بتل (ریشه)

ریشه «بتل» (BTL)؛ بریدن، اخلاص برای خدا. این ریشه تنها در آیه 8 مزمل، به دو صورت تَبتَّل و تَبتیل آمده است.

معنای لغوی

بَتل: بريدن، اخلاص. «وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا» (مزمّل:8). نام پروردگارت را ياد كن و بسوى او اخلاص كن، اخلاص كامل. منظور بريدن از هواى نفس و خود را به‌خدا مخصوص كردن است‏. بَتُولٌ صفت فاطمه عليه السّلام سيده زنان جهان است، زيرا از زنان زمان خود و زنان امّت، در فضل و دين و حسب بريده و ممتاز بود (قاموس قرآن، ج1، ص161).

ساخت‌های صرفی در قرآن

تَبَتَّل (فعل مزید، باب تفعّل): 1 بار

تبتیل (مصدر، باب تفعیل): 1 بار

ریشه‌شناسی

زبان	واژه	آوانگاری		معنا		توضیحات	ارجاع
		فارسی	بین‌المللی	فارسی	انگلیسی
آفروآسیایی باستان	bat/bit	بَت / بِت		بریدن	cut		Orel, 60 (No, 240)
سامی باستان	bit/but	بِت / بُت		بریدن، شکستن	cut off, break off
عبری	בתל בְּתוּלָה	بتل بتولا	BTL betūlā	جدا کردن، منفک کردن؛ باکره	sever, separate virgin		Gesenius, 143
اوگاریتی	btlt	بتلت		باکره، عنوان الهه «آنات» در اسطوره و حماسه	virgin, title of the goddess Anat in myth and epic		DelOlmo, 250
آرامی	בת√ בְּתוּלָה	بت (ریشه) بتولا	BT betūlā	جدا کردن باکره	to separate virgin		Jastrow, 200
آرامی امپراطوری	btwlh	بتوله		باکره، دوشیزه، زن جوان	virgin, maiden, young woman		Hoftijzer, 205
مندایی	ptula ptulta	پتولا پتولتا (مؤنث)		باکره، مجرد، عذب، شخص ازدواج نکرده	virgin, celibate, bachelor, unmarried person		Macuch, 384
اکدی/آشوری	batultu batūlu	بَتولتو بَتولو		نوجوان، دختر قابل ازدواج پسر، پسر جوان	adolescent, nubile girl boy, young man		Black, 41
حبشی	bātul	باتول		باکره	virgin	وام‌واژه از عربی	Leslau, 112
عربی	بتل بَتول، بَتیل			بریدن، جدا کردن. باکره، دوشیزه‌ای که خود را وقف عبادت خدا کرده باشد. مریم عذراء	to cut, separate, detach		مشکور، ج1، ص53 Zammit, 88

منابع

بتل (واژگان)

منابع ریشه شناسی