قمار
قمار؛ یکی از بازی های حرام است که افراد در صورت باخت، ملزم به پرداخت مالی یا دارایی می شوند. این نوع بازی در قرآن به دلایل متعدد حرام شده است و برخی از این دلایل عبارتند از: ترویج فساد و بی بند و باری، ایجاد کینه و دشمنی و از میان رفتن آبروی افراد و ضرر و زیان مالی در بلند مدت.
قمار در اصطلاح
قِمار به هر نوع بازی اعم از سرگرمی یا ورزشی[۱] گفته می شود که فرد در صورت باخت، موظف به پرداخت بهاء یا کالایی می شود. این بازی ها می تواند با ابزار خاص یا بدون آن، انجام شود. طبق نظر فقها، هر بازی که مالی را براساس برد و بخت میان افراد رد و بدل کند، حرام است و درآمد حاصل از آن نیز باید به صاحب آن برگردانده شود.[۲] علاوه بر این، برخی فقیهان حکم حرمت قمار را تا بازی هایی تعمیم داده اند که برای قمار آمده شده؛ ولی برد و باخت در آن وجود ندارد.[۳]
حکم قمار در قرآن
قمار در قرآن به بازی گفته می شود که افراد به واسطه آن، درآمد آسان و قابل توجهی دست پیدا می کند. در آیات قرآنی حتی بازی با ابزارآلات قمار هم نهی شده است. ابزارهایی که برای قمار مورد استفاده قرار می‌گیرند، وسایلی هستند که از آنها برای استفاده می‌شود که در صورت بازنده شدن یک نفر، آن فرد بازنده باید چیزی را به برنده اهدا کند.[۴] در قرآن کریم از واژه مَیسِر[۵] برای بازی قمار استفاده شده است. این عمل به چند دلیل مورد نهی خداوند متعال واقع شده است.[۶] یکی از دلایل آن، جنس پلید و شیطانی بودن قمار است.[۷] از دلایل دیگر حرمت قمار در قرآن، نداشتن منفعت و سود[۸] برای قمار باز است.
به بیان دیگر، افراد ممکن است که در کوتاه مدت به سود کلانی دست پیدا کنند؛ اما در بلند مدت، دچار ضرر و زیان خواهند شد؛ زیرا در بازی قمار، مال و دارایی که انسان در مدت طولانی بدست آورده است، در مدت کوتاه از دست می دهد و چه بسا آبرو و حتی جانش را هم در مخاطره قرار مى دهد.[۹] علاوه بر این، انتقال مال یا دارایی در مقابل هیچ کالا و منفعتی، موجب رکود اقتصادی می‌شود و جامعه دچار تنبلی و مفت خوری می شود.[۱۰] از دیگر دلایل حرمت قمار، گسترش دشمنی و کینه[۱۱] میان افراد می شود آنها را از خواندن و اقامه نماز باز می‌دارد؛ حتی خانواده را در معرض نابودی و فروپاشی قرار می‌دهد.[۱۲] چرا که به طور معمول، دعوا و دشمنی در میان قماربازان به دلایل باخت های پیاپی به چشم می خورد. در حقیقت، اگر قمار در جامعه رواج پیدا کند، آن جامعه دچار بی‌فرهنگی و پرورش اوباش خواهد شد.[۱۳]
منابع
طباطبایی، محمد حسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد باقر موسوی، قم: جامعه مدرسین.
مدرّسي طباطبايي يزدي، محمدرضا، (1392) بررسي گسترده فقهي: قمار، قيادت، قيافه، كهانت، تقريرات دروس خارج فقه سيد تقرير متن: عبدالله اميرخاني؛ استخراج منابع و روايات: جواد احمدي، قم: دارالتفسير.
ارجاعات
- ↑ . حرمت قمار ازمنظر آیات و روایات.
- ↑ .ویکی شیعه؛ ویکی فقه.
- ↑ . مصادیق معاملات حرام در قرآن و تأثیر آن بر اندیشه انسان؛ دانشنامه پژوهه.
- ↑ . کسب درآمد از طریق شرطبندی حتی در مسابقات قرآن هم حرام است؛ مدرّسي طباطبايي يزدي، 1392، ص62.
- ↑ . یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ «اى کسانى که ایمان آوردهاید شراب و قمار و بتها و تیرهاى قرعه پلیدند و از عمل شیطانند پس از آنها دورى گزینید باشد که رستگار شوید»(مائده/۹۰).
- ↑ .ویکی اهل بیت؛ آیات قرآن سدی محکم در برابر تفرقه‌افکنی دشمنان اسلام است؛ حرام‌خواری؛ زمینه‌ساز تباهی دین و دنیای انسان/ حرام‌خواری از نگاه قرآن
- ↑ . حرمت قمار ازمنظر آیات و روایات؛ بررسی قمار بازی‌های رایانه‌ای در فصلنامه «فقه»
- ↑ . «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا؛ ای پیغمبر از تو از حکم شراب و قمار می‌پرسند، بگو: در این دو کار گناه بزرگی است و سودهایی برای مردم، ولی زیان گناه آن دو بیش از منفعت آنهاست» (بقره/219).
- ↑ .طباطبایی، 1374، ج6، ص181.
- ↑ . در نهی از شراب و قمار و شرطبندی؛ حرام‌خواری؛ زمینه‌ساز تباهی دین و دنیای انسان/ حرام‌خواری از نگاه قرآن؛ شرط بندی های رایج در جامعه امروز از جمله مصادیق قمار است.
- ↑ . إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ؛ «همانا شيطان مىخواهد با شراب و قمار، ميانِ شما دشمنى و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد. پس، آيا شما دست برمىداريد؟» (مائده/91).
- ↑ . مصادیق معاملات حرام در قرآن و تأثیر آن بر اندیشه انسان.
- ↑ . امر به معروف و نهی از منکر مایه کمال انسان و تمدن‌آفرینی است؛ شرط بندی های رایج در جامعه امروز از جمله مصادیق قمار است.