بلوغ
بلوغ؛ تغییرات طبیعی و جسمی دوره نوجوانی. این تغییرات، علاوه بر رشد جسمی، بلوغ عقلی و دینی را به تدریج برای افراد رقم می‌زند. بلوغ در قرآن کریم با سه تعبیر به کار رفته است که این تعابیر عبارتند از: بلوغ الحلم، بلوغ النکاح و بلوغ اشدَّ.
بلوغ در لغت
بلوغ در لغت، در معنای رسیدن[۱]، رسیدن به چیزی، رسیدن به امری، نزدیک شدن به پایان مقصد (مکان، زمان یا امری دیگر)، کامل شدن و پختن میوه و رسیدن کودک به سنّ رشد به کار رفته است.[۲][۳]
بلوغ در اصطلاح
در کاربردی رایج، بلوغ فرآیندی است که به تغییرات جسمی بدن انسان گفته می‌شود. در مسیر این تغییرات، بدن انسان به رشد جسمی و جنسی می‌رسد. [۴] این رشد توسط سیگنال‌های هورمونی انجام می‌شود که از مغز به غدد جنسی - تخمدان در دختر، بیضه در یک پسر - می-رسد.[۵] با این وجود، محدوده بلوغ، تنها شامل تغییرات زیستی انسان نمی‌شود؛ بلکه بر رشد فکری، اجتماعی، اخلاق و روان فرد نیز اثر می-گذارد.[۶] با رشد فکری و اجتماعی فرد می‌تواند برای ازدواج و زندگی زناشویی اقدام کند.[۷]
بلوغ در قرآن کریم
بلوغ در قرآن با سه تعبیر به کار رفته است.[۸] یکی از این تعابیر، مفهوم «بلوغ‌الحلوم» است.[۹] مفهوم «بلوغ حُلُم»، به معنای رسیدن به احتلام است و احتلام، همان آغاز رشد جنسی و جسمی است.[۱۰] هنگامی که طفل به این حد از رشد جسمی و جنسی رسید، واجب است که هنگام وارد شدن به اتاق استراحت پدر و مادر اجازه بگیرد.[۱۱]یکی دیگر از این مفاهیم، مفهوم «بلوغ النکاح» است.[۱۲] منظور از بلوغ نکاح، رسیدن کودک به شرایط جسمی و جنسی ازدواج است.[۱۳] اما تعبیر سوم، مفهوم «بلوغ اَشُد» است.[۱۴] منظور از بلوغ اَشُدّ، رسیدن کودک به سنی است که در آن نیروی جسمی و عقلی به رشد و شکوفایی می‌رسد.[۱۵] در این صورت، اگر کودکی یتیم باشد و به سن ازدواج یا احتلام برسد، می تواند بدون اجازه قیم خود به اموال خود دسترسی داشته باشد.[۱۶]بنابراین، بلوغ در قرآن، به تغییرات طبیعی و جسمی گفته می‌شود که در نوجوان اتفاق می‌افتد. شخص به وسیله این تغییرات می‌تواند ازدواج کند، صاحب فرزند شود و بر اموال خود مالکیت داشته باشد. با این وصف، بلوغ از منظر قرآن دارای سن خاصی نیست.[۱۷]
منابع
پاورقی‌ها
- ↑ دانشنامه حوزه
- ↑ . ویکی فقه
- ↑ اسلام پدیا
- ↑ . ویکی فقه
- ↑ . ویکی پدیا
- ↑ تأثیرگذاری حرف دیگران در زندگی نشانه عدم بلوغ عقلی است؛زندگی مسالمت‌آمیز زوجین تابع بلوغ عقلی آن‌هاست؛زنگ خطر بلوغ زودرس و ازدواج‌های دیرهنگام در جامعه به صدا درآمده است؛ بررسی ملاک بلوغ از دیدگاه قرآن در پایان‌نامه «والدین و حریم شخصی کودک»؛ بلوغ معنوی و جسمی همراه هم در ازدواج مورد توجه قرار گیرند
- ↑ . شرط اول شكل‌گيری ازدواج نيمه‌مستقل، بلوغ فكری است.
- ↑ . ویکی شیعه، ویکی فقه، ویکی پاسخ، سه نتیجه حاصل از آیات مربوط به بلوغ در قرآن کریم.
- ↑ . وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ؛ «و هنگامى كه كودكان شما بحد بلوغ رسيدند، بايد مثل سايرين كه قبلا اجازه ميگرفتند (در تمام اوقات براى ورود باطاق شما) اجازه بگيرند. بدينسان خدا آيات و احكام خود را براى شما بيان مي دارد و خدا داناى با حكمت است» (نور/59).
- ↑ . دانشنامه حوزه؛ ملاک بلوغ امر تکوینی و تغییرات واقعی است نه سن / تأملاتی در آیات بلوغ‌الحُلُم و بلوغ‌النکاح
- ↑ .بررسی ملاک بلوغ از دیدگاه قرآن در پایان‌نامه «والدین و حریم شخصی کودک»
- ↑ . وَ ابْتَلُوا الْيَتامى حَتَّى إِذا بَلَغُوا النِّكاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا وَ مَنْ كانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَ مَنْ كانَ فَقِيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ وَ كَفى بِاللَّهِ حَسِيباً؛ «يتيمان را مورد آزمايش (تعليم و تربيت) قرار دهيد تا وقتى كه به حد بلوغ و رشد (جسمى و فكرى) برسند و اگر آنها را عاقل و رشيد يافتيد، اموالشان را به آنان برگردانيد و پيش از آنكه بزرگ شوند، اموال آنها را از روى اسراف نخوريد (و حيف و ميل نكنيد) و هر كس (از سرپرستان) بىنياز باشد (از برداشت هزينه مصرف شد،) خوددارى كند و كسى كه نيازمند است بنحو شايستهاى (برابر هزينه مصرفى) از آن بخورد. هنگامى كه اموال آنها را به آنان پس مىدهيد، شاهد بگيريد. در حقيقت خدا تنها براى محاسبه كافى است» (نساء/6).
- ↑ . ویکی شیعه
- ↑ . وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلًا؛ «و هرگز بمال و دارايى يتيم نزديك نشويد؛ مگر از روى نيكى و درستى (و محافظت از آن) تا به رشد و كمال برسد و به عهد و پيمان خود وفادار باشيد كه در برابر عهد و پيمان خويش مسئول هستيد» (إسراء/34).
- ↑ . زندگی مسالمت‌آمیز زوجین تابع بلوغ عقلی آن‌هاست.
- ↑ . ملاک بلوغ امر تکوینی و تغییرات واقعی است نه سن / تأملاتی در آیات بلوغ‌الحُلُم و بلوغ‌النکاح.
- ↑ . ملاک بلوغ امر تکوینی و تغییرات واقعی است نه سن / تأملاتی در آیات بلوغ‌الحُلُم و بلوغ‌النکاح