سوره هود: تفاوت میان نسخه‌ها

سوره هود (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۰۲

۷٬۱۳۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Kazemi

ویراستار

۵۱۹

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 در بخش اول سوره هود آیه ۱ تا ۲۴ خصوصیاتی از انسان را در هر جامعه‌ای که باشد، بیان می‌کند. انسان دارای دو رویکرد حالت و تفکر است که یکی سبب بهره‌مندی، نشاط و خوشبختی اوست و دیگری سبب محرومیت، سرخوردگی و رنج و بلای اوست. اگر انسان دارای صبر و عمل صالح باشد بهره‌مند خواهد شد و اگر این دو را نداشته باشد از هیچ حالتی بهره نمی‌برد یعنی در هنگام نعمت ناشکر و مغرور و... است و در هنگام نقمت و بلا نیز ناامید، سرخورده و عصبانی است. در بخش دوم که از آیات ۲۵ تا ۹۹ است، شش نمونه از جوامعی را که دارای این سیر و حرکت اجتماعی بوده‌اند را بیان می‌کند، جامعه‌ای که مسئولیت رهبری و هدایت آن را حضرت نوح به عهده داشت (آیه ۲۵ تا ۴۹)، جامعه‌ای که مسئولیت رهبری و هدایت آن را حضرت هود به عهده داشت (قوم عاد؛ آیه ۵۰ تا ۶۰) و جامعه‌ای که مسئولیت رهبری آن را حضرت صالح به عهده داشت (قوم ثمود؛ آیه ۶۱ تا ۶۸).جامعه‌ای که مسئولیت رهبری کلان آن را حضرت ابراهیم(ع) به عهده داشت و حضرت لوط نیز در بخشی از آن جامعه، قوم لوط را رهبری می‌کرد (آیه ۶۹ تا ۸۳)، جامعه‌ای که حضرت شعیب رهبری آن را به عهده داشت (آیه ۸۴ تا ۹۵)، جامعه‌ای که مسئولیت رهبری و هدایت آن را حضرت موسی(ع) به عهده داشت (آیه ۹۶ تا ۹۹).  در آیات ۱۰۰ تا ۱۲۳ به‌طور کلی خصوصیات و مشترکاتی از اعمال، رفتار و برخوردهای این اقوام با رهبرانشان و دستورالعمل‌های مسیر خوشبختی و سعادت را بیان می‌کند، همه این جوامع دارای دو گروه از مردم هستند، موافقین و تابعین از رهبران الهی جامعه و مخالفان آن‌ها.<ref>[https://iqna.ir/00Gdzf معرفی ویژگی‌های مشترک جوامع بشری در سوره هود]</ref>
-== تفسیر حروف مقطعه ==
+=== تشریع روابط صحیح خویشاوندی ===
+در آیه ۴۶ این سوره مبارکه خطاب به حضرت نوح در رابطه با فرزندش می‌فرماید:« قَالَ یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ ... ؛ اى نوح او در حقیقت از کسان تو نیست او [داراى] کردارى ناشایسته است».اما در همین سوره در جاهای مختلف اشاره شده که به سوی قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم و یاد به سوی اهل مدین برادرشان شعیب را فرستادیم که البته طبیعی است که این پیامبران نمی‌توانند برادر همه قوم خود باشند.بررسی این آیات یک نکته را به ما می‌رساند و آن این است که فرهنگ قرآنی تعریف دیگری از خانواده به ما ارائه می‌دهد و آن خانواده دینی است که روابطش نه بر مبنای پیوند خونی بلکه بر مبنای اعتقاد مشترک است و به همین جهت است که در روایات آمده سلمان از ما اهل بیت است.واژه‌ای که در این آیه به آن بسیار اشاره شده واژه قوم است که بیان شده پیامبران را برای هدایت قومشان به سوی آنان فرستادیم که این مطلب نشان می‌دهد هدایت و امر به معروف باید از خویش و نزدیکان و اطرافیان شروع شود.این مورد فقط در مورد مسائل دینی و امر به معروف صدق نمی‌کند بلکه حتی موضوعات مالی هم توصیه شده که تا فقیری در فامیل و قوم و خویشمان وجود دارد بهتر است که به همان‌ها انفاق کنیم. با اشاره به آیات ۸۴ و ۸۵ سوره هود یادآور شد: این آیات توصیه به پرهیز از کم فروشی می‌کند و می‌فرماید« وَإِلَى مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ وَلاَ تَنقُصُواْ الْمِکْیَالَ وَالْمِیزَانَ إِنِّیَ أَرَاکُم بِخَیْرٍ وَإِنِّیَ أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ مُّحِیطٍ  وَیَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِکْیَالَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ وَلاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْیَاءهُمْ وَلاَ تَعْثَوْاْ فِی الأَرْضِ مُفْسِدِینَ؛ و به سوى [اهل] مدین برادرشان شعیب را [فرستادیم] گفت اى قوم من خدا را بپرستید براى شما جز او معبودى نیست و پیمانه و ترازو را کم مکنید به راستى شما را در نعمت مى‏بینم و[لى] از عذاب روزى فراگیر بر شما بیمناکم و اى قوم من پیمانه و ترازو را به داد تمام دهید و حقوق مردم را کم مدهید و در زمین به فساد سر برمدارید».<ref>[https://iqna.ir/00CPQm تبیین درست روابط خویشاوندی را در سوره هود باید جست‌وجو کرد]</ref>
+==== تفسیر حروف مقطعه ====
 آیه اول سوره هود با با حروف مقطعه آغاز می‌شود،  بهترین قول در تفسیر حروف مقطعه این است که حروف مقطعه برای بیان اهمیت قرآن است و بهترین شاهد این موضوع این است که بعد از حروف مقطعه سخن از فضیلت قرآن است. روح قرآن توحید است، در آیه اول سوره هود به دو ویژگی قرآن که محکم و مفصل بودن آیات قرآن است اشاره شده است.آیات قرآن به‌صورت مجموعه منسجم و یکپارچه است، آیات قرآن در عین یکپارچه بودن دارای شاخه‌های متعدد است بدین معنا که آیات قرآن در عین وحدت، کثرت دارد و در عین کثرت وحدت دارد. در تشریح ویژگی‌های محکم و مفصل بودن آیات قرآن، باید بیان کرد: محکم بودن یعنی مجموعه واحد و یکپارچه و مفصل یعنی تشریح و توضیح دادن در آیات قرآن است.این مفسر قرآن‌کریم دررابطه با نکات مهم  تفسیری آیه اول سوره هود اظهارکرد: مطلب اول این آیه حروف مقطعه هستند، نکته دوم ویژگی‌های محکم بودن و مفصل بودن قرآن‌کریم و مطلب سوم این است که قرآن از سوی خداوند حکیم و خبیر است.  بکاربردن واژه «حکیم» در این آیه به این دلیل است که مفصل بودن آیات قرآن از روی حکمت است و محکم بودن آیات قرآن سنجیده است.خبیر بودن خداوند بدین معناست که خداوند بر کارهایی که انجام می‌دهد آگاه و مطلع است. مجموع حروف مقطعه قرآن را می‌توان با جمله «صراط علی حق نمسکه» به ذهن سپرد.<ref>[https://iqna.ir/00FBMN بیان ویژگی‌های قرآن در سوره هود]</ref>
+===== مراحل ششگانه خلقت =====
+آیه هفتم سوره مبارکه هود با این مضمون «وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأَرْضَ فی سِتَّةِ أَیّام وَ کانَ عَرْشُهُ عَلَى الْماءِ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ لَئِنْ قُلْتَ إِنَّکُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَیَقُولَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا إِنْ هذا إِلاّ سِحْرٌ مُبینٌ» به مراحل شش‌گانه خلقت اشاره شده است. واژه‌ی خلقت آسمان‌ها و زمین در شش روز به‌معنای شش دوره است، افزود: با استناد به آیات قرآن دوره اول خلقت آسمان‌ها و زمین به شکل توده گاز بوده است به‌طوری‌که تعبیر قرآن واژه «دخان» به‌معنای دود است. در مرحله دوم این توده گاز، ذوب شده، این مرحله انفکاک و تبدیل شدن به کرات صورت گرفته است. مرحله سوم این بود که حرارت زمین و کرات سرد شد، گفت: در این مرحله در زمین آمادگی برای سکونت فراهم شد. شکل‌گیری منظومه شمسی را مرحله دیگر خلقت به شمار می آید در این مرحله روز و شب به‌وجود آمد به‌طوری‌که به وجود آمدن خورشید و زمین و گردش زمین به دور خورشید روز را ایجاد کرد.گردش زمین به دور خورشید آن‌چنان دقیق است که اگر این گردش یک ذره تغییر پیدا کند باعث نابودی زمین می‌شود. مرحله بعدی  آفرینش را  خلقت گیاهان و درختان دانست و اظهار کرد: آخرین مرحله آفرینش خلقت انسان و حیوانات است. خدای متعال می‌فرماید که آسمان و زمین را آفریدیم برای این‌که انسان‌ها بهتر عمل کنند، دنیا دنیای آزمایش برای بهتر عمل کردن است. اسلام برای کیفیت عمل ارزش قائل است، خداوند از ما کیفیت عمل می‌خواهد کمااینکه هدف از آفرینش انسان تکامل و رشد معنوی است. آیه هفتم سوره مبارکه هود، چهار مطلب را بیان می‌کند،  مهم‌ترین مطلب این آیه آفرینش آسمان و زمین در شش روز است کمااینکه منظور قرآن از خلقت جهان در شش روز به‌معنای شش دور است.با بیان این‌که جمع بودن واژه‌ی آسمان‌ها در این آیه به‌خاطر منظومه شمسی است،  خداوند می‌توانست آسمان و زمین و انسان را به‌صورت آنی و یک‌دفعه خلق کند اما فلسفه تدریجی آفرینش خداوند پی بردن به عظمت و علم خداوند است.فلسفه آفرینش براساس آیه هفتم سوره مبارکه هود برای بهتر عمل کردن است.آزمایش انسان در این آیه به‌منظور، حُسن فعل است پس باید حُسن فعلی و حُسن فاعلی داشته باشیم.<ref>[https://iqna.ir/00FEk7 معرفی مراحل ۶ گانه خلقت در سوره هود]</ref>
 == امیدبخش ترین آیه قرآن ==