استغناء

استغناء؛ واژه ای قرآنی در معنای بی نیازی از بهره های دنیا.

تعریف

استغنا واژه‌ای است که در قرآن کریم دو معنای مثبت و منفی دارد. این واژه در کاربرد مثبت خود به معنای بی‌نیازی و قطع علاقه از حطام و بهره‌های دنیا از جاه و مقام و منال (فرهنگ و معارف اسلامی، سجادی، ج 1/178) است و در کاربرد منفی به معنای «غرور مالی و خود را بی‌‌نیاز دیدن و دانستن» است. از موارد استعمال مثبت این کلمه آیه 8 سوره ضحی است که خداوند به پیامبر می‌فرماید: «و وجدک عائلا فاغنی»(و تو را تهیدست یافت آنگاه بی‌نیازت کرد). اما از موارد استعمال منفی آن جدای از آیه اول سوره تکاثر که اشاره‌ای به استغناء نیز دارد و آیات 55 و 56 سوره مومنون در آیات 6 و7 سوره علق، استغناء به خوبی تبیین شده است: «ان الانسان لیطغی ان راه استغنی» (بیگمان انسان سر به طغیان برآورد، از اینکه خود را بی‌نیاز (و توانگر) بیند) از امیر المومنین علی(ع) نقل شده است: «استعیذوا بالله من سکره الغنی، فان له سکرة بعیدة الافاقه» (به خدا پناه ببرید از مستی بی‌نیازی، زیرا مستی آن دیر هشیاری‌ آورده است(غررالحکم، 2555)

ارجاعات

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.