سمن (ریشه)

ریشه «سمن» (SMN)؛ چاق، فربه. این ریشه 4 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

سمن: (بفتح س) چاقى. در اقرب گويد: «سَمِنَ‏ سَمَانَةً و سَمْناً كثر لحمه و شحمه ضدّ هزل». «لا يُسْمِنُ‏ وَ لا يُغْنِي مِنْ جُوعٍ» غاشيه: 7. نه فربه ميكند و نه سير. سمين: چاق‏ «فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ‏ سَمِينٍ‏» ذاريات: 26. آهسته پيش اهلش رفت و گوساله چاقى آورد (قاموس قرآن، ج3، ص328).

ساخت‌های صرفی در قرآن

اَسمَنَ (فعل باب افعال): 1 بار

سَمین (صفت فعیل): 3 بار

ریشه‌شناسی

زبان لفظ لفظ با آوانویسی عربی معنای انگلیسی معنای فارسی توضیح منبع
قرآن اَسمَنَ اَسمَنَ اَسمَنَ سمن: چاقى قاموس قرآن، ج‏3، ص: 328
آفروآسیایی *sim-an- ~ *sin-am- سم oil, fat, (fat) milk روغن، چربی، (چربی) شیر
سامی *šam(a)n- {} *sam(a)n- شمن fat (also oil) چربی (همچنین روغن)
اکدی šamnu (NA also šamanu) شَمنُ (NA َلسُ شَمَنُ) 'oil, fat' OB on "روغن، چربی" [CAD š1 321], [AHw 1157]
اگاریتی šmn شمن 'Ol (ö), Fette' چربی ها [Aist 309]
فنیقی šmn شمن 'oil' روغن [T 323]
عبری šämän شَمَن 'Fett, Oel' چربی- روغن [KB deutsch 1449].
آرامی OFF PLM šmn   شمن 'oil' روغن [HJ 1163]
آرامی یهودی šǝman (šumnā) شمَن (شُمنَ) 'fat' 'fat' "چاق" "چربی" [Ja 1536, 1597]; šwmn
سریانی šumnā شُمنَ 'pinguedo' چاق بودن [Brock 786]
آرامی جدید MAL šomna شُمنَ 'Butter' 'fat (a.), stout' 'چربی'، چاق، تنومند [Berg 91] MMND šamīna
مندایی šamina, šumna شَمِنَ\ شُمنَ 'fat' چربی [DM 443, 455]
جبالی šɛ̃n شِ̃ن 'fat, fatness' چاق، چاقی [JJ 262] (<*šVmn-)
عربی samn- سَمن- 'graisse' چاق [BK 1 1143].

منابع

سمن (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2