زقوم

زقوم؛ نام درختی در جهنم.

چیستی زقوم

زقوم نام درختی است در جهنم که به میوه آن هم زقوم گفته اند. نام زقوم در سه آیه قرآن به کار رفته است: (صافات، ۶۲؛ دخان، ۴۳؛ واقعه، ۵۲) در آیه ۵۲ واقعه آمده است: «ثم انكم ايها الضالون المكذبون، لأكلون من شجر من زقوم» و در آیه 43 دخان اینچنین آمده: «انّ شجرة الزقوم، طعام الاثيم». همانا درخت زقوم.... خوراک گنهکار[ان] است و در صافات (۶۲) آمده است: «اذلک خير نزلاً ام شجرة الزقوم انا جعلنها فتنة للظالمين انها شجرة تخرج في اصل الجحيم طلعها كأنه رؤوس الشياطين». آیا این پیشکش بهتر است یا درخت زقوم؟ ما آن را مایه عذاب ستمکاران [ مشرک] قرار داده ایم، آن درختی است که از بن جهنم میروید، میوه اش گویی کله های شیاطین است. شیخ طوسی در معنی زقوم گفته «زقوم ما يبتلع بتصعب»، آنچه به سختی بلعیده شود.( تبیان، ج ۵۰۱/۹) و گفته شده: آن غذای تلخ، ناگوار و بدشکلی است که با سختی از حلق فرو رود. مفید در روضة الواعظین از ابی عبدالله علیه السلام از جبرئیل خطاب به پیامبر اکرم (ص) حدیثی طولانی نقل کرده که در آن در احوال اهل آتش آمده: اگر از زقوم و ضریع قطره ای در آب نوشیدنی اهل دنیا بریزند، اهل دنیا از بوی بد آن خواهند مرد. ( تفسیر نور الثقلین، ج ۲۲۱/۵).

منابع

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.