فرهنگ

فرهنگ؛ به مجموعه ای از باورها، ارزش ها، هنجارها و آداب ورسومی گفته می‌شودکه توسط اکثریت مردم جامعه پذیرفته شده است. برخی از این فرهنگ‌ها، در گذر زمان تغییر می‌کنند و جای خود را به فرهنگ دیگر می‌دهند و برخی دیگر ثابت و پابرجا باقی می‌مانند. یکی از فرهنگ‌های ثابت و اصلی، فرهنگ اسلامی است‌که هنجارها و ارزش-های آن مورد تأیید خداوند است. برخی از فرهنگ‌های اسلامی عبارتنداز: مراسم حج و عدم جنگ در ماه‌های حرام.

فرهنگ در اصطلاح

فرهنگ به مجموعه ای از آداب، رسوم، هنجارها، ارزش‌ها، سبک زندگی، دانش، باورها، هنرها، قوانین، توانایی‌ها و عادت‌های افراد گروه یا جامعه گفته می‌شود که توسط اکثریت یک جامعه به صورت درونی و قلبی پذیرفته شده باشد.^[۱]^[۲] درواقع، فرهنگ نوعی نظام است که تغییر و تحول رفتارهای فردی و اجتماعی در آن صورت می‌گیرد.^[۳]

انواع فرهنگ

فرهنگ‌ها انواعی دارند که یکی از آنها فرهنگ اصلی است. فرهنگ اصلی به مجموعه‌ای از باورها و ارزش‌ها گفته می‌شود که از سنت‌های ثابت نژادی، محیط جغرافیایی و قوانین ثابت تاریخی تشکیل شده‌ اند. این فرهنگ‌ها، در برابر حوادث ثابت هستند و در برابر هرگونه تحولات، یا به سود خود تغییر می‌دهند و یا آنها را حذف می‌کنند. نوع دیگر از فرهنگ، فرهنگ تابع است که بر هیچ اساس و اصول ثابتی تکیه ندارد و پیوسته در معرض تحولات قرار می‌گیرند.^[۴]

فرهنگ اسلامی

فرهنگ اسلامی به مجموعه ای از باورها، ارزش‌ها و هنجارها و آداب و رسومی گفته می‌شود که دین اسلام آنها را تأیید و امضاء کرده است.^[۵] به بیان دیگر، در فرهنگ و آداب عرب، خرافاتی همانند دختر کشی^[۶]، طواف بدون لباس^[۷] و تعدد زوجات بدون محدودیت^[۸] رواج داشته است‌که اسلام با این فرهنگ‌های خرافی مقابله کرده است. برخی فرهنگ‌‌ها همانند حج^[۹]و قطع جنگ و خونریزی در ماه‌های حرام^[۱۰] نیز از فرهنگ‌های دوره جاهلی بودند که مورد تأیید قوانین اسلامی قرار گرفت. فرهنگ اسلامی با فرهنگ ملل و اقوام گوناگون، سه نوع برخورد دارد؛ فرهنگ مثبتی که با قرآن منافات نداشته باشد، امضاء می‌کند و با فرهنگ منفی و ضد ارزش مقابله می‌کند و فرهنگی‌که نیمه مثبت باشد را اصلاح می‌کند.^[۱۱]

منابع

ارجاعات

↑ . حال ناخوش قرارگاه فرهنگ در صحنه فرهنگ و هنر کشور؛ ویکی پدیا؛ ویکی فقه.
↑ . امامت پدیا.
↑ . امامت پدیا؛ ویکی پرسش.
↑ . ویکی فقه.
↑ . پژوهشکدۀ باقرالعلوم.
↑ . وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَت‏؛ پرسند چو زان دخترك زنده به‏گور. به كدامين گناه كشته شده است؟ (تکویر/8-9)؛ وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى‏ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ‏؛ «و هر گاه يكى از آنان را به دختر مژده آورند، چهره‏اش سياه مى‏گردد، در حالى كه خشم [و اندوه‏] خود را فرو مى‏خورد» (نحل/58)
↑ . وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ؛ و چون كار زشتى كنند، مى‏گويند: «پدران خود را بر آن يافتيم و خدا ما را بدان فرمان داده است.» بگو: «قطعاً خدا به كار زشت فرمان نمى‏دهد، آيا چيزى را كه نمى‏دانيد به خدا نسبت مى‏دهيد؟» (28)
↑ . وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتامى‏ فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى‏ أَلَّا تَعُولُوا؛ «و اگر در اجراى عدالت ميان دختران يتيم بيمناكيد، هر چه از زنان [ديگر] كه شما را پسند افتاد، دو دو، سه سه، چهار چهار، به زنى گيريد. پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد، به يك [زنِ آزاد] يا به آنچه [از كنيزان‏] مالك شده‏ايد [اكتفاء كنيد]. اين [خوددارى‏] نزديكتر است تا به ستم گراييد [و بيهوده عيال‏وار گرديد]» (نساء/3).
↑ . إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلِيم؛ در حقيقت، «صفا» و «مروه» از شعاير خداست [كه يادآور اوست‏]؛ پس هر كه خانه [خدا] را حج كند، يا عمره گزارد، بر او گناهى نيست كه ميان آن دو سعى به جاى آورد. و هر كه افزون بر فريضه، كار نيكى كند، خدا حق شناس و داناست» (بقره/158)
↑ . إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِين‏؛ «در حقيقت، شماره ماه‏ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علمِ‏] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‏]، چهار ماه، [ماهِ‏] حرام است. اين است آيين استوار، پس در اين [چهار ماه‏] بر خود ستم مكنيد، و همگى با مشركان بجنگيد، چنان كه آنان همگى با شما مى‏جنگند، و بدانيد كه خدا با پرهيزگاران است» (توبه/36).
↑ . ویکی پرسش

[1] . حال ناخوش قرارگاه فرهنگ در صحنه فرهنگ و هنر کشور؛ ویکی پدیا؛ ویکی فقه.

[2] . امامت پدیا.

[3] . امامت پدیا؛ ویکی پرسش.

[4] . ویکی فقه.

[5] . پژوهشکدۀ باقرالعلوم.

[6] . وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَت‏؛ پرسند چو زان دخترك زنده به‏گور. به كدامين گناه كشته شده است؟ (تکویر/8-9)؛ وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى‏ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ‏؛ «و هر گاه يكى از آنان را به دختر مژده آورند، چهره‏اش سياه مى‏گردد، در حالى كه خشم [و اندوه‏] خود را فرو مى‏خورد» (نحل/58)

[7] . وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ؛ و چون كار زشتى كنند، مى‏گويند: «پدران خود را بر آن يافتيم و خدا ما را بدان فرمان داده است.» بگو: «قطعاً خدا به كار زشت فرمان نمى‏دهد، آيا چيزى را كه نمى‏دانيد به خدا نسبت مى‏دهيد؟» (28)

[8] . وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتامى‏ فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى‏ أَلَّا تَعُولُوا؛ «و اگر در اجراى عدالت ميان دختران يتيم بيمناكيد، هر چه از زنان [ديگر] كه شما را پسند افتاد، دو دو، سه سه، چهار چهار، به زنى گيريد. پس اگر بيم داريد كه به عدالت رفتار نكنيد، به يك [زنِ آزاد] يا به آنچه [از كنيزان‏] مالك شده‏ايد [اكتفاء كنيد]. اين [خوددارى‏] نزديكتر است تا به ستم گراييد [و بيهوده عيال‏وار گرديد]» (نساء/3).

[9] . إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلِيم؛ در حقيقت، «صفا» و «مروه» از شعاير خداست [كه يادآور اوست‏]؛ پس هر كه خانه [خدا] را حج كند، يا عمره گزارد، بر او گناهى نيست كه ميان آن دو سعى به جاى آورد. و هر كه افزون بر فريضه، كار نيكى كند، خدا حق شناس و داناست» (بقره/158)

[10] . إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِين‏؛ «در حقيقت، شماره ماه‏ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علمِ‏] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‏]، چهار ماه، [ماهِ‏] حرام است. اين است آيين استوار، پس در اين [چهار ماه‏] بر خود ستم مكنيد، و همگى با مشركان بجنگيد، چنان كه آنان همگى با شما مى‏جنگند، و بدانيد كه خدا با پرهيزگاران است» (توبه/36).

[11] . ویکی پرسش

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]