سلامت معنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سلامت معنوی'''؛ رکن چهارم سلامت. امروزه سلامت معنوی بحثی فرارشته‌ای محسوب می¬شود که مهمترین بعد سلامت را در بر می‌گیرد. سلامت معنوی عنصر عینی است و رضایت حقیقی، لذت، امید و هدفمندی حقیقی را ایجاد می‎کند. بعد معنوی سلامت به اعتقاد به خدا و هدفمند بودن در زندگی اشاره دارد. شاخص های تعریف شده ای برای سلامت معنوی وجود دارد که تضعیف آن‌ها موجب بروز آسیب‌های اجتماعی می‌شود.

با توجه به اینکه سلامت معنوی در درمان بسیاری از بیماری‌ها اثر گذار است نمی¬توان آن را در زندگی بشری نادیده انگاشت.<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3691951/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF مبانی سلامت معنوی و اسلامی باید جایگزین مبانی غربی شود]</ref> زندگی انسان بدون هدف، معنا ندارد و اهمیت سلامت معنوی در این است که زندگی انسان را هدفمند و ارزشمند ساخته و او را برای پیمودن راه درست زندگی آماده می‌کند.<ref>[https://isfahan.iqna.ir/fa/news/3901280/%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA دین تضمین‌کننده سلامت معنوی است]</ref> سلامت معنوی عامل بسیار مهمی است که انسان را در  برابر آسیب‌های اجتماعی محافظت می‌کند؛ از آنجایی که روان، فرامادی و وابسته به عواملی مانند باورها و ارزش‌های متعالی هر انسانی است بدون تردید مسائل اعتقادی اخلاقی و دینی می¬تواند روی آن اثر بگذارد و کمرنگ شدن این مسائل می¬تواند خطرات جبران¬ناپذیری هم برای فرد و هم برای اجتماع به دنبال آورد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2749340/%D8%AF%DA%86%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B6%D8%B9%D9%81-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85 دچار بحران ضعف سلامت معنوی در جامعه هستیم]</ref>

مطالعات انجام شده در زمینه تأثیر معنویت بر سلامت افراد نشان داده است که سلامت معنوی نه تنها بر روی سلامت جسمی<ref>[https://qom.iqna.ir/fa/news/3467426/%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D9%81-%D9%88-%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جمع میان خوف و رجا؛ مهم‌ترین عامل در سلامت معنوی ]</ref> و روانی موثر است بلکه بر روی بهداشت، پیشگیری <ref>[https://iqna.ir/fa/news/3590318/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 نقش پیشگیری کننده سلامت معنوی در بهداشت روان]</ref>و درمان در حوزه اجتماعی نیز اثر می‌گذارد؛<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2915474/%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 تمرکز بیشتر کشورهای غربی بر سلامت معنوی نسبت به ایران]</ref> وجود سلامت معنوی فرصت جامع¬نگری را در انسان ایجاد می-کند،<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/4008299/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA کدام نهاد متولی سلامت معنوی است]</ref> آستانه تحمل افراد و تاب‌آوری او را افزایش و میزان توان او را برای مقابله با بیماری افزایش می‌دهد<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3934260/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF پروژه تحقیقاتی سلامت معنوی کودکان به اتمام رسید ]</ref> و از مرگ ناشی از بیماری‌های مختلف تا حد زیادی پیشگیری می‌کند.<ref>[https://birjand.iqna.ir/fa/news/1361589/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%8F%D8%B9%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82-%D9%85%DB%8C%E2%80%8E%D8%B4%D9%88%D8%AF سلامت معنوی؛ بُعد فراموش شده سلامت/ بهداشت روان در پرتو آموزه‌های اسلامی محقق می‎شود]</ref> سلامت معنوی به افزایش ترشح هورمون سروتونین کمک می‌کند که این هورمون در شادی‌آفرینی و احساس شادی و شعف انسان نقش مهمی دارد و باعث کاهش استرس و اضطراب می‌شود و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.<ref>[https://qazvin.iqna.ir/fa/news/4001675/%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%86 کمک سلامت معنوی به بهبود سیستم ایمنی بدن]</ref>

ارتقای سلامت معنوی باعث کاهش بسیاری از آسیب¬پذیری‌های پرهزینه اجتماعی می‌شود؛ زیرا اگر سلامت معنوی جامعه ارتقا پیدا کند بسیاری از ناهنجاری‌ها و آسیب پذیری‌های پرهزینه اجتماعی کاهش پیدا خواهد کرد چرا که بسیاری از این معضلات ناشی از عدم برخورداری افراد از سلامت معنوی مطلوب است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1441795/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جای خالی یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی ]</ref>

سلامت معنوی در کشور ایران  به شکل مناسب تعریف، تدوین و وارد مباحث آموزشی نشده است<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1433263/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA سلامت معنوی جایگاه خود را در مداخلات پزشکی پیدا نکرده است]</ref> و با وجود گذشت چند دهه از طرح موضوع سلامت معنوی همچنان این رکن بااهمیت ناشناخته باقی مانده است و اتفاق نظری در این حوزه پدید نیامده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1444751/%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA اتفاق نظری در موضوع سلامت معنوی پدید نیامده است]</ref> بنابراین جای یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی در کشور ایران خالی است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1441795/%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C جای خالی یک نهاد کلان ملی برای پرداختن به سلامت معنوی]</ref> به عبارت دیگر یک ساختار اندیشه‌ورزی و نظریه‌پردازی که متناسب با آن مشخص یاشد که چه باید کرد وجود ندارد؛<ref>[https://fars.iqna.ir/fa/news/3882783/%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D9%83%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA توجه به سلامت معنوی نفی‌كننده لزوم مراقبت‌های بهداشتی نیست]</ref> زیرا نه نظام آموزشی و نه رسانه‌ها و نه حتی حوزه‌های علمیه در بخش تبلیغ دینی بر روی نظریه معنویت اسلام کار نکرده‌اند که باعث می¬شود نظریه معنویت سکولار در این خلأ جایگزین شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3727563/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C اهمیت سن افراد در برنامه‌های سلامت معنوی]</ref> یکی دیگر از مشکلات در ایران کپی‌برداری و تقلید خدمات سلامتی است که در جهان ارائه می‌شود، در حالی که خدمات سلامت باید جامعه‌نگر و متناسب با ارزش‌ها و فرهنگ هر جامعه‌ای ارائه شود. همچنین شایستگی‌های ارائه کنندگان خدمات سلامت معنوی به هیچ عنوان سنجیده نمی‌شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3972245/%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87%E2%80%8C-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF شایستگی ارائه‌ کنندگان خدمات سلامت معنوی بررسی می‌شود]</ref>

اگر زندگی یک جامعه بدون معنویت و یاد خدا باشد، ارتباطات و منافع فقط حول محور مادی است و در جامعه‌ای که از یاد خدا غافل باشد نور محبت، پیوند عاطفی و شور و نشاط معنوی وجود ندارد<ref>[https://lorestan.iqna.ir/fa/news/4079193/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B6%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF مسجد سلامت معنوی جامعه را تضمین می‌کند]</ref> و زمینه ساز بروز آسیب‌های اجتماعی نظیر نزاع¬های خیابانی، دزدی، اعتیاد و قتل می-گردد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/2749340/%D8%AF%DA%86%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B6%D8%B9%D9%81-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%85 دچار بحران ضعف سلامت معنوی در جامعه هستیم]</ref>