اعدام
اعدام؛ کشتن مجرم به عنوان مجازات. از مجازات‌های قدیمی در میان افراد بشر می‌توان اعدام را نام برد. در این نوع مجازات، مجرم بوسیله اسلحه، به دار آویختن، به صلیب کشیدن و یا دیگر روش‌ها به قتل می‌رسد. از موارد اعدام در اسلام می‌توان به قصاص نفس اشاره کرد که قرآن از آن به عنوان مایه حیات یاد کرده است. در کشورهای اسلامی همچون عربستان و بحرین اعدام‌ها به سبب رنگ و بوی فرقه‌ای، همواره مورد محکومیت دیگران قرار گرفته است.
تعریف
اعدام از ریشه «ع د م» در لغت به معنای از بین بردن، کشتن و نیز هلاک کردن آمده است[۱] و در اصطلاح فقه و حقوق عبارت است از مجازات مرگ برای ارتکاب جرمهایی خاص که از سوی دادگاه یا مراجع دیگر صادر می‌شود.[۲][۱] این مجازات با به دار آویختن، به صلیب کشیدن و تیرباران کردن مجرم یا روشهایی دیگر به اجرا در می‌آید.
پیشینه
«اعدام» را می‌توان سخت‌ترین مجازات در تاریخ بشریت نام نهاد. قدیمی‌ترین سند یافت شده برای اجرای اعدام به 18 قرن پیش از میلاد باز می‌گردد که در آن 25 جرم چنین مجازاتی را داشته‌اند. در یونان باستان نیز تحت قوانین دراکو اعدام به طور گسترده انجام می‌شده است. [۳] در میان ادیان ابراهیمی پیش از اسلام، مجازات اعدام در میان یهود نیز جریان داشته است که شباهت‌های فراوانی با این حکم در اسلام دارد.[۴]
اعدام در اسلام
قصاص نفس
از موارد مجازات اعدام در اسلام، قتل نفس محترمه است. در عصر حاضر انتقادهای بسیاری به این حکم الهی شده است. مهم‌ترین آیه قرآن که نشان دهنده منطق اسلام و پاسخ‌گوی بسیاری شبهات در این زمینه است آیه 179 سوره بقره است: «وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ و اى خردمندان، شما را در قصاص زندگانى است، باشد كه به تقوا گراييد». این آیه، قصاص را ضامن حيات و ادامه بقا دانسته است و از این‌رو روشن می‌شود اشکالاتی همچون خشونت و انتقام ستیزی در مسئله اعدام، جایی در منطق اسلام ندارند.[۵]
عدم قصاص پدر در قتل فرزند
قصاص پدری که فرزند خود را به قتل رسانده است به اتفاق فقها جایز نیست، بلکه در کلمات فقهای امامیه تصریح به اجماع بر آن شده است. حکمت عدم قصاص پدر، حق بزرگ او بر فرزند است که در روایات صحیحه به آن تصریح شده است. در صحیحه محمد بن مسلم از رسول خدا (ص) سوال شد چه کسی بیشترین حق را بر مرد دارد؟ رسول خدا (ص) فرمود: «پدر».[۶] البته این از مصالح و حکمت‌های حکم است نه علت، که حکم دائر مدار آن باشد.[۷]
اعدام در ملأ عام
برخی روشن‌فکران به اجرای اعدام در ملأعام انتقاد دارند اما آیات قرآن به ما اجازه این کار را داده است. در آیه ۲ سوره نور در مورد نحوه اجرای مجازات مرد و زن زنا کار آمده است: «وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛ و بايد گروهى از مؤمنان در كيفر آن دو حضور يابند». تعدادی از فقها با استناد به همین آیه حضور عده‌ای از مؤمنین را واجب می‌دانند.[۸] آیه دیگر که به به طور ضمنی، اجرای حکم اعدام را علنی اعلام نموده آیه ۳۳ مائده است.[۹]
اعدام در کشورهای اسلامی
کشورهای اسلامی همچون عربستان سعودی در میان کشورهایی با بالاترین آمار اعدام در دنیا قرار دارند. اعدام‌هایی که در عربستان و برخی کشورهای عربی با سوگیری‌های فرقه ای و سیاسی انجام می‌شود همواره مورد محکومیت مردم دیگر کشورهای مسلمان، بخصوص شیعیان و برخی نهادهای بین المللی بوده است.
عربستان
در یک مورد در عربستان 81 نفر همزمان در لیست اعدام قرار گرفتند که اکثراً تبعه سعودی، ۷ نفر تبعه یمن و ۱ نفر نیز تبعه سوریه بودند. در بیانیه دولت سعودی این افراد به علت ریختن خون بی‌گناهان، تجاوز به مقدسات دینی، حمله به عبادتگاه‌ها و تعدادی از اماکن دولتی حیاتی که برای اقتصاد کشور اهمیت بنیادی دارد، زیر نظر گرفتن تعدادی از مقامات و اتباع خارجی و حمله به آن‌ها، زیر نظر گرفتن نیروهای امنیتی و قتل آن‌ها و مثله کردن اجساد برخی از آن‌ها، کار گذاشتن مین، ارتکاب جرائمی نظیر ربودن، شکنجه، تجاوز به عنف، سرقت مسلحانه و قاچاق سلاح و مهمات به داخل عربستان به اعدام محکوم شدند.[۱۰]
این حکم مورد انتقاد شدید مردم دیگر کشورها،[۱۱] مقامات،[۱۲] نهادها و گروه‌های ملی و بین المللی همچون سازمان ملل،[۱۳] جنبش حزب‌الله لبنان،[۱۴] مرکز اسلامی امام علی(ع) در استکهلم سوئد،[۱۵] شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی،[۱۶] مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مجمع جهانی تقریب مذاهب، جامعة المصطفی(ص) العالمیة، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و ستاد حقوق بشر[۱۷] قرار گرفت.
در دو اعدام فرقه ای دیگر توسط سعودی ها، دو جوان شیعه بحرینی[۱۸] و یک جوان شیعه عربستانی در شرق این کشور[۱۹] اعدام شدند که این موارد نیز مورد انتقاد قرار گرفتند. [۲۰]نکته عجیب در محکومیت‌های این اعدام‌ها حضور کمرنگ نهادهای غربی در میان بیانه دهندگان بود. [۲۱]
بحرین
در دی ماه 1395 اعدام سه جوان شیعه بحرینی اعتراضات زیادی را متوجه آل خلیفه نمود و گروه‌های معترض آن را «روزی سیاه» در تاریخ این کشور خواندند.[۲۲]
منابع
ایکنا
ارجاعات
- ↑ ترتیب العین، ص 521، «عدم»؛ لغت نامه، ج 2، ص 2507، «اعدام».
- ↑ اصطلاحات و عناوین جزایی، ص 58؛ المصطلحات الفقهیة والقانونیه، ص 60.
- ↑ دانشنامه بریتانیکا.
- ↑ مطالعه تطبیقی «اعدام» در اسلام و یهود در فصلنامه «معرفت ادیان»
- ↑ فلسفه قصاص و پاسخ به چند شبهه؛ چرا پدر برای قتل فرزندش قصاص نمی‌شود / تبیین دیدگاه قرآن
- ↑ وسایل الشیعه ج ۲۰ ص ۱۵۸.
- ↑ فلسفه قصاص نشدن پدر در قتل فرزند چیست
- ↑ فلسفه اعدام در ملأعام از منظر آیات قرآن و تاریخ اسلام
- ↑ «إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَاداً أَنْ يُقَتَّلُوا...؛ سزاى كسانى كه با [ دوستداران ] خدا و پيامبر او مىجنگند و در زمين به فساد مىكوشند ، جز اين نيست كه كشته شوند...» (مائدة/ 33).
- ↑ اعدام ده‌ها نفر در عربستان سعودی
- ↑ تظاهرات مردم بصره در اعتراض به اعدام شیعیان در عربستان
- ↑ دولت‌های جهان بی‌عملی نسبت به اعدام دسته‌جمعی در عربستان را کنار بگذارند
- ↑ سازمان ملل اعدام دسته‌جمعی در عربستان سعودی را محکوم کرد
- ↑ محکومیت اعدام گسترده زندانیان در عربستان سعودی
- ↑ مرکز اسلامی سوئد جنایت عربستان در اعدام دسته‌جمعی را محکوم کرد
- ↑ اعدام ۸۱ نفر در عربستان با چراغ سبز آمریکا بوده است
- ↑ بیانیه پنج نهاد فرهنگی و حقوقی در محکومیت اعدام در عربستان
- ↑ سعودی با ارتکاب هر حماقتی علیه شهروندان بحرینی هزینه چند برابری خواهد داد
- ↑ . اعدام یک جوان شیعه در استان الشرقیه در عربستان سعودی
- ↑ واکنش نجباء به صدور حکم اعدام برای دو جوان شیعی در عربستان
- ↑ اعدام قرون وسطایی ۸۱ بی‌گناه سند دروغ بودن اصلاحات بن‌سلمان است
- ↑ اعدام سه جوان شیعی؛ نقطه‌ای سیاه در تاریخ بحرین