سوره یونس

سوره یونس؛ دهمین سوره قرآن کریم است که در جزء یازدهم آمده است. این سوره که یک سوره مکی است ۱۰۹ آیه دارد، در ترتیب نزول، پنجاه و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است.

برای مشاهده متن سوره اینجا کلیک کنید.

معرفی سوره

سوره یونس ۱۰۹ آیه، ۱۸۴۴ کلمه و ۷۵۹۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجم، جزو سوره‌های مئون و به‌اندازه دوسوم یک جزء است. سوره یونس چهارمین سوره‌‌ایی است که با حروف مقطعه آغاز می‌شوند دلیل نامگذاری این سوره، بیان داستان حضرت یونس و ماجرای نجات یافتن قوم حضرت یونس(ع) از عذاب الهی است. در داستان حضرت یونس آمده است که ایشان برای هدایت، به سمت قومی رفت اما از بین آنها فرار کرد و سوار کشتی شد. نهنگ او را بلعید و سپس نجات داده شد و بار دیگر به سوی آن قوم فرستاده شد و مردم به وی ایمان آوردند.در این سوره علاوه بر داستان حضرت یونس، به ماجرای دیگر پیامبران نیز اشاراتی شده است. از جمله به داستان حضرت نوح، ساخت کشتی و گرفتار شدن قوم حضرت نوح در طوفان؛ همچنین به داستان حضرت موسی و دعوت از فرعون، تقابل با ساحران و معجزه عبور از دریا و غرق شدن فرعونیان اشاره شده است. علاوه بر آن به سختی‌های پیامبر اسلام(ص) در مواجهه با مشرکین نیز پرداخته است. مشرکین معجزات پیامبر مخصوصاً قرآن کریم را زیر سؤال می‌بردند، از این رو قرآن کریم آنها را به چالش می‌کشاند تا کاری مانند معجزات پیامبر انجام دهند.

هدف این سوره تأکید بر مسئله توحید است. به گفته برخی مفسران این سوره بعد از آنکه مشرکین، مسئله وحى و معجزات پیامبر را انکار کردند و قرآن را سحر و جادو خواندند نازل شده است.در سوره یونس آیاتی در مورد مسائلی از جمله بیان نشانه های قدرت خداوند، دلایل اثبات وجود خدا، وحی، نبوت و بعثت پیامبران آمده است. آیاتی از این سوره نیز از لجاجت و سرسختی بت‌پرستان سخن می‌گوید و آنان را به ذات حقیقی شان دعوت می کند. در این سوره از این افراد به عنوان کسانی یاد می شود که در هنگام مشکلات به یاد خدای یکتا می‌افتند.

محتوای سوره

سوره یونس از مسئله وحی و مقام پیامبر(ص) و نشانه‌های عظمت آفرینش و ناپایداری این دنیا سخن می‌گوید و به آخرت دعوت می‌کند. در این سوره داستان طوفان نوح، سرگذشت موسی و فرعونیان نیز آمده است. از آیات مشهور سوره یونس، آیه ۳۸ است که با مخالفان پیامبر(ص) تحدی می‌کند و آنان را به این فرا می‌خواند که اگر راست می‌گویند، سوره‌ای مانند یکی از سوره‌های قرآن بیاورند. گفته شده این تحدی نشان معجزه‌ بودن قرآن است.

هدفدار بودن خلقت

در آیه پنجم سوره یونس «هُوَ الَّذي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنينَ وَ الْحِسابَ ما خَلَقَ اللَّهُ ذلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ؛ اوست آن كه خورشيد را فروغ بخشيد و ماه را منور ساخت و برايش منازلى معين كرد تا از شمار سال‌ها و حساب آگاه شويد. خدا همه اينها را جز به حق نيافريد و آيات را براى مردمى كه مى‌دانند به تفصيل بيان مى‌كند»؛ خداوند متعال می‌فرماید که عالم خلقت (خورشید و ماه و ...) را به حق و بر اساس حکمت آفریده است و این حکمت‌ها و نشانه‌ها را برای مردم خوش‌فهم بیان می‌کند. لذا خلقت الهی هم هدف دارد و هم دارای حکمت، اسرار و رموز قابل فهم است، خداوند متعال برای کسانی که طالب دریافتن این حکمت هستند راهکاری را ارئه می‎دهد که در آیه ششم سوره یونس آمده است «إِنَّ فِي اخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ؛ درآمد و شد شب و روز و آنچه خدا در آسمان‌ها و زمين آفريده است براى پرهيزگاران عبرتهاست.»

تحدی

خداوند در آیه38 سوره «قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَ ادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن کنتُمْ صَادِقِین﴿۳۸﴾»(بگو اگر راست می‌گویید، جز خدا هر که را که می‌توانید به یاری بخوانید و سوره‌ای همانند آن بیاورید.) به مساله تحدی اشاره داشته است. خداوند در پنج آیه از قرآن با مخالفانِ پیامبر(ص)، تحدی (مبارزه‌طلبی) کرده است که آیه ۳۸ سوره یونس یکی از آن آیات است. تحدی یعنی دعوت کردنِ منکران و مخالفان نبوت به اینکه مثل و مانند معجزات پیامبر(ص) را بیاورند. تحدی (در این آیه و آیات دیگر) دلیلی بر معجزه بودن قرآن، بلکه معجزه بودن هر سوره از قرآن است.

فضایل سوره

تلاوت این سوره از پیامبر اسلام(ص) روایت است هر کس سوره یونس را بخواند، خداوند ده برابر کسانی که حضرت یونس(ع) را تصدیق یا تکذیب کرده‌اند و کسانی که همراه فرعون غرق شدند، حسنه می‌دهد. از امام صادق(ع) نیز نقل شده هر که سوره یونس را در هر دو یا سه ماه (یک بار) بخواند، ترس اینکه از جاهلان باشد برای او نیست، و در روز قیامت از مقربان خواهد بود.

منابع

خبرگزاری ایکنا

فهرست سوره‌ها

سوره قبلی: 1.-

2.-

سوره بعدی: 3.-

۱.الفاتحة ۲.البقرة ۳.آل عمران ۴.النساء ۵.المائدة ۶.الأنعام ۷.الأعراف ۸.الأنفال ۹.التوبة ۱۰.يونس ۱۱.هود ۱۲.يوسف ۱۳.الرعد ۱۴.ابراهيم ۱۵.الحجر ۱۶.النحل ۱۷.الإسراء ۱۸.الكهف ۱۹.مريم ۲۰.طه ۲۱.الأنبياء ۲۲.الحج ۲۳.المؤمنون ۲۴.النور ۲۵.الفرقان ۲۶.الشعراء ۲۷.النمل ۲۸.القصص ۲۹.العنكبوت ۳۰.الروم ۳۱.لقمان ۳۲.السجدة ۳۳.الأحزاب ۳۴.سبإ ۳۵.الفاطر ۳۶.يس ۳۷.الصافات ۳۸.ص ۳۹.الزمر ۴۰.غافر ۴۱.فصلت ۴۲.الشورى ۴۳.الزخرف ۴۴.الدخان ۴۵.الجاثية ۴۶.الأحقاف ۴۷.محمد ۴۸.الفتح ۴۹.الحجرات ۵۰.ق ۵۱.الذاريات ۵۲.الطور ۵۳.النجم ۵۴.القمر ۵۵.الرحمن ۵۶.الواقعة ۵۷.الحديد ۵۸.المجادلة ۵۹.الحشر ۶۰.الممتحنة ۶۱.الصف ۶۲.الجمعة ۶۳.المنافقون ۶۴.التغابن ۶۵.الطلاق ۶۶.التحريم ۶۷.الملك ۶۸.القلم ۶۹.الحاقة ۷۰.المعارج ۷۱.نوح ۷۲.الجن ۷۳.المزمل ۷۴.المدثر ۷۵.القيامة ۷۶.الانسان ۷۷.المرسلات ۷۸.النبإ ۷۹.النازعات ۸۰.عبس ۸۱.التكوير ۸۲.الإنفطار ۸۳.المطففين ۸۴.الإنشقاق ۸۵.البروج ۸۶.الطارق ۸۷.الأعلى ۸۸.الغاشية ۸۹.الفجر ۹۰.البلد ۹۱.الشمس ۹۲.الليل ۹۳.الضحى ۹۴.الشرح ۹۵.التين ۹۶.العلق ۹۷.القدر ۹۸.البينة ۹۹.الزلزلة ۱۰۰.العاديات ۱۰۱.القارعة ۱۰۲.التكاثر ۱۰۳.العصر ۱۰۴.الهمزة ۱۰۵.الفيل ۱۰۶.قريش ۱۰۷.الماعون ۱۰۸.الكوثر ۱۰۹.الكافرون ۱۱۰.النصر ۱۱۱.المسد ۱۱۲.الإخلاص ۱۱۳.الفلق ۱۱۴.الناس