استغناء

استغناء؛ واژه ای قرآنی در معنای بی نیازی از بهره های دنیا.

تعریف

استغنا واژه‌ای است که در قرآن کریم دو معنای مثبت و منفی دارد. این واژه در کاربرد مثبت خود به معنای بی‌نیازی و قطع علاقه از حطام و بهره‌های دنیا از جاه و مقام و منال (فرهنگ و معارف اسلامی، سجادی، ج 1/178) است و در کاربرد منفی به معنای «غرور مالی و خود را بی‌‌نیاز دیدن و دانستن» است. از موارد استعمال مثبت این کلمه آیه 8 سوره ضحی است که خداوند به پیامبر می‌فرماید: «و وجدک عائلا فاغنی»(و تو را تهیدست یافت آنگاه بی‌نیازت کرد). اما از موارد استعمال منفی آن جدای از آیه اول سوره تکاثر که اشاره‌ای به استغناء نیز دارد و آیات 55 و 56 سوره مومنون در آیات 6 و7 سوره علق، استغناء به خوبی تبیین شده است: «ان الانسان لیطغی ان راه استغنی» (بیگمان انسان سر به طغیان برآورد، از اینکه خود را بی‌نیاز (و توانگر) بیند) از امیر المومنین علی(ع) نقل شده است: «استعیذوا بالله من سکره الغنی، فان له سکرة بعیدة الافاقه» (به خدا پناه ببرید از مستی بی‌نیازی، زیرا مستی آن دیر هشیاری‌ آورده است(غررالحکم، 2555)