نسخه بیرمنگام

نسخه بیرمنگام؛ نسخه قدیمی از قرآن است که بخش هایی از آیات قرآن شامل سوره کهف، طه و مریم در آن نوشته شده است. این نسخه در کتابخانه دانشگاه بیرمنگام انگلیس نگهداری می شود. قدمت این نسخه، با آزمایش های کربنی به دوره پیامبر(ص) می رسد. البته، در مورد قدمت آن ادعاهای مختلف و گمانه زنی هایی همانند رسیدن زمان کتابت آن به دوره پیش از اسلام، دوره ابوبکر خلیفه اول و یا دوره عثمان بن عفان خلیفه سوم میان مورخان انگلیسی و یا دیگر اندیشمندان وجود دارد. برای پاسخ به این ادعاها و پایان دادن به گمانه زنی ها نیاز است که متخصصان در حوزه نسخه های خطی و قرآنی با استفاده از علوم خط شناسی تمام تلاش های خود را بنمایند تا تخمین دقیقی از قدمت این نسخه بدست آید.

معرفی نسخه بیرمنگام

نسخه بیرمنگام به نسخه خطی از قرآن گفته می شود که دانشگاه بیرمنگام انگلیس آن را ارائه داده است و این نسخه بخشی از مجموعه مینگانا از 3000 نسخه خطی خاورمیانه است که توسط کتابخانه تحقیقاتی Cadbury در دانشگاه بیرمنگام بریتانیا نگهداری می-شود. این نسخه، متعلق به قرن اول هجری بین سال‌های ۵۶۸ تا ۶۴۵ میلادی بوده است که بر روی پوست حیوان و به خط حجازی نوشته شده است. براساس آزمایش‌های انجام شده با رادیو کربن، این قرآن می‌تواند یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآن جهان باشد. آزمایش‌های انجام شده با دقت 4/95 درصد بر روی برگه‌های قرآن نشان می‌دهد که به احتمال قوی این نسخه از قرآن در زمان حیات پیامبر(ص) یا کمی پس از رحلت پیامبر(ص) بوده است.

البته، برخی نیز قدمت آن را به زمان «ابوبکر» خلیفه اول، «عثمان بن عفان»، خلیفه سوم دانسته-اند. این نسخه خطی قرآن شامل بخش‌هایی از سوره‌های ۱۸ تا ۲۰(سوره کهف، مریم و طه) قرآن است که بدون نقطه و اعراب گذاری نوشته شده است. علاوه بر این، از نظر اصالت و صحت متن، این نسخه از نظر شباهت کلمات 100درصد، شباهت از نظر کارکترها بدون در نظر گرفتن الف ساکن 100درصد و شباهت از نظر کارکترها با در نظر گرفتن الف ساکن 7/99 درصد با بخش هایی از سوره مریم و طه در قرآن امروز( به روایت حفص) مطابقت دارد.

بررسی ادعای مورخان انگلیسی در مورد نسخه بیرمنگام

برخی مورخان انگلیسی با استفاده از آزمایش های کربنی ادعا می کنند که نسخه بیرمنگام متعلق به دوره پیش از پیامبر(ص) است؛ درصورتی که قدیمی‌ترین نسخه‌هایی که تاکنون کشف شده، همان نسخه‌های یمنی است که قبل از نسخه‌های بیرمنگام کشف شده بود که به سال ۱۰۰ هجری قمری بر‌می‌گردد و قبل از آن نیز قرآن‌هایی از سوی لندن و قاهره کشف شد که مربوط به قرن دوم و سوم است.علاوه بر این، تنها آزمایش‌های کربن ۱۴ در تشخیص قدمت نسخه خطی دقیق نیست و امکان خطای علمی در آزمایشات وجود دارد. از این رو، علاوه بر آزمایشات کربنی باید از خط‌شناسی کمک گرفت و از نظر نوع کاغذ، جوهر و خط قدمت نسخه را مورد بررسی قرار داد.

منابع

ایکنا

دانشنامه حوزه

نشر معارف اهل بیت

ویکی پدیا

Sayoud, H. Statistical Analysis of the Birmingham Quran Folios and comparision with the sanaa HDSKD journal, Vol. 4, No. 1, pp. 101-126, December 2018. ISSN 2437-069X.

The Birmingham Qur'an