عید (ریشه)
ریشه «عید» (ˁYD)؛ عید، روز تجمع و جشن. این واژه تنها یک بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
عيد: تَكُونُ لَنا عِيداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا مائده: 114. عيد را از آن عيد گويند كه هر سال عود ميكند و تكرار ميشود. لفظ عيد فقط يكبار در قرآن مجيد آمده است (قاموس قرآن، ج5، ص68).
ساخت‌های صرفی در قرآن
عِید (اسم): 1 بار
ریشه‌شناسی
| زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
| قرآن | عِید | عِید | عِید | عيد: تَكُونُ لَنا عِيداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا مائده: 114 | قاموس قرآن، ج5، ص: 67 | |
| آفروآسیایی | *ʕindaw- | عندو | community, fraternity, tribe, family, people (orig. of individuals equal in age or/and social status?) | جامعه، برادری، قبیله، خانواده، مردم (در اصل. افراد مساوی از نظر سن و یا موقعیت اجتماعی؟) | 1 عید: زمان تجمع؟ | |
| سامی | *ʕīd-at- ~ *ʕidd- | عد | 'assembly, gathering of people' | "مجمع، تجمع مردم" | 1 عید: زمان تجمع؟ | |
| اگاریتی | ʕdt | عدت | 'asamblea' (ʕ. ilm 'la asamblea de los dioses') | مجمع- مجمع خدایان | [Olmo old 599] | |
| عبری | ʕēdā | عِدَ | 'gathering; swarm (of bees); company, band; troop, congregation; the (official) congregation of Israel' | اجتماع، ازدحام (زنبورها)؛ شرکت، گروه موسیقی؛ سپاه، جماعت؛ همایش (رسمی) اسرائیل' | [KB 789-90] | |
| آرامی یهودی | ʕēdā | عِدَ | 'assembly, congregation; court; prayer meeting' | 'مجمع، جماعت; دادگاه؛ مجلس دعا | [Ja 1043] | |
| سریانی | ʕēdǝtā (ex HBR ʕēdā nuper sumptum ?) | عِدتَ (ِخ عِدَ نُفِر سُمفتُم ) | 'ecclesia' | "کلیسا" | [Brock 515] | |
| گعز | (?) ʕǝd | عد | 'man, male, husband', pl. ʕǝdaw, ʔaʕǝdāw 'men, people' | «مرد، نر، شوهر»، "مردها، مردم" | [LGz 56] | |
| عربی | ʕidd- | عِدد- | 'grand nombre, foule, grand quantite; ami, camarade; pareil, égal' 'compter, supputer; ê. en petit nombre' | تعداد زیاد، جمعیت، مقدار زیاد؛ دوست، رفیق؛ همان، مساوی، شمارش، محاسبه، به تعداد کم | [BK 2 187], cf. ʕdd | |