مهدوی راد، محمدعلی

محمدعلی مهدوی راد(زاده 1334)؛ قرآن‌پژوه ایرانی و استاد دانشگاه تهران. ایشان چندین دوره متوالی دبیری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشته‌است. ایشان در سال 1377 به عنوان خادم قرآن انتخاب شدند.

زندگی نامه

محمدعلی مهدوی راد، به سال ۱۳۳۴ در روستایی به نام «ینگجه»، از بخش «سرولایت» نیشابور دیده به جهان گشود. مدرسه ابتدایی را در همان دیار گذراند و پس از آنکه با مقدماتی از ادب عربی در همان دیار آشنا شد، به سال ۱۳۴۸ وارد حوزه علمیه مشهد گردید و در مدرسه آیت‌الله العظمی میلانی که به شیوه‌ای نو و با برنامه‌ای منظم اداره می‌شد، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد. مهدوی راد، پس از ۷ سال اقامت در مشهد، به لحاظ تلاش‌های سیاسی و تعقیب ساواک خراسان، با صلاح دید شهید هاشمی نژاد، مشهد را ترک نمود و به قم هجرت کرد و در قم بود که برای ایمنی از جست وجوی ساواک، نام خانوادگی‌اش را از «غلامی» به «مهدوی راد» تغییر داد. همچنین ایشان به سال ۱۳۶۹، وارد دانشگاه شد و از همان آغاز، تدریس مقاطع تحصیلات تکمیلی را در علوم قرآن و حدیث به عهده گرفت.

اساتید

استاد محمدعلی مهدوی راد در ۷ سال اقامت در حوزه علمیه مشهد، دروس مقدمات، ادبیات عرب و سطوح عالی حوزوی را در محضر استادان آن دیار آموختند. اساتید ایشان «حجت هاشمی خراسانی»، «امینی نیشابوری»، «صالحی نیشابوری»، «سید علی اکبر بنی هاشمی» و «محقق ذاکری اختری (عباسعلی)» بوده اند. وی در کنار درس‌های حوزوی، سه سال در درس تفسیر روانشاد آیت‌الله حاج میرزا جواد تهرانی و جلساتی بسیار نیز در بحث حضرت آیت‌الله سید عزالدین زنجانی و مباحث روشنگرانه مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای که پنج‌شنبه و جمعه تشکیل می‌شد و نیز از جلسات محمدتقی شریعتی و آیت‌الله میلانی بهره علمی می‌جست.

همچنین ایشان در قم، «رسائل»، «مکاسب»، «کفایه» و دوره عالی اجتهادی فقه و اصول را از محضر استادان ارجمند آن حوزه فراگرفت. برخی از استادان وی در این حوزه، عبارتند از حضرات آیات «اعتمادی»، «موسوی»، «تبریزی (سید ابوالفضل)»، «پایانی»، «فاضل لنکرانی»، «ستوده»، «بهشتی»، «احمد فاضل هرندی»، «صانعی»، «حاج شیخ جواد تبریزی»، «وحید خراسانی» و «منتظری» که بیشترین بهره را در فقه، از محضر آیت‌الله منتظری برد (به طور مستمر بیش از ده سال در درس وی شرکت کرد) و در اصول، از محضر آیت‌الله فاضل لنکرانی (تقریبا تمام اصول دوره اول خارج وی را شرکت کرد). مهدوی راد، فلسفه را در محضر حضرات آیات «انصاری شیرازی»، «محمدی گیلانی» و «مصباح» فراگرفتند.

فعالیت ها

اولین اثر قلمی ایشان، در سال ۱۳۵۵ با عنوان «اسلام و شعر»، در قالب مقاله‌ای بلند در مجله نسل نو نشر یافت. وی پس از انقلاب اسلامی ایران، مدتی را در مسئولیت‌های اجرایی گذراند؛ از جمله، «مسئولیت عقیدتی و سیاسی پایگاه نهم شکاری» و آن گاه به حوزه بازگشت و به سال ۶۲، با جمعی از دوستان و همراهان، مجله حوزه را بنیاد نهاد و از شماره ۱۶ تا ۳۶، سردبیری آن را بر عهده داشت و مقالات بسیاری در نقد و معرفی کتاب‌های درسی حوزه، مسائل معرفتی دین و نقد و معرفی تفاسیر شیعه و سنی و تحلیل گرایش‌های تفسیری در آن مجله نگاشت.

پس از آن با همکاری برخی از همراهانش، مجله «بینات» را بنیاد نهادند که از آغازین شماره آن، مدیرمسئولی مجله را به عهده گرفت. این مجله، نخستین مجله قرآنی است که مهدوی راد تا شماره ۱۲، مدیرمسئول آن بوده است و پس از آن در جایگاه عضویت هیئت تحریریه آن ماند، اما از مدیرمسئولی آن کناره گرفت. در راه اندازی مجله‌های میقات و علوم حدیث، مورد مشورت بود و در هیئت تحریریه‌های آنها نیز حضور می‌یافت و مقالات بسیاری در هر دو مجله یادشده رقم زد.

ایشان در سال ۱۳۶۹، پیشنهاد مجله‌ای را در نقد کتاب‌های حوزه دین به انگیزه بهسازی آثار مکتوب دینی، به دفتر تبلیغات اسلامی داد و خود سردبیری آن را به عهده گرفت که اکنون ۱۷ سال است نشر می‌یابد و ادامه دارد و مهم‌ترین مجله «نقد کتاب در حوزه دین» است. وی، در این مجله نیز مقالات بسیاری نگاشته است. مهدوی راد، به سال ۱۳۶۹، وارد دانشگاه شد و از همان آغاز، تدریس مقاطع تحصیلات تکمیلی را در علوم قرآن و حدیث به عهده گرفت. وی بیش از ۱۵ سال در دانشگاه تربیت مدرس حضور داشت و چهار سال، مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث را به عهده داشت و پس از آن به دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران منتقل شدند.

ایشان از سال 1392 طی حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به دبیری علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی منصوب شد. از دیگر فعالیتهای ایشان سردبیری فصلنامه تخصصی کتاب قرآن و حدیث. وی همچنین سابقه تدریس علوم قرآن، مکاتب و روش‌های تفسیری، فقه‌الحدیث، تاریخ حدیث و همچنین مفردات قرآنی در دانشگاه تربیت مدرس تهران، دانشگاه علوم اسلامى رضوى، مرکز تربیت مدرس قم و دانشکده الهیات دانشگاه تهران را در کارنامه خود دارد.

آثار

«سیر نگارش‌هاى علوم قرآنى»، «مشعل جاوید»، «آفاق تفسیر»، «تحفةالعابدین»(تحقیق و تصحیح)، «تحفة‌الاخوان»(تحقیق و تصحیح، «موسوعه امام على(ع)»، «با کاروان عشق»، «تراث الشیعه القرآنى»، «سیاست‌نامه امام على(ع)»، «نظام دفاعى اسلام »، «راهنماى آینه پژوهش» و «تدوین‌الحدیث عند الشیعة الأمامیه» برخی از اهم آثار قلمی ایشان به حساب می‌آیند.

جوایز و افتخارات

کتاب‌پژوه و خادم فرهنگی مکتوب در نخستین هفته کتاب

استاد تلاشگر و نمونه دانشگاه تربیت مدرس در سال ۱۳۷۴

خادم قرآن حوزه پژوهش در سال 1377

رتبه دوم کتاب سال حوزه برای کتاب سیر نگارش‌های علوم قرآنی (متن درسی «علوم قرآنی» در مقطع کارشناسی ارشد)

رتبه اول جشنواره مطبوعات برای مقاله «بازی با میراث، نقد یک سرقت» در سال ۱۳۷۹

رتبه اول جشنواره مقالات قرآنی در سال ۱۳۸۳ برای مقالات «تحریف» چاپ شده در دانشنامه جهان اسلام و مقاله «امامت در کنگره قرآنی امام موسی بن جعفرعلیه السلام» .

همچنین در راستای ارج نهادن به تلاش ها و فعالیتهای ایشان، ضمن برگزاری مراسم نکوداشت استاد محمدعلی مهدوی راد به نام ظهر دلنشین، از دو كتاب «ارج‌نامه استاد محمدعلی مهدی‌راد» و «جشن‌نامه استاد محمدعلی مهدوی‌راد» رونمايی شد.

منابع

ویکی پدیا

ویکی فقه

ایکنا