سوره قمر

سوره قَمَر؛ پنجاه و چهارمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۷ جای دارد. این سوره را قمر می‌نامند چون به معجزه شق القمر پیامبر اسلام(ص) اشاره می‌کند.

معرفی سوره

این سوره را به این دلیل قَمَر (ماه) نامیده‌اند که آیه نخست آن، از معجزه شق القمر (شکافتن‌شدن ماه) یاد می‌کند. نام دیگر این سوره، اقتربت یا اقتربت الساعة است که از آیه اول گرفته شده است. در بعضی از روایات آمده که این سوره در تورات «مُبیَضَّة»(یادداشت) نام دارد. سوره قمر جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، سی و هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، پنجاه و چهارمین سوره است و در جزء ۲۷ قرآن جای دارد.

محتوای سوره

در اين سوره نخست به معجزه شق القمر اشاره شده است که رسول خدا(ص) آن را به سبب درخواست مردم انجام داد؛ اما همان‌ها او را ساحر خواندند و نبوتش را تكذيب کردند؛ چنان‌که از هواهاى نفسانى پيروى كردند، با اينكه خبرهاى تكان دهنده‌اى از اخبار روز قيامت و از داستان‌هاى امت‌های گذشته به گوششان خورده بود. سپس خداوند برخی از این داستان‌ها را با عتاب بیان می‌کند و به داستان قوم نوح، عاد، ثمود، قوم لوط، و دودمان فرعون، و عذاب‌هاى دردناكى می‌پردازد كه به سبب تكذيب پيامبران بر سر آنان آمد. در ادامه آمده است قوم پيامبر اسلام نزد خدا عزيزتر از آنان نيستند، و اینان هم مانند آنان نمی‌توانند خدا را عاجز سازند.

شق القمر

آيات اوليه سوره قمر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ، وَإِن یَرَوْا آیَةً یُعْرِضُوا وَیَقُولُوا سِحْرٌ مُّسْتَمِرٌّ»، «به نام خداوند رحمت‌گر مهربان، نزديك شد قيامت و از هم شكافت ماه، و هرگاه نشانه‏اى ببينند روى بگردانند و گويند سحرى دايم است» اشاره صريحی به واقعه شق‌القمر دارند. معجزه دو نيمه شدن ماه (شق القمر): طبق روايت مشهور (بعضی ادعای تواتر آن را هم كرده اند) ميان عامه و خاصه روزی مشركان نزد پيامبر (ص) آمدند و گفتند: اگر راست می‌گويی و تو پيامبر خدايی ماه را برای ما دو پاره كن. پيامبر گفت: اگر اين كار را انجام بدهم، ايمان می‌آوريد؟ گفتند: آری. و آن شب، شب چهاردهم ماه بود» «پيامبر از پيشگاه پروردگار تقاضا كرد آنچه را خواسته‌اند به او بدهد، ناگهان ماه دو نيمه شد و پيامبر آنها را يك به يك صدا می زد و می‌گفت ببينيد! ولی باز هم ابوجهل ها ايمان نياوردند و گفتند محمد (ص) ما را سحر و جادو كرده‌است. اين داستان با اختلافات كمی در كتاب‌های مختلف شيعه و سنی آمده‌است.» شق‌القمر در تاريخ اینگونه بیان شده است: «ايرادی كه بعضی به مسئله شق‌القمر گرفته‌اند اين است كه اگر اين امر واقعيت داشت با آن همه اهميتی كه دارد بايد در تواريخ جهان ثبت می‌شد در حالی كه چنين نيست و اين واقعه فقط در تواريخ اسلامی ثبت شده است. در تفاسير مختلف قرآن سعی كرده اند به طرق مختلف به اين ايراد پاسخ بدهند.»

فضایل سوره

از پیامبر(ص) آورده‌اند: کسی که سوره قمر را یک روز در میان تلاوت کند، روز رستاخیز در حالی برانگیخته می‌شود که چهره اش بسانِ ماه شب چهارده می‌درخشد و هر آن کس که این سوره را در هر شب بخواند، پاداشش از این هم برتر و پرشکوه‌تر خواهد بود و در روز رستاخیز، در حالی خواهد آمد که نور و روشنایی چهره‌اش بر دیگر چهره‌ها و صورت‌های خوبانِ مردم، برتری دارد و نیز حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس سوره قَمر را تلاوت کند، خدا او را در روز رستاخیز از آرامگاهش بر مَرکبی از مَرکب‌های بهشت برمی‌انگیزد.

منابع

خبرگزاری ایکنا

ویکی شیعه