برء (پاکی)
ریشه «برء»(2) (BRˀ)؛ پاک شدن، برائت جستن. از این ریشه دو طیف معنایی ساخته شده که به نظر مرتبط هستند؛ نخست معنای «پاک شدن، بهبود یافتن» که در باب افعال (أبرَأ) ساخت یافته، و دوم معنای «برائت جستن، دوری گزیدن» که در سایر کاربردهای این ریشه دیده میشود.
معنای لغوی
برء: خلاص شدن. كنار شدن. در مفردات آمده: برء و براء و تبرّى كنار شدن از چيزيست كه مجاورت آن ناپسند است (قاموس قرآن، ج1، ص173).
ساختهای صرفی در قرآن
معنای بهبود دادن
أبرَأَ (باب افعال): 2 بار
معنای برائت، پاکی
بَرَّأَ (باب تفعیل): 2 بار
مُبَرَّأ (اسم مفعول): 1 بار
تَبَرَّأَ (باب تفعّل): 5 بار
بَریء (صفت فعیل): 12 بار
بَرائَۀ (مصدر): 2 بار
بَراء (اسم): 1 بار
برای مشاهده تفصیلی آیات، نک: برا (واژگان)
ریشهشناسی
زبان | واژه | آوانگاری | معنا | توضیحات | ارجاع | ||
فارسی | بینالمللی | فارسی | انگلیسی | ||||
آفروآسیایی باستان | baraˀ | بَرَء | بازیافتن، بهبود یافتن | recover | Orel, 56 (no. 225)
Orel, 67 (no. 266) | ||
ber | بِر | بریدن | cut | ||||
سامی باستان | bVraˀ | برَء | بازیافتن، بهبود یافتن | recover | |||
brˀ | برء | بریدن، چاک دادن | cut, cut down | عربی. برء: بریدن | |||
عبری | בָּרָא | بارا | bārā | چاق بودن | be fat | Gesenius, 135 | |
اوگاریتی | brr | برر | پاک بودن یا ماندن، تمیز بودن، آزاد بودن | to be or remain pure, clean, free | رابطه با «برّ» (BRR) در زبانهای سامی | DelOlmo, 239 | |
آرامی | בָּרִי | باری | bāri | در شرایط طبیعی، سالم، قوی، تنومند، چاق | in natural condition, healthy, strong, stout, fat | Jastrow, 192-193 | |
سریانی | ܒܪܐ | برأ | کنار گذاشتن، حذف کردن، پاک کردن | to leave out, omit, remove | PayneSmith, 55 | ||
مندایی | BRA | باب افتعال. (=برر) حذف کردن، بیرون آوردن، بیرون آمدن، شکستن، … | ethpa. (=BRR) to remove, put out, come forth, break out, … | رابطه با ریشه BRR | Macuch, 69 | ||
فنیقی | BRˀ | برء | تنومند، سالم، چرب | corpulent, healthy, fatty | Krahmalkov, 125 | ||
اکدی/آشوری | - | Black, - | |||||
حبشی | brr (I) | برر | تمیز کردن، سفید کردن | purify, make white | Leslau, 106 | ||
سبائی | BRˀ | برء | رهایی از مسئولیت، تبرئه از بدهی | free of responsibility, quittance of debt | Beeston, 30 | ||
عربی | بَرِءَ
بَرائَۀ |
پاک شدن
برائت (جستن) |
مشکور، 65
Zammit, 91 |