زوجیت
زوجیت؛ به رابطه دوتایی و جفت گفته می شود که میان دو پدیده حکمفرما است و پدیده و موجود را از حالت فردیت خارج می کند. همه موجودات و پدیده ها در قرآن دارای زوجیت و پیوند هستند. گیاهان، حیوانات و انسانها در قرآن به صورت صریح به صورت زوج معرفی شده اند؛ اما زوجیت در قرآن تنها به نر و ماده نیست؛ بلکه شب و روز، دریا و صحرا و آسمان و زمین نیز به دلیل پیوند با هم، زوج نامیده می شوند.
زوجیت در اصطلاح
زوجیت به معنای ترکیب و پیوند دو چیز یا دو پدیده گفته می شود که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. به بیان دیگر، زمانی که هر چیزی با چیز دیگر بپیوندد و از حالت فردیت خارج شود، زوجیت برقرار می شود. برای نمونه، با درآمیختن دو چیز ماده و نر زوجیت ایجاد میشود. زن و شوهر[۱]، حیوانات و گیاهان نیز دارای زوجیت هستند. علاوه بر این، با کنار هم قرار گرفتن دو چیز نیز زوجیت ایجاد میشود. برای نمونه، آسمان و زمين، زمستان و تابستان، شب و روز را زوج مى‌نامند؛ زيرا در كنار يكديگر قرار مى‌گيرند؛ خواه هم شكل باشد يا متضاد، زوج ناميده مى‌شوند.[۲]
البته، زوج منحصر به «نر و ماده» نيست، بلكه به هر دو چيزی گفته میشود كه قرينه همديگر باشند و به چيزهای مقارن و مشابه و متضاد نيز اطلاق میشود. انسان تا قرن‌ها گمان می‌كرد كه مسئله زوجيت و وجود جنس نر و ماده فقط در مورد بشر و حيوانات و برخی گياهان صادق است تا اينكه در سده‌های اخير دانشمندان به وجود زوجيت در جهان گياهان به صورت يك قانون كلی پی‌بردند و پس از گذشت مدتی با كشف واحد ساختمانی موجودات (اتم) دريافتند كه مسئله زوجيت در همه اشياء سرايت دارد.[۳]
به بیان دیگر، همه موجودات از يك واحد بسيار بسيار كوچك به نام اتم تشكيل شده‌اند و خود اين اتم در درونش دو بخش كوچك كه يك بار مثبت و ديگری بار منفی دارد، تشكيل شده است و این دو بخش مثبت و منفی زوج محسوب می شوند. از این حیث، هيچ كدام از اشياء در اين عالم چه آن شیء روح و چه جاندار باشد و چه آن شی بی‌روح و جاندار نباشد، از زوجیت مستثنی نيستند.[۴]
گونه های زوجیت در قرآن
گونه های زوجیت در قرآن مشمول همه پدیده ها و موجوداتی می شودکه خداوند متعال آفریده است.[۵] گاهی خداوند این زوجیت را به شکل ملموس در گیاهان[۶]، حیوانات، انسانها[۷] مشاهده می‌کند[۸].
شب و روز،[۹] نور و ظلمت، دریا و صحرا،[۱۰] نیز به صورت نامحسوس و با در کنار همدیگر قرار گرفتن زوج تلقی می شوند.[۱۱] دلیل وجود زوجیت در همه موجودات این است که زوجيت يك قانون عام و حاكم در جهان خلقت است با همين قانون زوجيت است كه جهان پيوسته در حال تكثير، تكثر، تزايد و تكامل است. پروردگار خلقت و صانع جهان همه موجودات و پديده‌های جهان آفرينش را زوج و جفت آفريده است؛ زيرا همه موجودات از ذرات كوچكی به‌نام اتم تشكيل میشود و هر اتم نيز از دو جزء بنام پروتون و الكترون تشكيل میشود. پروتون‌ها حامل بار مثبت يعنی نر و الكترون‌ها حامل بار منفی يعنی ماده هستند كه از تركيب و ازدواج اين دو عنصر نر و ماده اتم متولد میشود و از اتم‌ها نيز موجودات و پديده‌های جهان توليد میشود. بدين‌جهت جهان آفرينش پيوسته درحال زاد و ولد و تزايد است.
همچنين، از پيوند و به‌هم رسيدن دو سيم الكتريسيته منفی و مثبت يعنی نر و ماده، نيروی برق متولد میشود و جهان را روشن می‌كند و چرخ عظيم صنايع را به حركت می‌اندازد و همه اين امور از آثار و بركات مسأله زوجيت است؛ اما زوجیت در انسان و حيوانات از برجستگی خاصی برخوردار و مشهود است و برای همگان ملموس و قابل فهم است. زوجيت و تغاير جنسيت در انسان كاملا هدفمند است و از قداست و اهداف بسيار بلند، اساسی و متعالی برخوردار است كه برخی از اهداف آن عبارت است از: سكون و آرامش روحی و روانی به‌وسيله يكديگر؛ پيدايش و گسترش عشق، مودت و رحمت و انتقال آن به فرزندان و از فرزندان به جامعه؛ بقا، استمرار، تكثير و تكثر نسل بشر در مسير استمرار خلافت الهی؛ شناخت، معرفت و پرستش پروردگار با استمرار نسل بشر كه عامل تكامل بشر است.[۱۲]
براین اساس، فلسفه ازدواج انسان آرامش بخشی[۱۳] و جلوگیری از اضطراب و هیجانات روحی روانی است و زوجین در سایه ازدواج به تعادل می‌رسند.[۱۴] آن خداوندی كه اسباب نكاح را در جسم و روح هر انسان مقدر فرموده، مسلمآ همسر مناسب او را نيز مقرر كرده است. از این حیث، بر انسان است كه به تقدير و انتخاب خداوند[۱۵] رضا دهد و فقط همان همسر مقرر را از حق‌تعالی درخواست نمايد. اگر اين‌چنين شود، انسان بدون هيچ‌گونه سرگردانی و شك و ترديدی هدايت لازمه را از خداوند متعال دريافت خواهد كرد و همسر خود را خواهد شناخت و قلبش بدان آرام خواهد گرفت.[۱۶] آنگاه اين زوجيت سالم و پايدار خواهد بود.[۱۷]
منابع
بهارزاده، پروین. (1392). بازخوانی مفاهیم «زوج» و «زوجیت» در قرآن کریم. تحقیقات علوم قرآن و حدیث.
ارجاعات
- ↑ .ویکی پدیا؛ دانشنامه پژوهه
- ↑ . پاسخ آیت‌الله سبحانی به شبهه سها درباره زوجیت در قرآن؛ زوجیت؛ ویکی فقه؛ ویکی شیعه؛ ویکی پرسش؛ ویکی پاسخ؛ دائره المعارف اسلامی
- ↑ . طرح پژوهشی «زوجيت در قرآن» ارائه شد؛ قانون زوجیت و قرآن کریم؛ ازدواج آسان از منظر قرآن با رعايت شناخت كامل طرفين محقق میشود؛ اعجاز علمی قرآن بیش از ۵ مورد نیست/ خلط اشارت و اعجاز در مغالطه منتقدان؛ یقین به عنوان غایت نهایی انسان با تفکر به دست می‌آید
- ↑ . ترجمه مسئله زوجيت به دو جنس مخالف كار ناصحيحی است؛ قرآن کریم؛ پاسخی به مسئله پیشرفت و تحول
- ↑ . سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ وَمِنْ أَنْفُسِهِمْ وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ؛ پاک خدايى كه از آنچه زمين مى‌روياند و [نيز] از خودشان و از آنچه نمى‌دانند، همه را نر و ماده گردانيده است« (یس/36) حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلَّا قَلِيلٌ؛ «تا آن گاه كه فرمان ما دررسيد و تنور فوران كرد، فرموديم: «در آن [كشتى] از هر حيوانى يك جفت، با كسانت- مگر كسى كه قبلًا در باره او سخن رفته است- و كسانى كه ايمان آوردهاند، حمل كن.» و با او جز [عدّه] اندكى ايمان نياورده بودند» (هود/40) وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئاً وَ تَرَى الْأَرْضَ هامِدَةً فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ؛ « و برخى از شما به غايت پيرى مىرسد به گونهاى كه پس از دانستن [بسى چيزها] چيزى نمىداند. و زمين را خشكيده مىبينى و [لى] چون آب بر آن فرود آوريم به جنبش درمىآيد و نمو مىكند و از هر نوع [رستنيهاى] نيكو مى‌روياند» (حج/5) فَأَوْحَيْنا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا فَإِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ فَاسْلُكْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ؛ «پس به او وحى كرديم كه: زير نظر ما و [به] وحى ما كشتى را بساز، و چون فرمان ما دررسيد و تنور به فوران آمد، پس در آن از هر نوع [حيوانى] دو تا [يكى نر و ديگرى ماده] با خانوادهات- بجز كسى از آنان كه حكم [عذاب] بر او پيشى گرفته است- وارد كن، در باره كسانى كه ظلم كردهاند با من سخن مگوى، زيرا آنها غرق خواهند شد» (مومنون/27) أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ؛ «مگر در زمين ننگريستهاند كه چه قدر در آن از هر گونه جفتهاى زيبا رويانيدهايم؟» (شعراء/7) خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقى فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ؛ «آسمانها را بىهيچ ستونى كه آن را ببينيد خلق كرد و در زمين كوههاى استوار بيفكند تا [مبادا زمين] شما را بجنباند، و در آن از هر گونه جنبندهاى پراكنده گردانيد، و از آسمان آبى فروفرستاديم و از هر نوع [گياه] نيكو در آن رويانيديم» (لقمان/10)
- ↑ . فِيهِما مِنْ كُلِّ فاكِهَةٍ زَوْجانِ؛ «در آن دو [باغ] از هر ميوهاى دو گونه است» (رحمن/52) وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ؛ «و زمين را گسترديم و در آن لنگر [آسا كوه] ها فرو افكنديم و در آن از هر گونه جُفت دلانگيز رويانيديم» (ق/7) وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ؛ «و زمين را گسترديم و در آن لنگر [آسا كوه] ها فرو افكنديم و در آن از هر گونه جُفت دلانگيز رويانيديم» (ق/7)
- ↑ . يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً؛ «اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نامِ] او از همديگر درخواست مىكنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است» (نساء/1) وَ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ؛ «و از هر چيزى دو گونه [يعنى نر و ماده] آفريديم، اميد كه شما عبرت گيريد» (ذاریات/49)وَ أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى؛ «و هم اوست كه دو نوع مىآفريند: نر و ماده» (نجم/45) فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى؛ «و از آن دو جنس نر و ماده را قرار داد!» (قیامه/39) وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً؛ «و شما را جفت آفريديم» (نبا/8) وَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْواجَ كُلَّها وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْكَبُونَ؛ «و همان كسى كه جُفتها را يكسره آفريد، و براى شما از كشتيها و دامها [وسيلهاى كه] سوار شويد قرار داد» (زخرف/12) خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ يَخْلُقُكُمْ فِي بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِي ظُلُماتٍ ثَلاثٍ ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ؛ «شما را از نفسى واحد آفريد، سپس جفتش را از آن قرار داد، و براى شما از دامها هشت قسم پديد آورد. شما را در شكمهاى مادرانتان آفرينشى پس از آفرينشى [ديگر] در تاريكيهاى سه گانه [: مشيمه و رحم و شكم] خلق كرد. اين است خدا، پروردگار شما، فرمانروايى [و حكومت مطلق] از آنِ اوست. خدايى جز او نيست، پس چگونه [و كجا از حقّ] برگردانيده مىشويد؟» (زمر/6)
- ↑ . گسترده‌ترین سوگند خداوند در قرآن؛ آفرینش زوجیت در عالم هستی؛ ۷۵۰ آیه در زمینه خداشناسی از راه علوم طبیعی؛ اعجاز قرآن درباره تناسب حجم گیاهان روی زمین با اکسیژن هوا؛ مجله عیون در دانشکده علوم قرآنی میبد منتشر شد؛ اعجاز قرآن منحصر به فصاحت و بلاغت نيست؛ تمامی آفرينش‌های خداوند مشمول قانون زوجيت می‌شوند
- ↑ . وَ هُوَ الَّذِي مَدَّ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ فِيها رَواسِيَ وَ أَنْهاراً وَ مِنْ كُلِالثَّمَراتِ جَعَلَ فِيها زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهارَ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ؛ «و اوست كسى كه زمين را گسترانيد و در آن، كوهها و رودها نهاد، و از هر گونه ميوهاى در آن، جُفت جُفت قرار داد. روز را به شب مىپوشاند. قطعاً در اين [امور] براى مردمى كه تفكر مىكنند نشانههايى وجود دارد» (رعد/3)
- ↑ .ویکی فقه
- ↑ . تحقق مسئوليت‌پذيری در جامعه ارتباط مستقيمی با پذيرش زوجيت دارد؛ بهارزاده، 1393، ص25.
- ↑ . زوجيت در انسان از قداست و اهداف بسيار بلند، اساسی و متعالی برخوردار است؛ كتاب «قانون زوجيت عام در قرآن» منتشر شد؛ برگزاری مراسم رونمايی از كتاب «قانون زوجيت عام در قرآن كريم»
- ↑ . وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ؛ و از نشانههاى او اينكه از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در اين [نعمت] براى مردمى كه مىانديشند قطعا نشانههایى است» (روم/21).
- ↑ . قرآن، اصل زوجیت را از نشانه‌های معرفت الهی می‌داند؛ تشکیل خانواده؛ قانون عام آفرینش؛ آيه ۲۱ سوره روم، ازدواج را مايه آرامش زوجين بيان می‌كند؛ خانواده از دیدگاه قرآن و روایات؛ بررسی اصلاح رفتار انسان از دیدگاه قرآن در دوفصلنامه «قرآن‌شناخت»؛ دستورالعمل‌های قرآنی تحقق «خانواده متعالی» از ديدگاه پژوهشگران و كارشناسان قرآنی
- ↑ . یَا أَیُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ یَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء كَرْهًا وَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُواْ بِبَعْضِ مَا آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَن یَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَیِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَیْئًا وَیَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَیْرًا كَثِيرًا؛ «اى كسانى كه ايمان آوردهايد براى شما حلال نيست كه زنان را به اكراه ارث بريد و آنان را زير فشار مگذاريد تا بخشى از آنچه را به آنان دادهايد [از چنگشان به در] بريد مگر آنكه مرتكب زشتكارى آشكارى شوند و با آنها بشايستگى رفتار كنيد و اگر از آنان خوشتان نيامد پس چه بسا چيزى را خوش نمىداريد و خدا در آن مصلحت فراوان قرار مىدهد» (نساء/19)
- ↑ . هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِيَسْكُنَ إِلَيْها فَلَمَّا تَغَشَّاها حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفاً فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُما لَئِنْ آتَيْتَنا صالِحاً لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ؛ «اوست آن كس كه شما را از نفس واحدى آفريد، و جفت وى را از آن پديد آورد تا بدان آرام گيرد. پس چون [آدم] با او [حوا] درآميخت باردار شد، بارى سبك. و [چندى] با آن [بار سبك] گذرانيد، و چون سنگينبار شد، خدا، پروردگار خود را خواندند كه اگر به ما [فرزندى] شايسته عطا كنى قطعاً از سپاسگزاران خواهيم بود« (اعراف/189)
- ↑ . مودت و رحمت دو اصل قرآن در همسرداری اسلامی؛آرامش شاخصه همسران و خانواده بهشتی در قرآن کریم است؛ قرآن ازدواج را كليد دستيابی به آرامش مي‌داند؛ عوامل تحکیم روابط خانواده از منظر قرآن؛ آرامش؛ پیش‌نیاز عبودیت و بندگی/ واژه «عشق» در قرآن به کار نرفته است؛ مهم‌ترين پيام قرآن در تشكيل خانواده، رسيدن به آرامش است؛ نيل به آرامش هدف اصلی ازدواج در مكتب اسلام است؛ پروفسور باهر: ازدواج، مهم‌ترين تمرين وحدت در زمين است؛ آيه ۲۱ سوره روم، ازدواج را مايه آرامش زوجين بيان می‌كند؛ پذيرش زوجيت در جهان تشابه و تضاد موجودات را در برمی‌گيرد؛ فیلم/قاعده زوجیت در انسانها؛ مروری بر آيات مربوط به طبيعت در قرآن كريم؛ دانشنامه حوزه