دومین عامل ایجاد وحدت برشمرد. | |||
وی شخصیت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) را جامع همه پیامبران توصیف کرد و افزود: پیروان چنین پیامبر بزرگواری باید با یکدیگر وحدت داشته باشند.<ref>[https://iqna.ir/00GoMx اتحاد تنها گزینه برای حفظ اقتدار کشورهای اسلامی است]</ref> | |||
همچنين، يكی از مهمترين آيات وحدت در قرآن كريم، آيه ۱۰۳ در سوره آل عمران است كه می‌گويد: «وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاًوَ لا تَفَرَّقُوا، همگی چنگ به وسيله الهی بزنيد و پراكنده نشويد». توجه به جلوه‌های اتحاد ملی و انسجام اسلامی نيز بنابر همان ضرورت تاريخی دين اسلام برای ايجاد وحدت بيشتر ميان مسلمانان بوده و نامگذاری شايسته‌ای است و تمامی مسلمانان جهان بايد به پيروی از رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در ايجاد وحدت بيشتر بكوشند و از هرگونه اختلاف و تفرقه پرهيز كنند. دشمنان اسلام همواره در طول تاريخ به دنبال ايجاد اختلاف در ميان مسلمانان بودند و تنها راه شكست اين دين آسمانی را در ايجاد اختلاف ميان پيروان اين دين می‌دانستند و اين رويه هم‌اكنون نيز توسط دشمنان دنبال میشود. استكبار جهانی به سركردگی آمريكا هم‌اكنون برای ايجاد اختلاف ميان مسلمانان به شيوه‌های مختلف اقدام می‌كند اما از آنجا كه مسلمانان اتحاد و انسجام داشته‌اند، هر بار در اجرای نقشه‌های شوم خود با شكست مواجه شده‌اند. باتوجه به آموزه‌های قرآن و اجرای آنها در عرصه عمل می‌توان اين توطئه‌ها و نقشه‌ها را برای هميشه محكوم و ناكام كرد. اين امر در سايه اتحاد و همبستگی جامعه جهانی مسلمانان و وحدت تمامی اقشار امكان‌پذير میشود.<ref>[https://iqna.ir/009WT5 وحدت و همبستگی؛ از تأكيدات مهم قرآن]</ref> | |||
== آثار وحدت در اجتماع == | |||
اصل وحدت یک اصل عقلی و دینی است. یعنی هر عاقلی این را درک می‌کند که وحدت زمینه‌ساز رشد است و تفرقه عامل تخریب و نابودی. دین هم فراوان بر همین موضوع تأکید کرده است ولی آنچه لازم است در بحث وحدت مورد توجه قرار گیرد این است که چه چیزی باید محور وحدت باشد، حزب باشد، زبان باشد، یا نژاد و قومیت، و یا مذهب، و یا مرز جغرافیایی. اینها چیزی است که امروز اسباب دست شیاطین برای ایجاد تفرقه بین مسلمانان شده است. قرآن کریم محور وحدت را یک چیز ذکر کرده و آن ریسمان الهی است. این ریسمان دارای چهار رشته است که دست قدرت حق آن را بافته و بین خود و بندگانش آویزان کرده است و کفر به طاغوت، ایمان به خدا، انس با قرآن، تمسک به اهل بیت(ع) این چهار رشته هستند.<ref>[https://iqna.ir/00HA1t وحدت زمینه‌ساز پیشرفت است / محور وحدت از منظر قرآن]</ref> | |||
== هفته وحدت در ایران == | == هفته وحدت در ایران == | ||
دوازدهم ربیع‌الاول به روایت اهل سنت ولادت پیامبر نور و مهربانی است. کسی که بزرگترین تحول را در تاریخ بشریت ایجاد و کامل‌ترین دین را برای سعادت انسان عرضه کرد. در روایات شیعه هفدهم ربیع‌الاول مصادف با ولادت پیامبر اسلام(ص) است. این یک هفته با فرمان امام خمینی(ره) به نام هفته وحدت نامگذاری شده است. وحدت در لغت به معنای یکتایی و یک‌رنگی و وحدت اسلامی به معنای اتحاد و همبستگی پیروان مذاهب مختلف اسلامی با تکیه بر مشترکات است تا در برابر دشمنان اسلام از نفوذ و تسلط بر مسلمانان جلوگیری شود. هفته وحدت تنها یک نامگذاری نیست و باید فراتر از یک نامگذاری ساده به آن پرداخته شود. در کشور پهناور ایران هزاران سال است که اقوام کُرد، لر، فارس، آذری، ترک، بلوچ، عرب و... با مذاهب مختلف زندگی می‌کنند و با تمام ناملایمات و سختی‌ها در کنار هم با یک دلی و اتحاد پیش می‌روند، به گونه‌ای که دشمنان در تمام تاریخ پر تلاطم و کهن این سرزمین همواره با شکست روبه‌رو بوده‌اند. اهمیت وحدت در هر جامعه به اندازه‌ای است که خدواند در آیات قرآن مؤمنان را به این امر فرا می‌خواند همچنین در روایات نیز به این مهم توجه شده است. تعدادی از آیات و روایات که به نوعی امر وحدت و دوری از اختلاف مسلمانان را مورد توجه قرار داده‌اند<ref>[https://iqna.ir/00HA7i اهمیت وحدت اسلامی از منظر آیات و روایات] | دوازدهم ربیع‌الاول به روایت اهل سنت ولادت پیامبر نور و مهربانی است. کسی که بزرگترین تحول را در تاریخ بشریت ایجاد و کامل‌ترین دین را برای سعادت انسان عرضه کرد. در روایات شیعه هفدهم ربیع‌الاول مصادف با ولادت پیامبر اسلام(ص) است. این یک هفته با فرمان امام خمینی(ره) به نام هفته وحدت نامگذاری شده است. وحدت در لغت به معنای یکتایی و یک‌رنگی و وحدت اسلامی به معنای اتحاد و همبستگی پیروان مذاهب مختلف اسلامی با تکیه بر مشترکات است تا در برابر دشمنان اسلام از نفوذ و تسلط بر مسلمانان جلوگیری شود. هفته وحدت تنها یک نامگذاری نیست و باید فراتر از یک نامگذاری ساده به آن پرداخته شود. در کشور پهناور ایران هزاران سال است که اقوام کُرد، لر، فارس، آذری، ترک، بلوچ، عرب و... با مذاهب مختلف زندگی می‌کنند و با تمام ناملایمات و سختی‌ها در کنار هم با یک دلی و اتحاد پیش می‌روند، به گونه‌ای که دشمنان در تمام تاریخ پر تلاطم و کهن این سرزمین همواره با شکست روبه‌رو بوده‌اند.اختلاف در برخي از اعتقادات و احكام نبايد موجب جدايی و دوری قلب‌های مسلمانان از يكديگر شود، اظهار كرد: تنها راه هويت‌بخشی به اسلام در گرو وحدت‌بخشی است و هويت شيعه نيز با وحدت بيشتر میشود. اهمیت وحدت در هر جامعه به اندازه‌ای است که خدواند در آیات قرآن مؤمنان را به این امر فرا می‌خواند همچنین در روایات نیز به این مهم توجه شده است. تعدادی از آیات و روایات که به نوعی امر وحدت و دوری از اختلاف مسلمانان را مورد توجه قرار داده‌اند. <ref>[https://iqna.ir/00HA7i اهمیت وحدت اسلامی از منظر آیات و روایات] | ||
</ref><ref>[https://iqna.ir/00ARDd آيه «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ‌اللّهِ جَمِيعًا وَلاتَفَرَّقُوا» اشاره مستقيم به وحدت بين مسلمانان دارد]</ref><ref>[https://iqna.ir/00FnIv هفته وحدت؛ مصداق عملی آیه «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا»]</ref> | |||
</ref> | === وحدت به مثابه فریضه الهی نه سیاسی === | ||
بر اساس قرآن، وحدت یک مصلحت سیاسی نیست بلکه امری مربوط به قلب‌های مؤمنان است که به لطف آن مؤمنان با هم برادر می‌شوند و دردها و نیازهای یکدیگر را درک می‌کنند. آنها بر این اساس به یکدیگر احترام می‌گذارند و همچنانکه از خود و نزدیکان خود محافظت می‌کنند، از دیگر مسلمانان نیز حمایت می‌کنند. کسانی که تفرقه را تبلیغ می‌کنند، دشمنان اسلام و مسلمانان و دشمن عدالت هستند. آنها این واقعیت را به‌خوبی می‌دانند. عامل وحدت در بین مسلمانان با توجه به جمعیت زیاد آنها و منابع عظیمی که در اختیار دارند، یک خطر و تهدید برای دشمنان است و از این رو آنها سعی می‌کنند بین مسلمانان تفرقه بیندازند تا آنها را تضعیف کنند. لذا باید وحدت را به‌طور صادقانه و خلاقانه تبلیغ کنند نه اینکه این امر را حرف و سخن ظاهری بدانند و در عمل، جامعه به مسیر دیگری برود. وحدت را باید ضروری و سرنوشت‌ساز به‌شمار آوریم. نباید اینگونه باشد که تنها در برخی مناسبت‌ها مانند محرم و در برابر دوربین‌ها سخن از وحدت باشد و در بقیه زمان‌ها آن را از یاد ببریم. ما همچنین باید با مسلمانانی که به فرمان خدا مبنی بر اینکه «واعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا» معتقدند ارتباط برقرار کنیم و به این سمت برویم و کسانی را که از وحدت برای حفظ مقام و منصب خود در جامعه استفاده می‌کنند، طرد کنیم. همچنین فکر می‌کنم باید محیطی را به وجود آوریم که مسلمانان بتوانند به‌طور آزادانه و برادرانه در کنار هم مسائل و مشکلات خود را مطرح کنند و بدین ترتیب قلب آنها به خداوند سبحانه و تعالی نزدیک‌تر شود.<ref>[https://iqna.ir/00Gpyk وحدت فریضه‌ای الهی است نه یک مصلحت سیاسی]</ref> | |||
== وحدت از دیدگاه روایات == | == وحدت از دیدگاه روایات == | ||
| خط ۳۲: | خط ۴۷: | ||
بنابراین وحدت و همدلی، و اتحاد و برادری، عامل اقتدار از اسلام و مسلمین در برابر کفر و نفاق است و اختلاف و جدایی، نفاق و دورویی، آفت بزرگ عزت و استقلال مسلمانان است. حجت‌الاسلام سیدمحسن موسوی، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور لرستان درگفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به نامگذاری ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول به نام هفته وحدت گفت: هفته وحدت آغاز پیوند بین مسلمانان و مظهر تجلی حضور یکپارچه مسلمین در عرصه‌های مختلف است.<ref>[https://iqna.ir/00BCm7 وحدت از نگاه قرآن/ هفته وحدت فرصتی برای نزدیکی افکار شیعه و سنی به هم است]</ref> | بنابراین وحدت و همدلی، و اتحاد و برادری، عامل اقتدار از اسلام و مسلمین در برابر کفر و نفاق است و اختلاف و جدایی، نفاق و دورویی، آفت بزرگ عزت و استقلال مسلمانان است. حجت‌الاسلام سیدمحسن موسوی، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام نور لرستان درگفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به نامگذاری ۱۲ تا ۱۷ ربیع‌الاول به نام هفته وحدت گفت: هفته وحدت آغاز پیوند بین مسلمانان و مظهر تجلی حضور یکپارچه مسلمین در عرصه‌های مختلف است.<ref>[https://iqna.ir/00BCm7 وحدت از نگاه قرآن/ هفته وحدت فرصتی برای نزدیکی افکار شیعه و سنی به هم است]</ref> | ||
== منابع == | |||
خبرگزاری ایکنا | |||
== ارجاعات == | |||