قیامت

قیامت؛ روز پایان جهان. در اسلام و ادیان پیشین آمده است که سرانجام این دنیا روز قیامت است که خلائق برای حسابرسی در پیشگاه خداوند و ملائکه حاضر می¬شوند. نزدیک به یک سوم آیات قرآن کریم درباره قیامت است و از مسائلی همچون نشانه¬های قیامت و چرایی پنهان بودن زمان قیامت سخن به میان آمده است.

تعریف

قیامت از قیام‌، در لغت به معنای خیزش‌ و برخاستن است‌؛ و در اصطلاح‌، برخاستن‌ انسان‌ از خاك‌ و حضور در عالم‌ پس‌ از مرگ. قیامت، بنابر آموزه‌های اسلامی نام روزی است که تمام انسان‌ها به خواست الهی برای محاسبه اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند در پیشگاه الهی جمع می‌شوند. از این روز به قیامت کبری نیز یاد می‌شود. پیش از این روز وقایعی شگفت در زمین و آسمان روی می‌دهد که به «اشراط الساعه» معروف است. قرآن و روایات تاکید دارند که زمان قیامت، بر کسی جز خدا معلوم نیست. برای محاسبه اعمال انسان، علاوه بر اعمالی که به صورت مجسم و عینی در پیش چشم او قرار دارد، نامه اعمال انسان که تمام اعمال انسان در آن ضبط شده به او داده می‌شود. کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده شود، اهل دوزخ است و آنکه نامه اعمالش به دست راستش داده می‌شود، یعنی نیکوکار بوده و اهل بهشت و رستگاری است، گواهانی نیز که شاهد اعمال انسان بوده‌اند برای شهادت‌دادن وجود دارند. از قیامت به اسامی زیادی یاد شده که ازجمله می‎توان به یوم المجموع یعنی روزی که همه خلایق جمع ‎شوند، یوم المشهور، روزی که عده‌ای در آن مورد شهادت واقع می‌شوند، یوم‌التلاق، روز ملاقات اهل آسمان و زمین، یوم‌ التناد روزی که اهل بهشت و جهنم، یکدیگر را صدا می‌زنند، یوم‌التغابن، روز زیان اهل جهنم، یوم الحاقة روزی که وقوعش، حقیقت دارد.یوم‌القارعة روز کوبنده، یوم الطامة الکبری روز حادثه عظیم اشاره کرد.

رستاخیز در باورها و ادیان پیشین

مفهوم رستاخیز در مکتوبات برخی از ادیان غیرابراهیمی باستانی در خاورمیانه یافت می‌شود. بقایای چند دست نوشته مصری و کنعانی به مرگ و برخاستن خدایانی مانند اُزیریس و بعل اشاره دارد. جیمز فریزر در کتاب خود به نام تنه درخت طلایی از مرگ و برخاستن خدایان گزارش داده‌است. در دین یونان باستان، شماری از مردان و زنان جسمی جاودان داشتند و در نتیجه پس از مردن زنده می‌شدند. در باور زرتشتیان، مرگ روح را مجبور می‌کند تا گیتیگ (جهان مادی) را ترک کرده و وارد مینوگ (جهان معنوی) شود. آنگاه روح بر اساس آنچه که در نبرد میان خیر و شر انجام داده‌است، داوری می‌شود.

قیامت در قرآن

کلمه قیامت ۷۰ بار در قرآن ذکر شده و جمع آیات مربوط به قیامت و آخرت و حساب و کتاب و حیات اخروی، حدود ۱۷۰۰ آیه، یعنی قریب یک‌سوم قرآن است!

نشانه¬های قیامت در قرآن

در قرآن آیات زیادی به نشانه¬های قیامت پرداخته است. به عنوان مثال در سوره انشقاق چنین می¬خوانیم: «إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ وَ أَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ وَإِذَا الأرْضُ مُدَّتْ وَأَلْقَتْ مَا فِیهَا وَتَخَلَّتْ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ؛ آن گاه كه آسمان از هم بشكافد، و پروردگارش را فرمان بَرَد و [چنين‏] سِزَد، و آن گاه كه زمين كشيده شود، و آنچه را كه در آن است بيرون افكند و تُهى شود، و پروردگارش را فرمان بَرَد و [چنين‏] سزد» (انشقاق/ 5-1). این آیات سخن از نابودی زمین در قیامت دارد و خبر می‌دهد که زمین شق می‌شود و هر آنچه در درون دارد بیرون می‌ریزد. در بیان نشانه‌های قیامت باید تفاوت عالم غیب و شهود را دانست. در عالم قیامت غیب و شهود با هم تداخل دارد؛ آسمانی که بین عوالم غیب و شهود است از بین می‌رود به معنای دیگر درب بین غیب و شهود برداشته می‌شود و این نکته از مسلمات قیامت است.. برخی به خاطر عدم درک آیات مربوط به قیامت و نشانه¬های آن معنای ظاهری را کنار گذاشته¬اند. آنچه از آیات بر می‌آید، این است که در روز قیامت تحولات عجیبی رخ می‌دهد و در آن روز روابطی که امروز در عالم ماده وجود دارد، تغییر خواهد کرد. عدم درک ما از این آیات مجوزی برای دست کشیدن از ظاهر این آیات نمی¬تواند باشد.

چرایی پنهان بودن زمان قیامت

در آیه ۱۵ سوره طه می‌خوانیم: «إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى؛ در حقيقت، قيامت فرارسنده است. مى‏خواهم آن را پوشيده دارم، تا هر كسى به [موجب‏] آنچه مى‏كوشد جزا يابد». تفسیر نور در ذیل این آیه نوشته است «ندانستن زمان وقوع قيامت داراى حكمت و لطفى است. زيرا انسان در عمل آزاد بوده و گرفتار هيجان و ترس نيست. كسى كه ساعت آمدن ميهمان را نمى‌‏داند، دائماً آمادگى خود را حفظ مى‌‏كند» دلیل دیگری که این تفسیر آورده این است که «با پنهانى زمان قيامت است كه پاداش مردم بر اساس واقعيّات و به اندازه تلاش و كوشش آنها خواهد بود». تفسیر اثنی عشری نیز در ذیل این آیه تفسیر راهگشایی ارائه می‌دهد از نظر این تفسیر مردم هر گاه ندانند چه وقت قيامت شود، در هر آن ترسان شوند و توبه و تداركى کنند. همچنین دانستن آن موجب اغراء(فریفته شدن) به جهل است. نزد بعضى معنى آنكه مخفى ساختن وقت قيامت را غايت خفا. تا در آن جزا داده شود هر كسی به آنچه مى‌شتابد از كارهاى خوب و بد و به جا مى‌آورد آن را. حاصل آنكه قيامت بى‌شك و شبهه آينده است تا جزا داده شود هر شخصى به آنچه كوشش کرده از عمل طاعت و معصيت در دنيا. تفسیر روان جاوید نیز سر مخفی شدن زمان قیامت را برای آن می‌داند که هر كس بپاداش كار خود از خوب و بد برسد. بر اساس تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت زمان قیامت نامعلوم است، زیرا انسان هر لحظه امکان آن را داده و بر این اساس رفتار خود را بر اساس اصول دین قراردهد.

منابع

ایکنا]

ویکی پدیا

اسلام پدیا

ویکی جو