آرمان گرایی
آرمان‌گرایی؛ کمال‌طلبی. آرمان‌گرایی، به معنای علاقه به وضعیت مطلوب و دلخواه است. در آیات قرآن انسان آرمانی باتقوا و مقید به ارزش‌های اخلاقی است و در جهت رسیدن به سعادت و کمال حقیقی تلاش می‌کند. یکی از شاخصه‌های آرمان‌گرایی انسان مؤمن، انتظار ظهور حضرت مهدی (عج) و رسیدن به وضعیت آرمانی و سعادت حقیقی در پرتو گسترش و اجرای دستورات دین است.
آرمان‌گرایی دینی
آرمان‌گرایی در حوزۀ دین از اهمیت بالایی برخوردار است و موجب جهت‌دهی مثبت و هدف‌گذاری صحیح در روند زندگی فرد و جامعه می‌شود. آرمان‌گرایی دینی روح انسان را بزرگ می‌کند و انسان را به سمت اهداف صحیح و کمال حقیقی هدایت می‌کند. برای همین، یکی از راه‌های تربیتی نسل جوان و سوق‌دادن آنها به سمت ارزش‌های صحیح اخلاقی، تقویت روحیۀ آرمان‌خواهی حقیقی و تلاش برای ایجاد وضعیت مطلوبی که سعادت و کمال حقیقی را در پی داشته باشد، است.[۱] آرمان‌گرایی باید با واقع‌گرایی همراه باشد. ایده‌آل‌گرایی با آرمان‌گرایی متفاوت است. انسان باید ضمن آرمان‌خواهی، واقع‌گرایانه عمل و زندگی کند. زندگی اجتماعی و شرایط جامعه واقعیاتی را بر ما تحمیل می‌کنند که خارج از محدودۀ اختیارات ما هستند؛ بنابراین باید مطابق با واقعیات موجود اهداف صحیح و متعالی برای خود تعیین و در راه رسیدن به آنها تلاش کنیم. ویژگی‌های جامعه و فرد مطلوب و آرمانی در قرآن مطرح شده است.[۲] با بررسی آیات قرآن و حرکت در جهت ویژگی‌های فرد و جامعۀ آرمانی، می‌توان به سعادت و کمال مطلوب دست پیدا کرد. البته اگر فردی با ویژگی‌های انسان آرمانی که در آموزه‌های اسلامی آمده فاصله دارد، نباید ناامید و دلسرد شود؛ بلکه باید برای دستیابی به شرایط مطلوب برنامه‌ریزی و تلاش کند.[۳] آرمان‌گرایی باید در حوزۀ فکر باشد؛ اما در حوزۀ عمل باید مطابق با امکانات رفتار کنیم. مهم‌ترین عامل رشد فرد و جامعه آرمان‌گرایی و کمال‌طلبی است؛ اما بر اساس روایتی از امام علی (ع) که می‌فرماید: «لکلِ شیءٍ آفةٌ؛ برای هر چیزی آفتی است.»، وسواس فکری آفت آرمان‌گرایی است. وسواس و عدم واقع‌بینی در پیمودن راه کمال، موجب ناامیدی و انحراف از مسیر اصلی می‌شود. پیامبر اسلام(ص) فرموده است: «مُدَارَاةُ اَلنَّاسِ نِصْفُ اَلْإِیمَانِ»؛ یعنی باید واقع‌بین باشیم و نباید در عمل سخت‌گیری کنیم.[۴] متفکران معتقدند، آرمان‌گرایی و امید با هم مرتبط هستند. امیدواری، فرد و جامعه را به تغییر وضعیت موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب هدایت می‌کند. از سوی دیگر، ایمان به خداوند در ایجاد امید و تلاش برای رسیدن به کمال و وضعیت دلخواه مؤثر است. ایمان به خداوند و حمایت الهی، امید به بقای همراه با خوشبختی و آرامش را در دل‌وجان مؤمنان ایجاد و محرک مناسبی در جهت آرمان‌گرایی است. انسان‌های باایمان و آرمان‌خواه، با شرایط اجتماعی و سیاسی نامطلوب مخالفت می‌کنند. نکتۀ قابل‌توجه این است که برخی از مؤمنان و پیروان ادیان، فقط آرمان‌خواه عقیدتی هستند؛ ولی در عمل برای حرکت به سمت وضعیت مطلوب تلاش نمی‌کنند؛ اما برخی دیگر، علاوه بر اعتقاد به ظهور منجی و امید به ایجاد وضعیت مطلوب، در عمل نیز در جهت فراهم‌کردن زمینه‌های فرج تلاش می‌کنند.[۵]
ارتباط آرمان‌گرایی و انتظار ظهور منجی
ایمان به خداوند و صدق وعده‌های الهی، موجب می‌شود انسان در برابر ظلم و وضعیت نامطلوب مخالفت کند و برای رسیدن به وضعیت مطلوب و آرمانی تلاش کند. نارضایتی انسان‌های مؤمن و آرمان‌خواه نسبت به وضعیت موجود جهان، فلسفۀ انتظار ظهور منجی موعود و رسیدن به کمال متعالی در سایة منجی آخرالزمان را توجیه می‌کند. در آموزه‌های اسلامی و بر اساس آموزه‌های برخی دیگر از ادیان الهی، انسان منتظر تلاش می‌کند تا اجتماع و جهان را به سمت کمال و مبارزه با ظلم هدایت کند تا شرایط ظهور منجی را فراهم نماید. با این دیدگاه، مؤمنان آرمان‌گرا با تلاش برای ساختن جامعۀ آرمانی و به‌دور از فساد و ظلم، زمینه را برای تعجیل در ظهور منجی آخرالزمان فراهم می‌کنند. مؤمنان آرمان‌زیست سعی دارند خود با کمک به تشکیل جامعۀ آرمانی شرایط ظهور مهدی موعود (عج) را فراهم کنند.[۶] منتظران واقعی فرج، افراد آرمان‌گرایی هستند که اهداف متعالی در زندگی دارند و در کنار تلاش برای موفقیت‌های خانوادگی و اجتماعی، تلاش برای سعادت بشریت را نقطۀ عطف مسیر زندگی خود قرار می‌دهند و راه اصلی سعادت بشریت و رسیدن به جامعه و دنیایی آرمانی و ایده‌آل را، التزام به دستورات دین و تلاش برای ظهور مهدی موعود (عج) می‌دانند. از نظر این افراد، مهدی موعود (عج)، انسان کامل و برگزیده‌ای است که به اذن خدا ظهور می‌کند و با گسترش دین الهی و عدالت در سراسر جهان، بشر را به سمت وضعیت آرمانی و مطلوب هدایت می‌کند.[۷]
منابع
ایکنا
ارجاعات
- ↑ . آرمان‌گرایی دینی روح انسان را بزرگ می‌کند؛ روحیه آرمان‌خواهی، لازمه تربیت دانش‌آموز انقلابی است.
- ↑ . التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِین؛ «آن مؤمنان همان توبه‌کنندگان پرستندگان سپاسگزاران روزه داران رکوع کنندگان سجده کنندگان وادارندگان به کارهای پسندیده بازدارندگان از کارهای ناپسند و پاسداران مقررات خدایند و مؤمنان را بشارت‌ده.» (توبه/112)
- ↑ . مفتح تشریح کرد: ضرورت آرمان‌گرایی واقع نظر.
- ↑ . آرمان‌گرایی و کمال‌طلبی در حوزه فکر و نظر باشد؛ سرپرست دانشگاه علامه طباطبایی: اندیشه علامه طباطبایی تلفیق بهنجار آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی است.
- ↑ . تفکر مهدویت در ایران؛ آرمان‌خواهیم یا آرمان‌زیست.
- ↑ . تفکر مهدویت در ایران؛ آرمان‌خواهیم یا آرمان‌زیست.
- ↑ . آرمان‌خواهی؛ ویژگی منتظر امام زمان (عج).