زلیخا

زلیخا؛ همسر عزیز مصر.

معرفی زلیخا

زلیخا زن عزیز مصر بود. افزون بر حکایت این زن با حضرت یوسف (ع) در سوره یوسف، یک بار به صورت «امرأته» و دوبار به لفظ «امرأت العزیز» در همین سوره یاد شده است. نام وی را «زلیخا» به ضم را و فتح لام دانسته اند گویند او در مغرب زاده شد و نامش به زبان سریانی «راعیل» بود.

قضیه یوسف و زلیخا در قرآن

خلاصه حکایت او در قرآن کریم چنین است که وقتی عزیز مصر یوسف را از کاروانیان خرید به همسرش توصیه کرد که او را گرامی بدارد، اما عشق یوسف در دل زليخا جای کرد و او از آتش عشق سوختن گرفت و چاره ای جز آشکار ساختن عشق خویش نیافت. در نتیجه ترفندها به کار بست تا یوسف (ع) را از پاکدامنی خویش به در کند. اما وقتی با سرسختی و خویشتنداری يوسف (ع) روبه رو شد ناکام گشت و چاره ای جز این نیافت که به زور یوسف (ع) را وادارد که تمنای او را بپذیرد. یوسف (ع) هم به حکم طبیعت بشری خواست به او گرایش یابد اما به فضل و لطف الهی بر نفس خویش چیره شد و از چنگ آن زن گریخت و زن چنگ انداخت و پیراهنش را درید آنگاه شوهرش را بر آستانه در یافتند و زن عزیز یوسف (ع) را متهم به خیانت به سرور خویش کرد. آنگاه شاهدی به دلیل آنکه پیراهن یوسف (ع) از پشت دریده شده بود به بیگناهی او حکم کرد. حکایت عشق یوسف (ع) در دل زلیخا در شهر شایع شد و زنان پشت سر همسر عزیز مصر سخنها گفتند. زلیخا نیز برای آنکه خود را در عشق سوزناکش تبرئه کند، آنان را دعوت کرد و به هر یک چاقویی داد تا میوه پوست کنند، آنگاه به يوسف فرمان داد که بر آنان برآید. چون یوسف (ع) ظاهر شد همگی اختیار از کف دادند و از غفلت به جای میوه با چاقو دست خویش را بریدند و از زیبایی یوسف (ع) در شگفت شدند و زلیخا را در عشق خود محق یافتند، اما غائله با اثبات بی گناهی یوسف(ع) خاتمه نیافت. به ترفند زن عزیز و به دستور وی یوسف(ع) را به زندان بردند و یوسف(ع) به شکرانه آنکه خداوند او را از مکر زنان حفظ کرده و توانسته است پاکدامنی ورزد به درگاه الهی عرض کرد: «خداوندا زندان برای من از آنچه این زنان مرا به سوی آن میخوانند خوشتر است. تا اینکه حکایت زندان و همبندان و خواب عزیز و رهایی دوباره یوسف پیش آمد و دوباره یوسف پای فشرد و حاضر به رهایی از زندان نشد و قاصد را برگرداند که از عزیز مصر بپرسد حکایت آن زنانی که درباره او چنین ترفند به کار بستند چه بود. عزیز نیز از کاروبارشان پرسید و زلیخا به بی گناهی یوسف (ع) گواهی داد. در داستانها گفته اند که سرانجام عزیز مصر وفات یافت و يوسف (ع) با همسر وی ازدواج کرد، اما این موضوع از نصوص شرعی ثابت نیست.

منابع

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.