صحف ابراهیم

صحف ابراهیم؛ الواحی که وحی حضرت ابراهیم بر آن نوشته شده بود.

صحف ابراهیم در تفاسیر

مراد از صحف ابراهیم همان الواحی است که وحی انجام شده به حضرت ابراهیم در آن نوشته شده بود و برخی مفسران با استناد به برخی روایات شمار صحیفه های ابراهیم (ع) را ده دانسته اند چنانکه از ابوذر روایت شده است که گفت به حضور رسول خدا (ص) عرض کردم، خداوند متعال چند کتاب نازل نموده است ؟فرمود یکصد و چهار کتاب؛ بر شیث (ع) پنجاه صحیفه، بر ادریس(ع) سی صحیفه، بر ابراهیم (ع) ده صحیفه، بر موسی (ع) پیش از تورات ده صحیفه و همچنین تورات و انجیل و زبور و فرقان قرآن کریم را نازل نموده است.

مفسران صحت این حدیث را مسجل نمی دانند اما به مدلول آیات قرآن کریم به صحیفه های پیشین ایمان دارند و در قرآن کریم و احادیث متواتر نبوی نیز جز خبر از آنها تفصیل بیشتری نیامده است. اینک هیچ یک از این صحیفه ها در دسترس نیستند از این روی بشر از مضمون آنها کاملاً بی اطلاع است. مگر پاره ای از مسایلی که در احادیث آمده و نیز مباحث مسجلی که در قرآن کریم به آن تصریح شده است. در قرآن کریم در دو موضع از مضمون صحف ابراهیم (ع) در کنار صحیفه های حضرت موسی (ع) سخن رفته است چنانکه می فرماید: «ام لم ينبأ بما في صحف موسى. و إبراهيم الذي وفي». (نجم ۳۶ و ۳۷)

در جایی دیگر خداوند متعال می فرماید: «قد افلح من تزكى و ذكر اسم ربه فصلى. بل تؤثرون الحياة الدنيا والآخرة خير وأبقى. إن هذا لفي الصحف الأولى. صحف

ابراهیم و موسی» (اعلی، ۱۴ تا ۱۹). برخی از مفسران همه آیات این سوره را از موضوعاتی دانسته اند که در صحف ابراهیم مذکور بوده و برخی دیگر آیات اخیر را که ذکر شد، از جمله مباحثی می دانند که در صحف ابراهیم و موسی مذکور بوده است و نظر دوم با برخی روایات منقول از پیامبر اکرم(ص) سازگارتر است چنانکه از ابوذر روایت شده است که گفت: به حضور رسول خدا (ص) عرض کردم، آیا از آنچه در صحف ابراهیم و موسى مذکور بود، چیزی برتو نازل شده است؟ فرمود: آری ای ابوذر «قد افلح من تزکی و ذكر اسم ربه فصلى. بل تؤثرون الحياة الدنيا والآخرة خير و أبقى».

منابع

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.